it strepitus tectis vocemque per ampla volutant
atria; dependent lychini laquearibus aureis
incensi, et noctem flammis funalia vincunt.
hic regina gravem gemmis auroque poposcit
implevitque mero pateram, quam Belus et omnes
a Belo soliti; tum facta silentia tectis:
Iuppiter, hospitibus nam te dare iura locuntur,
hunc laetum Tyriisque diem Troiaque profectis
esse velis, nostrosque huius meminisse minores.
adsit laetitiae Bacchus dator et bona Iuno;
et vos o coctum, Tyrii, celebrate faventes.'

725

730

735

TESTIMONIA.

...

725 sq. 'fit . . . atria' schol. Hor. carm. III 19 23 726 'dependent aureis' Macrobius Sat. VI 4, 18 schol. Hor. carm. II 16, 11 de gen. nom. 87, 4 H. 'dependent 1.'.Servius ge. I 391 'lychni': cf. Marcianus Capella V 510 727 noctem ... vincunt' schol. Hor. carm. I 27, 5 728 sq. 'hic pateram' schol. Hor. epod. V 47 728 hic gemmis' Charisius 241 P. 729 sq. quam ... soliti' 731 schol. Veron. 102, 19 K. Servius Aen. IV 590 733 nostros . . . minores' Servius Aen. VIII 601 734 Macrobins Sat. III 4, 10 Priscianus 862 P. schol. Hor. carm. I 18, 3 IV 15, 26 Servius Aen. IV 92 'et b. I.' Servius Aen. II 296 Servius Aen. I 378 735 Servius Aen. I 747

Servius Aen. I 642

'bona I.

VARIA LECTIO.

725 it-tectis P

It Menag. prior, z: cf.IV 443. 665 V451 VIII 595 IX 497. 661 XI 192 It (I in ras.) bld y1 Flt 72 FIT MRC, schol. Hor.: cf.ge. IV 188 Aen. II 209 VI 220 ‘it ... legitur autem et fit' Servius. alta schol. Hor. ut IV 665 VOLVNTaNT (aNT m. recentiss.) R VOLUTAN (N rubr.) M 726 atria YCHNILAQUEARIBVS (IL m. 2 add.) P lychini el lychyni Mentel. pr. lichini Menag. pr., de gen. nom. (etiam in lemmate): cf. Ritschelius mus. phil. X 450 LYCHNI Ryby LYCNI M LA Q-AURIBUS (V€ m. rec.) R laquaea. rib; e 'laquearibus..... legitur et lacuaribus' Servius 727 incensi noclem P fanalia c 728 hic GEMMIS P 729 implevitque mero paTERAM P

Jupit c

H

qua G. Valla ad 731 iuppiter hospitibus P LOQVNTVR MR 732 hunc tyue.lif y

Iuven. V 38 730 a belo

faCTA P

DARE (D m. 2 add.) P

nostrosqVE P
ATSIT Madsit

... ́alii

minorif cl 734 adadsis legunt' Servius

dixit, et in mensam laticum libavit honorem,
primaque libato summo tenus attigit ore;
tum Bitiae dedit increpitans; ille inpiger hausit
spumantem pateram, et pleno se proluit auro;
post alii proceres. cithara crinitus Iopas
personat aurata, docuit quem maximus Atlans.
hic canit errantem lunam solisque labores,

740

unde hominum genus et pecudes, unde imber et ignes,
arcturum pluviasque hyadas geminosque triones,

745

quid tantum Oceano properent se tinguere soles
hiberni, vel quae tardis mora noctibus obstet.
ingeminant plausu Tyrii, Troesque secuntur.
nec non et vario noctem sermone trahebat
infelix Dido, longumque bibebat amorem,

multa super Priamo rogitans, super Hectore multa;

750

TESTIMONIA.

...

738 sq. ‘ille ... auro. Nonius 319, 21 schol. Hor. serm. I 5, 16 739 pleno auro' schol. Hor. serm. II 4, 27 742 schol. Hor. serm. I 8, 22 'hic c. e. Charisius 241 P. 'hic... lunam' schol. Lucani I 78 schol. Veron. 81, 15 'canit... labores' Quintilianus I 10, 10 744 arcturum p. h.' Isidorus orig. III 70, 12 747 ingeminant Troesque' schol. Lucani I 133 749 Arusianus p. 217 L. Nonius 339, 8 longumque b. a.' Donatus ad Ter. eun. IV 3, 6 Servius Aen. IV 2 750 Donati ars II 16, 5 Arusianus p. 260 L. Charisius 208 Priscianus 993 anon. de orthogr. 2798 P. Servius Aen. II 506 'multa ... rogitans' Diomedes 407 Cledonius 1880 Alcuini gramm. 2141 P. Servius Aen. X 42 super P.' Charisins 205 'super P. r. 'Servius ad

Don. 1799 P.

VARIA LECTIO.

736 dixit

mensam P 737 adtigit battingit y1 738 IMPIGER

Ry
740 cythara yb iopef biopal c
VI 171. 418 quem (m erasa) y q: bʻquae
Servius. athlanf cl atlaf b 743 iguif b1
mg. add. b HYADA M

S.

EL

741 personat, sc. atria : cf. legendum est, non quem' 744=III 516 om., imo

u

E

745 sq. = ge. II 481 sq. tingere e ting.ere 72 dinguere 71 746 vel] TVM (corr. m. 2) P qui et OBSTÄT (corr. m. 2) P 7+7 plausum schol. Lucani SEQVNTVR PR fequun749 INFELIX ( m. 2 add.) R 750 PRIAMO

h

tur 7
(superp. linea rubra) M

748 traebat b

KIBBECK, VERGIL. II.

haectore be2 HECTORA Py haectora c1.

5

nunc, quibus Aurorae venisset filius armis,
nunc, quales Diomedis equi, nunc, quantus Achilles.
'immo age, et a prima, dic, hospes, origine nobis
insidias' inquit Danaum casusque tuorum

erroresque tuos; nam te iam septima portat

omnibus errantem terris et fluctibus aestas.'

755

TESTIMONIA.

753 Servius Aen. III 717 'Virgilius ait dice' Remmius Palaemon 1382 P. cf. V 551 VI 318. 343 VII 546 'a... nobis' Servius Aen. II 9 754 insidias i. D.' Servius Aen. II 65 755 sq. nam te ... aestas' Servius Aen. V 626 756 omnibus e. t.' Marius Victorinus 2480 P.

P UERGILI MARONIS || AENEIDOS LIB. I EXPL· || INCIPIT. LIB. IIFELICITER M VERGILI MARONIS || LIBER. I. EXPLIC- || FELICITER- IN CIPIT | LIBER. II. (sequuntur in altera pag. 11 versus, quos vide in proleg.) R AENEIDOŠ. LIB. I || AENEIDOS LIB. II P FINIT LIB PRIMVS AENEIDOS INCIP LIB II y PVBLII VIRG MAR ENEIDOS LIB I. EXPL INCIP PFAT LIB II. (sequuntur 9 versus, quos vide in proleg.) c

P. VERGILI MARONIS

AENEIDO S

LIBER SECVNDVS

Conticuere omnes intentique ora tenebant.
inde toro pater Aeneas sic orsus ab alto:
'infandum, regina, iubes renovare dolorem.
Troianas ut opes et lamentabile regnum

eruerint Danai, quaeque ipse miserrima vidi

TESTIMONIA.

5

AENEIDOS II. 1 Macrobius Sat. V 5, 1 Charisius 153 P. Priscianus de XII vers. Aen. 3, 44 Marcianus Capella I 90 Marius Plotius p. 252 G fragm. de vers. 14 p. 519 Endl. 'conticuere o.' Quintilianus I 5, 43 Charisius 238 inser. Pompeiana in bull. Neap. III 81 (ef. Buecheler mus. Rhen. XII 251) Servius Aen. III 718 'intentique o. t.' Claudius Sacerdos I 108 Servius Aen. I 256 2 Charisius 240 Diomedes 497 Priscianus 1020. 1061 Marius Victorinus 2584 P. Marius Plotius p. 252 G. Terentianus Maurus 2008 'inde ... Aeneas' Terentianus Maurus 1683 Claudius Sacerdos I 84 Marius Plotius p. 267 G. Servius Aen. III 89 'toro... alto' de gen. nom. 102, 14 H. 'sic ... alto' Diomedes 373 P. 3-5 infandum... Danai' Macrobius Sat. V 5, 2 Charisius 202 Diomedes 388 P. 3 Nonius 56, 8 Diomedes 389. 497 P. Emporius rhet. p. 305 Cap. Terentianus Maurus 2832 Maximus Vict. de carm. her. 6 Marius Plotius p. 252 G. schol. Lucani IV 510 Servius Aen. III 261 V 749 'infandum r.' Diomedes 496 Terentianus Maurus 1687 gina i.' Terentianus Maurus 1691 4 Donatus ad Ter. hec. III 5, 18 Augustinus de gramm. 2011 P. Troianas ut o.' Diomedes 403 Servius Aen. I 601 quae' Marius Plotius p. 299 G. Servius Aen. I 114 II 499 adelph. III 1, 3

'quaeque

'quaeque

...

VARIA LECTIO.

5 eruerint D. vidi' Priscianus 935 fui' Donatus ad Ter.

11

're

5 sq.

tenebat y 3-8 recte VI 263 sqq. dolorem,

AENEIDOS II. 1 arrecti Claudius Sacerdos distinxit Haeckermannus in Muelzelii ephem. .... fui. cum aliis Wagnerus etiam in lect. Verg. 415

I

3 IN

FANDVM (ND m. 2 add.) P 5 ERVERVNT (corr. m. 2) P eruerint testatur Diomedes 389 P.

et quorum pars magna fui, quis talia fando
Myrmidonum Dolopumve aut duri miles Ulixi
temperet a lacrimis? et iam nox umida caelo
praecipitat suadentque cadentia sidera somnos.
set si tantus amor casus cognoscere nostros

et breviter Troiae supremum audire laborem,

quamquam animus meminisse horret luctuque refugit,
incipiam. fracti bello fatisque repulsi

ductores Danaum, tot iam labentibus annis,

10

instar montis ecum divina Palladis arte
aedificant sectaque intexunt abiete costas:
votum pro reditu simulant, ea fama vagatur.
huc delecta virum sortiti corpora furtim

TESTIMONIA.

15

6 sq.

'quis..

6-8 quis... lacrimis' Donatus ad Ter. hec. I 2, 53 'quis... Ulixi' Priscianus 706 P. schol. Hor. epod. V 14 Myrmidonum' Priscianus 811 schol. Veron. 84, 6 K. 6 'quis t. f.'

Diomedes 333 P. Servius Aen. II 361

cianus 796 XI 660

34

12

'nox

9 'suadent

quamquam

7 aut...

Ulixi' Claudius Sa

cerdos I 177 8 temperet a 1.' Arusianus p. 264 L. Fronto exempl.
eloc. ed. Mai II 546 8 sq. et... praecipitat' Charisius 241 Pris
praecipitat' Servius Aen. I 104 II 341 IV 251
somnos' Servius Aen. I 753 10 de verbo
p. 164 Endl. 11 Marius Victorinus 2467 P. 12 sq. quamquam
incipiam' Charisius 231 Diomedes 384 Claudius Sacerdos I 136
horret' Charisius 202 Diomedes 388 Priscianus 1030
P. 'meminisse ... refugit' Servius Aen. III 3 13 sq. fracti ...
Danaum' Donatus ad Ter. hec. I 2, 39 schol. Hor. carm. I 35, 16
13 fracti ... repulsi' Servius Aen. III 1 schol. Veron. p. 85, 28 K.
15 sq. instar . . . aedificant' Nonius 452, 17 Arusianus p. 238 L. schol.
Hor. carm. IV 6, 13 'ecum...
aedificant Quintilianus VIII 6, 34
schol. Hor. carm. IV 5,
costas' Isidorus orig. I

15 'instar m. e.' Claudius Sacerdos I 163
16 Beda de metris 2371 P. 'secta ...
'abiete c.' Servius Aen. II 112 abiete texto' Pompeius p.

6

16, 4 53 L.

VARIA LECTIO.

7 Mirmidonum yb auduri c 8 literis minoribus sed eis antiquis

insertus in M

temperat ym Arusianus, Fronto

exempl. humida b 11 SVPPREMVM PR (et m. 2) y facti e

γ

9 fonnof c 10 SED PRybe
fupraemu b fuppraemu e 12 lutu c
FACTIS M factif b1 fa.tif b2
SIMILIS

15 INSTRA (corr. m. 2) P INSTAR M
INSTRA
bra) M EQVM P EQVVM Ryb aequũ c
dif c

repulfi ( in ras.) b MONTISS M ECUM (Q rupala

DIVINAE R diuine cl

16 abiecte y1 17 uagatur (ge corr.) y

18 DILECTA Pyl