Page images
PDF
EPUB

Filum non populi fafces, non purpura regum
Flexit, & infidos agitans difcordia fratres,
Aut coniurato defcendens Dacus ab Iftro:
Non res Romanz, perituráque regna:neque ille
Aut doluit miferans inopem,aut inuidit habenti
Quos rami fru&us, quos ipfa volentia rura
Sponte tulêre fua, carpfit: nec ferrea iura,
Infauúmque forum, aut populi tabularia vidit..
Sollicitant alij remis freta cæca,ruúntque
In ferrum: penetrant aulas, & limina regum.
Hic petit excidiis vrbem, mifcrófque penatcis,
Vt gemma bibat, & Sarrano dormiat oftro.
Condit opes alius,defofloque incubat auro.
Hic ftupet attonitus Roftris: hunc plaufus hianten
P'er cuneos, geminatur enim, plebisque patrumq
Corripuit gaudent perfufi fanguine fratrum,
Exfilioque domos, & dulcia limina mutant,
Atque alio patriam quærunt fub fele iacentem,
Agricola incurao terram dimouit aratro:
Hinc anni labor: hinc patriam, paruosque nepote
Suftinet:hinc armenta boum, meritofque iuuence
Nec requies,quin aut pomis exuberet annus,
Aur fetu pecorum,aut Cerealis mergite culmi,
Prouentuque oneret fulcos, atque horrea vincat..
Venit hiems, teritur Sicyonia bacca trapetis,
Glande fues læti redeunt, dant arbuta filuz;
Et varios ponit fetus autuinmus, & altè
Mitis in apricis coquitur vindemia faxis.
Jatereà dulces pendent circum ofcula gnati,
Cafta pudicitiam feruat domus, vbera vaccr
Latea demittunt, pinguesque in gramine late
Inter fe aduerfis luctantur cornibus hædi.
Ipfe dies agitat feftos,fufusque per herbam,
Ignis vbi in medio, & focij cratera coronant,
Telibans Lenze vocat, pecorisque magiftris
Velocis iaculi. certamina ponit in vimo:
Corporáque agrefti nudat prædura palaftrâ.
Hanc olim veteres vitam coluêre Sabini;
Banc Remus, & frater: fic fortis Etruria creuit:
Scilicet & rerum facta eft pulcherrima Roma,
Septémque vna fibi muro circumdedit arces.
Ante etiam fceptrum Di&tæi regis, & antè
Inpia quam cæfis gens eft cpulata iuuencis;
Arcus hanc vitanrin terris Saturnus agebat.

=Nec dum etiam audierant inflari clafsica,nec dum
Impofitos duris crepitare incudibus enfeis.
Sed nos immenfum fpatiis confecimus æquor,
Etiam tempus equûm fumantia foluere colla.

[ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors]
[merged small][merged small][ocr errors]

ARG. Tertius liber continet defcriptionem animan

Ε

tium, quarum eft maximus vfus.

TE quoque magna Pales, & te memorande ca

nemus

Paftor ab Amphryfo:vos filux, amnesque Lyczi:
Cetera, quæ vacuas tenuiffent carmina menteis
Omnia iam vulgata, quis aut Euryfthea durum,

, Aut illaudati nefcit Bufiridis aras?

Cui non dictus Hylas puer, & Latonia Delos?
Hippodameque, humeroq. Pelops infignis eburno,
Acer equis? tentanda via eft, qua me quoq. pofsim
Tollere humo, victorque virum volitare per ora.
Primus ego in patriam mecum, modò vita fuperfit,
Aonio rediens deducam vertice Mufas:

Primus Idumgas referam tibi Mantua palmas;
Et viridi in campo templum de marmore ponam
Propter aquam, tardis ingens vbi flexibus errat
Mincius, & tenera prætexit arundine ripas.
In medio mihi Cæfar erit, templumque tenebit.
Illi viator ego, & Tyrie confpectus in oftro,
Centum quadriiugos agitabo ad flumina carrus.
unda mihi, Alphan linquens, lucosg. Molorchi,
Carfibus,& crudo decernet Gracia cafu,
ipfe caput tonfæ foliis ornatus oliuæ

Dona feram. iam nunc follemneis ducere pompas
Ad delubra iuuat, cafosque dere iuuencos;
gel scena vt verfis difcedat frontibus; vtque

Purpurea

Purpurea intexti tollant aulza Britanni,
In foribus pugnam ex auro, folidoque elephanto
Gangaridum faciam,vi&orisque arma Quirini:
Atque heic vndantem bello, magnumque fuentem
Nilum,ac nauali furgenteis ære columnas.
Addam vrbeis Afiæ domitas, pulfumq. Niphatem,
Fidentemque fuga Parthum, verfisque fagittis,
Et duo rapta manu diuerfo ex hofte tropza,
Bisque triumphatas vtroque ab litore genteis.
Stabunt & Parii lapides, fpirantia figna,
Alfaraci proles, demiffæque ab Ioue gentis
Nomina, Trosq. parens, & Troix Cynthius auctor,
Inuidia infelix Furias, amnemque feuerum
Cocyti metuet, tortosque Ixionis angueis,
Immanemque rotam, & non exfuperabile faxum.
Intereà Dryadum filuas,faltusque fequamur
Inta&os, tua Mecenas haud mollia iufla.
Te fine nil altum mens inchoat. en agè segneis
Rumpe moras:vocat ingenti clamore Citharon,
Taygetique canes, domitrixq. Epidaurus equorum
Et vox affenfu nemorum ingeminata remugit.
Mox tamen ardenteis accingar dicere pugnas
Cæfaris, & nomen fama tot ferre per annos,
Tithoni prima quot abeft ab origine Cæfar.
Seu quis Olympiacz miratus præmia palma,
Pafcit equos, feu quis forteis ad aratra iuuencos:
Corpora præcipuè matrum legat. optima foruæ
Forma bouis, cui turpe caput, cui plurima ceruix,
Et crurum tenus à mento palearia pendent,

Tum longo nullus lateri modus: omnia magna:
Pes etiam, & camuris hirtz fub cornibus aures.
Nec mihi difpliceat maculis infignis, & albo,
Aut juga detrectans; interdumque afpera cornu,
Et faciem tauro propior,quæque ardua tota,
Et gradiens ima verrit veftigia cauda.
AEtas Lucinam,iuftosque pati Hymenos
Definit ante decem, poft quatuor incipit annos,
Cetera nec feturæ habilis, nec fortis aratris.
Intereà, fuperat gregibus dum læta iuuentus,
Solue mares, mitte in Venerem pecuaria primus,
Atque aliam ex alia generando fuffice prolem.
OPTIMA qurque dies miferis mortalibus zui
Prima fugit:fubeunt morbi, triftisque fene&us,
Elabor,& duræ rapit inclementia mortis.

Semp

Sempererunt, quarum mutari corpora malis.
Semper enim refice:ac,ne pòft amiffa requiras,
Antè veni, & fobolem armento fortire quotannis.
Nec non & pecori eft idem delectus equino.
Tu modò,quos in fpem ftatuis fubmittere gentis,
Præcipuum iam inde à teneris impende laborem,
Continuò pecoris generofi pullus in aruis
Altiùs ingreditur,& mollia crura reponit.
Primus & ire viam, & fluuios tentare minaces
Audet,& ignoto fefe committere ponti:
Nec vanos horret ftrepitus (illi ardua ceruix,
Argurúmque caput, breuis aluus, obefáque terga,
Luxuriatque toris animofum pe&us: honefti
Spadices,glaucique;color deterrimus albis,
Et giluo) tum,fi qua fonum procul arina dedere,
Stare loco nefcit, micat auribus, & tremit artus,
Colle&úmque premens voluit fub naribus ignem,
Densa iuba, & dextro iactata recumbit in armo.
At duplex agitur per lumbos fpina, cauátque
Tellurem, & folido grauiter fonat vngula cornu.
Talis Amyclzi domitus Pollucis habenis
Cyllarus, &, quorum Graij meminere poëtz,
Martis equi biiuges,& magni currus Achillis.
Talis & ipfe iubam ceruice effudit equina,
Coniugis aduentu pernix Saturnus, & altum
Pelion hinnitu fugiens impleuit acuto.

Hunc quoque, vbi aut morbo grauis, aut iam fe. gnior annis

Deficit;abde domo, nec turpi ignofce fene&r.
Frigidus in Venerem fenior, fruftraque laborem
Ingratum trahit; &,fi quando ad proelia ventum eft,
Vt quondam in ftipulis magnus fine viribus ignis,
Incaffum furit. ergo animos, zuumque notabis
"Præcipuè: hinc alias arteis, prolémque parentum,
Et quis cuique dolor victo, quæ gloria palma.
Nonne vides, cùm præcipiti certamine campum
Corripuêre, ruuntque effufi carcere currus;
"Cùm fpes arrect iuuenum, exfultantiáque haurit
Corda panor pulfans: illi inftant verbere torto,
Et proni dant lora: volat vi feruidus axis:
ámque humiles, iámque elati fublime videntur
Aera per vacuum ferri, atque affurgere in auras.
Nec mora, nec requies: at fulur nimbus arena.
Tollitur, humefcunt fpumis, que fequentum

[ocr errors]

D3

Tantus

Tantus amor laudum, tantæ eft victoria cure,
Primus Erichthonius currus, & quatuor aufus
Iungere equos, rapidisque rotis infiftere victor.
Frena Pelethronij Lapithe, gyrosque dedere
Impofiti dorfo, atque equitem docière fub atmis
Infultare folo, & greffus glomerare fuperbos.
Aequus vterque labor:æquè iuuenemque magiftri
Exquirunt,calidumque animis, & curfibus acrem:
Quamuis frpè fuga verfos ille egerit hofteis,
Et patriam Epeirum referat, forteisque Mycenas,
Neptunique ipfa deducat origine gentem.
His animaduerfis,inftant fub tempus, & omneis
Impendunt curas denfo diftendere pingui,
Quem legêre ducem, & pecori dixere maritum:
Pubenteisque fecant herbas, fluuiosque miniftrant:
Farraque, ne blando nequeant fupereffe labori,
Inualidique patrum referant ieiunia gnati.
Ipfa autem macie tenuant armenta volentes.
Atque,vbi concubitus primos iam nota voluptas
Sollicitat, frondeisque negant, & fontibus arcent:
Sæpè etiam curfu quatiunt,& Sole fatigant,
Cum grauiter tunfis genit area frugibus, & cùm
Surgentem ad Zephyrum palex iactantur inanes.
Hoc faciunt,nimio ne luxu obtufior vfus
Sit genitali aruo, & fulcos oblimet inerteis:
Sed rapiat fitiens Venerem, interiusque recondat.
Rurfus cura patrum cadere, & fuccedere matrum
Incipit. exactis grauidæ cùm menfibus errant,
Non illas grauibus, quifquam iuga ducere plauftris,
Non faltu fuperare viam lit paffus,& acri
Carpere prata fuga, fluuiosque innare rapaces.
Saltibus in vacuis pafcant, & plena fecundùm
Flumina:mufcus vbi, & viridifsima, gramine ripa,
Speluuca que tegant, & faxea procubet vmbra.
Eft lucos Silari circa, ilicibusque virentem
Plurimus Alburnum volitans: quoi nomen afilo
Romanum eft, cftron Graij vertêre vocantes;
Afper, acerba fonans: quo tota exterrita filuis
Diffugiunt armenta, furit mugitibus æther
Concuffus, Gluxque, & ficci ripa Tanagri
Hoc quondam monftro horribileis exercuit iras
Inachiz luno peftem meditata iuuence.

Hunc quoque, nam mediis feruoribus acriorat
Arcebis grauido pecori armentaque pafces

Sole

« PreviousContinue »