Page images
PDF
EPUB

Perfonat, adverfo recubans inmanis in antro.
Cui vates, horrere videns jam colla colubris,
Melle foporatam et medicatis frugibus, offam
Objicit. Ille, fame rabida, tria guttura pandens,
Conripit objectam, atque inmania terga refolvit
Fufus humi, totoque ingens extenditur antro.
Occupat Æneas aditum, cuftode sepulto;
Evaditque celer ripam inremeabilis undæ.

Continuo auditæ voces, vagitus et ingens,
Infantumque animæ flentes; in limine primo
Quos dulcis vitæ, exsortis et ab ubere raptos,
Abftulit atra dies, et funere merfit acerbo.
Hos juxta falfo damnati crimine mortis.
Nec vero hæ fine forte datæ, fine judice, fedes:
Quæfitor Minos urnam movet: ille filentum
Conciliumque vocat, vitasque et crimina difcit.
Proxima deinde tenent mæsti loca, qui fibi letum
Infontes peperere manu; lucemque perofi,
Projecere animas. Quam vellent æthere in alto
Nunc et pauperiem, et duros perferre labores!
Fas obftat, tristique palus inamabilis undâ
Adligat, et novies Styx interfufa coërcet.

Nec procul hinc partem fufi monftrantur in om

nem

Lugentes campi: fic illos nomine dicunt.

Hic, quos duros amor crudeli tabe peredit,
Secreti celant calles, et myrtea circum

Silva tegit: curæ non ipfâ in morte relinquunt.

His Phædram, Procrinque, locis, mæstamque Eri

phylen,

Crudelis nati monftrantem volnera, cernit;
Evadnenque, et Pafiphaën: his Laodamia
It comes, et juvenis quondam, nunc femina Canis
Rurfus, et in veterem fato revoluta figuram.
Inter quas Phoeniffa, recens a volnere, Dido
Errabat filvâ in magnâ: quam Troius heros,
Ut primum juxta ftetit, adgnovitque per umbras
Obfcuram, qualem primo qui furgere mense
Aut videt, aut vidiffe putat, per nubila Lunam;
Demifit lacrimas, dulcique adfatus amore est:
Infelix Dido, verus mihi nuntius ergo

Venerat exftin&tam, ferroque extrema secutam?
Funeris heu! tibi cauffa fui? Per fidera juro,
Per fuperos, et, fi qua fides tellure fub imâ eft;
Invitus, regina, tuo de litore ceffi.

Sed me juffa deûm, quæ nunc has ire per umbras, Per loca fenta fitu, cogunt, noctemque profundam, Imperiis egere fuis; nec credere quivi

Hunc tantum tibi me disceffu ferre dolorem.

Sifte gradum, teque adfpectu ne fubtrahe noftro.

Quem fugis? extremum fato, quod te adloquor, hoc eft.

Talibus Æneas, ardentem et torva tuentem,
Lenibat dictis animum, lacrimasque ciebat:
Illa, folo fixos, oculos averfa tenebat;
Nec magis incepto voltum fermone movetur

Quam fi dura filex, aut ftet Marpefia cautes:
Tandem conripuit fefe, atque inimica refugit
In nemus umbriferum; conjunx ubi priftinus illi
Refpondet curis, æquatque Sychæus amorem.
Nec minus Æneas, cafu percuffus iniquo,
Profequitur lacrimans longe, et miseratur euntem.
Inde datum molitur iter: jamque arva tenebant
Ultima, quæ bello clari fecreta frequentant.
Hic illi occurrit Tydeus, hic inclutus armis
Parthenopaus, et Adrasti pallentis imago.
Hic, multum fleti ad fuperos, belloque caduci,
Dardanidæ: quos ille omnis longo ordine cernens
Ingemuit, Glaucumque, Medontaque, Therfilo-
chumque,

Tris Antenoridas, Cererique facrum Polyphoten,
Idæumque, etiam currus, etiam arma, tenentem.
Circumftant animæ dextrâ, lævâque, frequentes.
Nec vidiffe femel fatis eft: juvat usque morari,
Et conferre gradum, et veniendi discere cauffas.
At Danaûm proceres, Agamemnoniæque phalan-
ges,

Ut videre virum, fulgentiaque arma per umbras,
Ingenti trepidare metu: pars vertere terga,
Ceu quondam petiere ratis; pars tollere vocem
Exiguam; inceptus clamor fruftratur hiantis.

Atque hic Priamiden, laniatum corpore toto,
Deiphobum vidit, lacerum crudeliter ora,
Ora, manusque ambas; populataque tempora raptis

[blocks in formation]

Auribus, et truncas inhonefto volnere naris.
Vix adeo adgnovit pavitantem, et dira tegentem
Supplicia; et notis conpellat vocibus ultro:

Deiphobe armipotens, genus alto a fanguine
Teucri,

Quis tam crudelis optavit fumere pœnas?
Cui tantum de te licuit? Mihi fama fupremâ
Nocte tulit, feffum vaftâ te cæde Pelafgûm
Procubuiffe fuper confufæ ftragis acervum.
Tunc egomet tumulum Rhoteo in litore inanem
Conftitui, et magnâ manis ter voce vocavi.
Nomen et arma locum fervant. Te, amice, nequivi
Confpicere, et patriâ decedens ponere terrâ.
Ad quæ Priamides: Nihil o tibi, amice! relictum:
Omnia Deiphobo folvifti, et funeris umbris.
Sed me fata mea et fcelus exitiale Lacænæ
His merfere malis: illa hæc monumenta reliquit.
Namque, ut fupremam falfa inter gaudia noctem
Egerimus, nofti; et nimium meminiffe neceffe eft.
Quum fatalis equus faltu fuper ardua venit

Pergama, et armatum peditem gravis adtulit alvo;
Illa, chorum fimulans, evantis orgia circum
Ducebat Phrygias: flammam media ipfa tenebat
Ingentem, et fummâ Danaos ex arce vocabat.
Tum me, confe&tum curis, fomnoque gravatum,
Infelix habuit thalamus, preffitque jacentem
Dulcis et alta quies, placidæque fimillima morti.
Egregia interea conjunx arma omnia tectis

Emovet, et fidum capiti fubduxerat ensem;
Intra tecta vocat Menelaum, et limina pandit.
Scilicet id magnum sperans fore munus amanti,
Et famam exstingui veterum fic posse malorum.
Quid moror? inrumpunt thalamo; comes additus
unâ

Hortator fcelerum Æolides. Di, talia Graiis
Inftaurate; pio fi pœnas ore repofco.

Sed te qui vivum cafus, age fare viciffim,
Adtulerint. Pelagine venis erroribus actus,
An monitu divom? an, quæ te Fortuna fatigat,
Ut triftis fine fole domos, loca turbida, adires?

Hac vice fermonum rofeis Aurora quadrigis

Jam medium ætherio curfu trajecerat axem: Et fors omne datum traherent per talia tempus;

Sed comes admonuit, breviterque adfata Sibylla

eft:

Nox ruit, Ænea; nos flendo ducimus horas.
Hic locus eft, partis ubi se via findit in ambas:
Dextera, quæ Ditis magni fub monia tendit;
Hac iter Elyfium nobis: at læva malorum
Exercet pœnas, et ad inpia Tartara mittit.
Deiphobus contra: Ne fævi, magna facerdos;
Discedam, explebo numerum, reddarque tenebris.
I decus, i, noftrum; melioribus utere fatis.
Tantum effatus, et in verbo vestigia torfit.
Refpicit Æneas fubito, et fub rupe finiftrâ
Monia lata videt, triplici circumdata muro:

« PreviousContinue »