Vana tenere ferunt, foliisque fub omnibus hærent: Multaque præterea variarum monftra ferarum, Centauri in foribus ftabulant, Scyllæque biformes, Et centumgeminus Briareus, ac bellua Lernæ Horrendum stridens, flammisque armata Chimæra, Gorgones, Harpyiæque, et forma tricorporis umbræ.

Conripit hic, fubitâ trepidus formidine, ferrum Æneas; ftrictamque aciem venientibus obfert: Et, ni docta comes tenuis fine corpore vitas Admoneat volitare cavâ fub imagine formæ, Inruat, et fruftra ferro diverberet umbras.

Hinc via, Tartarei quæ fert Acherontis ad undas. Turbidus hic cœno, vaftâque voragine, gurges Æftuat, atque omnem Cocyto eructat arenam. Portitor has horrendus aquas, et flumina, servat Terribili fqualore Charon: cui plurima mento Canities inculta jacet; ftant lumina flammâ ; Sordidus ex humeris nodo dependet amictus. Ipfe ratem conto fubigit, velisque miniftrat, Et ferrugineâ fubvectat corpora cymbâ, Jam fenior; fed cruda deo, viridisque, fene&tus, Huc omnis turba, ad ripas effufa, ruebat; Matres, atque viri, defunctaque corpora vitâ Magnanimûm heroum; pueri, innuptæque puellæ, Inpofitique rogis juvenes ante ora parentum: Quam multa in filvis autumni frigore primo

Labfa cadunt folia, aut ad terram gurgite ab alto

Quam multæ glomerantur aves, ubi frigidus annus
Trans pontum rugat, atque oris inmittit apricis.
Stabant orantes primi transmittere curfum,
Tendebantque manus ripe ulterioris amore.
Navita fed triftis nunc hos, nunc adcipit illos;
Aft alios, longe fubmotos, arcet arenâ.

Æneas, miratus enim, motusque tumultu,
Dic, ait, o virgo! quid volt concurfus ad amnem?
Quidve petunt anima? vel quo difcrimine ripas
Hæ linquunt, illæ remis vada livida verrunt?
Olli fic breviter fata eft longæva facerdos:
Anchifâ generate, deûm certiffima proles,
Cocyti ftagna alta vides, Stygiamque paludem,
Di cujus jurare timent, et fallere, numen.
Hæc omnis, quam cernis, inops inhumataque tur-
ba eft;

Portitor ille, Charon; hi, quos vehit unda, fepulti: Nec ripas datur horrendas, et rauca fluenta, Transportare prius, quam fedibus offa quierunt. Centum errant annos, volitantque hæc litora cir

cum:

Tum demum admiffi stagna exoptata revisunt.
Conftitit Anchifà fatus, et veftigia preffit;
Multa putans, fortemque animo miseratus iniquam.
Cernit ibi mæftos, et mortis honore carentis,
Leucafpim, et Lyciæ ductorem claffis Oronten:
Quos, fimul a Trojâ ventofa per æquora vectos,
Obruit aufter, aquâ involvens navemque, virosque.

Ecce! gubernator fefe Palinurus agebat: Qui Libyco nuper curfu, dum fidera fervat, Exciderat puppi, mediis effufus in undis. Hunc ubi vix multâ mæftum cognovit in umbrâ; Sic prior adloquitur: Quis te, Palinure, deorum Eripuit nobis, medioque fub æquore merfit? Dic age: namque mihi, fallax haud ante repertus, Hoc uno refponfo animum delufit Apollo; Qui fore te ponto incolumem, finisque canebat Venturum Aufonios. En! hæc promiffa fides eft? Ille autem: Neque te Phœbi cortina fefellit, Dux Anchifiada, nec me deus æquore merfit. Namque gubernaclum, multâ vi forte revolfum, Cui datus hærebam cuftos, curfusque regebam, Præcipitans traxi mecum. Maria afpera juro, Non ullum pro me tantum cepiffe timorem, Quam tua ne, fpoliata armis, excuffa magiftro, Deficeret tantis navis furgentibus undis. Tris notus hibernas inmenfa per æquora noctis Vexit me violentus aquâ: vix lumine quarto Profpexi Italiam, fummâ fublimis ab undâ. Paullatim adnabam terræ: jam tuta tenebam; Ni gens crudelis, madidâ cum vefte gravatum, Prenfantemque uncis manibus capita afpera montis, Ferro invafiffet; prædamque ignava petiffet. Nunc me fluctus habet, versantque in litore venti. Quod, te per cœli jocundum lumen, et auras, Per genitorem, oro, per fpes furgentis Iuli;

Eripe me his, invicte, malis: aut tu mihi terram
Injice, namque potes, portusque require Velinos;
Aut tu, fi qua via eft, fi quam tibi diva creatrix
Oftendit (neque enim, credo, fine numine divom
Flumina tanta paras, Stygiamque innare paludem),
Da dextram mifero, et tecum me tolle per undas;
Sedibus ut faltem placidis in morte quiefcam.
Talia fatus erat, cœpit quum talia vates:
Unde hæc, o Palinure! tibi tam dira cupido?
Tu Stygias inhumatus aquas, amnemque feverum
Eumenidum, adfpicies; ripamve injuffus adibis?
Define fata deûm flecti fperare precando.
Sed cape dicta memor, duri folatia cafûs:
Nam tua finitimi, longe lateque per urbes
Prodigiis acti cœleftibus, offa piabunt;

Et ftatuent tumulum, et tumulo follemnia mittent,
Æternumque locus Palinuri nomen habebit.
His dictis curæ emotæ, pulfusque parumper
Corde dolor trifti: gaudet cognomine terra.
Ergo iter inceptum peragunt, fluvioque propin-
quant;

Navita quos jam inde ut Stygiâ prospexit ab undâ
Per tacitum nemus ire, pedemque advertere ripæ;
Sic prior adgreditur dictis, atque increpat ultro:
Quisquis es, armatus qui noftra ad flumina tendis,
Fare age, quid venias; jam iftinc et conprime gref-
fum.

Umbrarum hic locus eft, Somni, Noctisque fopora:

Corpora viva nefas Stygiâ vectare carinâ.
Nec vero Alciden me fum lætatus euntem
Adcepiffe lacu, nec Thefea, Pirithoumque;
Dis quamquam geniti, atque invicti viribus, effent.
Tartareum ille manu cuftodem in vincla petivit
Ipfius a folio regis, traxitque trementem:

Hi dominam Ditis thalamo deducere adorti.
Quæ contra breviter fata eft Amphryfia vates:
Nullæ hic infidiæ tales; abfifte moveri ;

Nec vim tela ferunt: licet ingens janitor, antro
Æternum latrans, exfanguis terreat umbras:
Cafta licet patrui fervet Proferpina limen.
Troius Æneas, pietate infignis et armis,
Ad genitorem imas Erebi defcendit ad umbras.
Si te nulla movet tantæ pietatis imago,

At ramum hunc (aperit ramum, qui vefte latebat)
Adgnofcas. Tumida ex irâ, tum corda refidunt;
Nec plura his. Ille, admirans venerabile donum
Fatalis virgæ, longo poft tempore vifum,
Cæruleam advertit puppim, ripæque propinquat.
Inde alias animas, quæ per juga longa fedebant,
Deturbat, laxatque foros; fimul adcipit alveo
Ingentem Ænean: gemuit fub pondere cymba
Sutilis, et multam adcepit rimofa paludem.
Tandem trans fluvium incolumis vatemque virum-

que

Informi limo, glaucâque exponit in ulvâ.

Cerberus hæc ingens latratu regna trifauci