Filum non populi fafces, non purpura regum Flexit, & infidos agitans difcordia fratres, Aut coniurato defcendens Dacus ab Iftro: Non res Romanz, perituráque regna:neque ille Aut doluit miferans inopem,aut inuidit habenti Quos rami fru&us, quos ipfa volentia rura Sponte tulêre fua, carpfit: nec ferrea iura, Infauúmque forum, aut populi tabularia vidit.. Sollicitant alij remis freta cæca,ruúntque In ferrum: penetrant aulas, & limina regum. Hic petit excidiis vrbem, mifcrófque penatcis, Vt gemma bibat, & Sarrano dormiat oftro. Condit opes alius,defofloque incubat auro. Hic ftupet attonitus Roftris: hunc plaufus hianten P'er cuneos, geminatur enim, plebisque patrumq Corripuit gaudent perfufi fanguine fratrum, Exfilioque domos, & dulcia limina mutant, Atque alio patriam quærunt fub fele iacentem, Agricola incurao terram dimouit aratro: Hinc anni labor: hinc patriam, paruosque nepote Suftinet:hinc armenta boum, meritofque iuuence Nec requies,quin aut pomis exuberet annus, Aur fetu pecorum,aut Cerealis mergite culmi, Prouentuque oneret fulcos, atque horrea vincat.. Venit hiems, teritur Sicyonia bacca trapetis, Glande fues læti redeunt, dant arbuta filuz; Et varios ponit fetus autuinmus, & altè Mitis in apricis coquitur vindemia faxis. Jatereà dulces pendent circum ofcula gnati, Cafta pudicitiam feruat domus, vbera vaccr Latea demittunt, pinguesque in gramine late Inter fe aduerfis luctantur cornibus hædi. Ipfe dies agitat feftos,fufusque per herbam, Ignis vbi in medio, & focij cratera coronant, Telibans Lenze vocat, pecorisque magiftris Velocis iaculi. certamina ponit in vimo: Corporáque agrefti nudat prædura palaftrâ. Hanc olim veteres vitam coluêre Sabini; Banc Remus, & frater: fic fortis Etruria creuit: Scilicet & rerum facta eft pulcherrima Roma, Septémque vna fibi muro circumdedit arces. Ante etiam fceptrum Di&tæi regis, & antè Inpia quam cæfis gens eft cpulata iuuencis; Arcus hanc vitanrin terris Saturnus agebat.
=Nec dum etiam audierant inflari clafsica,nec dum Impofitos duris crepitare incudibus enfeis. Sed nos immenfum fpatiis confecimus æquor, Etiam tempus equûm fumantia foluere colla.
ARG. Tertius liber continet defcriptionem animan
tium, quarum eft maximus vfus.
TE quoque magna Pales, & te memorande ca
Paftor ab Amphryfo:vos filux, amnesque Lyczi: Cetera, quæ vacuas tenuiffent carmina menteis Omnia iam vulgata, quis aut Euryfthea durum,
, Aut illaudati nefcit Bufiridis aras?
Cui non dictus Hylas puer, & Latonia Delos? Hippodameque, humeroq. Pelops infignis eburno, Acer equis? tentanda via eft, qua me quoq. pofsim Tollere humo, victorque virum volitare per ora. Primus ego in patriam mecum, modò vita fuperfit, Aonio rediens deducam vertice Mufas:
Primus Idumgas referam tibi Mantua palmas; Et viridi in campo templum de marmore ponam Propter aquam, tardis ingens vbi flexibus errat Mincius, & tenera prætexit arundine ripas. In medio mihi Cæfar erit, templumque tenebit. Illi viator ego, & Tyrie confpectus in oftro, Centum quadriiugos agitabo ad flumina carrus. unda mihi, Alphan linquens, lucosg. Molorchi, Carfibus,& crudo decernet Gracia cafu, ipfe caput tonfæ foliis ornatus oliuæ
Dona feram. iam nunc follemneis ducere pompas Ad delubra iuuat, cafosque dere iuuencos; gel scena vt verfis difcedat frontibus; vtque
Purpurea intexti tollant aulza Britanni, In foribus pugnam ex auro, folidoque elephanto Gangaridum faciam,vi&orisque arma Quirini: Atque heic vndantem bello, magnumque fuentem Nilum,ac nauali furgenteis ære columnas. Addam vrbeis Afiæ domitas, pulfumq. Niphatem, Fidentemque fuga Parthum, verfisque fagittis, Et duo rapta manu diuerfo ex hofte tropza, Bisque triumphatas vtroque ab litore genteis. Stabunt & Parii lapides, fpirantia figna, Alfaraci proles, demiffæque ab Ioue gentis Nomina, Trosq. parens, & Troix Cynthius auctor, Inuidia infelix Furias, amnemque feuerum Cocyti metuet, tortosque Ixionis angueis, Immanemque rotam, & non exfuperabile faxum. Intereà Dryadum filuas,faltusque fequamur Inta&os, tua Mecenas haud mollia iufla. Te fine nil altum mens inchoat. en agè segneis Rumpe moras:vocat ingenti clamore Citharon, Taygetique canes, domitrixq. Epidaurus equorum Et vox affenfu nemorum ingeminata remugit. Mox tamen ardenteis accingar dicere pugnas Cæfaris, & nomen fama tot ferre per annos, Tithoni prima quot abeft ab origine Cæfar. Seu quis Olympiacz miratus præmia palma, Pafcit equos, feu quis forteis ad aratra iuuencos: Corpora præcipuè matrum legat. optima foruæ Forma bouis, cui turpe caput, cui plurima ceruix, Et crurum tenus à mento palearia pendent,
Tum longo nullus lateri modus: omnia magna: Pes etiam, & camuris hirtz fub cornibus aures. Nec mihi difpliceat maculis infignis, & albo, Aut juga detrectans; interdumque afpera cornu, Et faciem tauro propior,quæque ardua tota, Et gradiens ima verrit veftigia cauda. AEtas Lucinam,iuftosque pati Hymenos Definit ante decem, poft quatuor incipit annos, Cetera nec feturæ habilis, nec fortis aratris. Intereà, fuperat gregibus dum læta iuuentus, Solue mares, mitte in Venerem pecuaria primus, Atque aliam ex alia generando fuffice prolem. OPTIMA qurque dies miferis mortalibus zui Prima fugit:fubeunt morbi, triftisque fene&us, Elabor,& duræ rapit inclementia mortis.
Sempererunt, quarum mutari corpora malis. Semper enim refice:ac,ne pòft amiffa requiras, Antè veni, & fobolem armento fortire quotannis. Nec non & pecori eft idem delectus equino. Tu modò,quos in fpem ftatuis fubmittere gentis, Præcipuum iam inde à teneris impende laborem, Continuò pecoris generofi pullus in aruis Altiùs ingreditur,& mollia crura reponit. Primus & ire viam, & fluuios tentare minaces Audet,& ignoto fefe committere ponti: Nec vanos horret ftrepitus (illi ardua ceruix, Argurúmque caput, breuis aluus, obefáque terga, Luxuriatque toris animofum pe&us: honefti Spadices,glaucique;color deterrimus albis, Et giluo) tum,fi qua fonum procul arina dedere, Stare loco nefcit, micat auribus, & tremit artus, Colle&úmque premens voluit fub naribus ignem, Densa iuba, & dextro iactata recumbit in armo. At duplex agitur per lumbos fpina, cauátque Tellurem, & folido grauiter fonat vngula cornu. Talis Amyclzi domitus Pollucis habenis Cyllarus, &, quorum Graij meminere poëtz, Martis equi biiuges,& magni currus Achillis. Talis & ipfe iubam ceruice effudit equina, Coniugis aduentu pernix Saturnus, & altum Pelion hinnitu fugiens impleuit acuto.
Hunc quoque, vbi aut morbo grauis, aut iam fe. gnior annis
Deficit;abde domo, nec turpi ignofce fene&r. Frigidus in Venerem fenior, fruftraque laborem Ingratum trahit; &,fi quando ad proelia ventum eft, Vt quondam in ftipulis magnus fine viribus ignis, Incaffum furit. ergo animos, zuumque notabis "Præcipuè: hinc alias arteis, prolémque parentum, Et quis cuique dolor victo, quæ gloria palma. Nonne vides, cùm præcipiti certamine campum Corripuêre, ruuntque effufi carcere currus; "Cùm fpes arrect iuuenum, exfultantiáque haurit Corda panor pulfans: illi inftant verbere torto, Et proni dant lora: volat vi feruidus axis: ámque humiles, iámque elati fublime videntur Aera per vacuum ferri, atque affurgere in auras. Nec mora, nec requies: at fulur nimbus arena. Tollitur, humefcunt fpumis, que fequentum
Tantus amor laudum, tantæ eft victoria cure, Primus Erichthonius currus, & quatuor aufus Iungere equos, rapidisque rotis infiftere victor. Frena Pelethronij Lapithe, gyrosque dedere Impofiti dorfo, atque equitem docière fub atmis Infultare folo, & greffus glomerare fuperbos. Aequus vterque labor:æquè iuuenemque magiftri Exquirunt,calidumque animis, & curfibus acrem: Quamuis frpè fuga verfos ille egerit hofteis, Et patriam Epeirum referat, forteisque Mycenas, Neptunique ipfa deducat origine gentem. His animaduerfis,inftant fub tempus, & omneis Impendunt curas denfo diftendere pingui, Quem legêre ducem, & pecori dixere maritum: Pubenteisque fecant herbas, fluuiosque miniftrant: Farraque, ne blando nequeant fupereffe labori, Inualidique patrum referant ieiunia gnati. Ipfa autem macie tenuant armenta volentes. Atque,vbi concubitus primos iam nota voluptas Sollicitat, frondeisque negant, & fontibus arcent: Sæpè etiam curfu quatiunt,& Sole fatigant, Cum grauiter tunfis genit area frugibus, & cùm Surgentem ad Zephyrum palex iactantur inanes. Hoc faciunt,nimio ne luxu obtufior vfus Sit genitali aruo, & fulcos oblimet inerteis: Sed rapiat fitiens Venerem, interiusque recondat. Rurfus cura patrum cadere, & fuccedere matrum Incipit. exactis grauidæ cùm menfibus errant, Non illas grauibus, quifquam iuga ducere plauftris, Non faltu fuperare viam lit paffus,& acri Carpere prata fuga, fluuiosque innare rapaces. Saltibus in vacuis pafcant, & plena fecundùm Flumina:mufcus vbi, & viridifsima, gramine ripa, Speluuca que tegant, & faxea procubet vmbra. Eft lucos Silari circa, ilicibusque virentem Plurimus Alburnum volitans: quoi nomen afilo Romanum eft, cftron Graij vertêre vocantes; Afper, acerba fonans: quo tota exterrita filuis Diffugiunt armenta, furit mugitibus æther Concuffus, Gluxque, & ficci ripa Tanagri Hoc quondam monftro horribileis exercuit iras Inachiz luno peftem meditata iuuence.
Hunc quoque, nam mediis feruoribus acriorat Arcebis grauido pecori armentaque pafces
« PreviousContinue » |