Terra, torique madent. Nec non Lamyrumque,

Lamumque,

Et juvenem Sarranum, illâ qui plurima nocte
Luferat, infignis facie, multoque jacebat
Membra deo victus: felix, fi protenus illum
Equaffet nocti ludum, in lucemque tuliffet.
Inpaftus ceu plena leo per ovilia turbans;
Suadet enim vefana fames; manditque, trahitque
Molle pecus, mutumque metu; fremit ore cruento:
Nec minor Euryali cædes; incenfus et ipfe

Perfurit; ac multam in medio fine nomine plebem, Fadumque, Herbefumque fubit, Rhotumque, Abarimque,

Ignaros; Rhœtum vigilantem, et cuncta videntem; Sed magnum metuens fe poft cratera tegebat; Pectore in adverfo totum cui comminus ensem Condidit adfurgenti, et multâ morte recepit. Purpuream vomit ille animam; et, cum fanguine

mixta,

Vina refert moriens: hic furto fervidus inftat.

Jamque ad Meffapi focios tendebat; ubi ignem Deficere extremum, et religatos rite videbat Carpere gramen equos: breviter cum talia Nifus, Senfit enim nimiâ cæde atque cupidine ferri, Abfiftamus, ait: nam lux inimica propinquat. Pœnarum exhauftum fatis eft; via facta per Multa virum, folido argento perfecta, relinquunt Armaque, craterasque fimul, pulchrosque tapetas.

hoftes.

Euryalus phaleras Rhamnetis, et, aurea bullis,
Cingula, Tiburti Remulo ditiffimus olim

Quæ mittit dona, hofpitio quum jungeret abfens,
Cædicus; ille fuo moriens dat habere nepoti;

Poft mortem, bello Rutuli, pugnâque, potiti; Hæc rapit, atque humeris nequidquam fortibus aptat.

Tum galeam Meffapi habilem, criftisque decoram, Induit. Excedunt caftris, et tuta capeffunt.

Interea, præmiffi equites ex urbe Latinâ,
Cetera dum legio campis inftructa moratur,
Ibant, et Turno regis responsa ferebant,
Tercentum, fcutati omnes, Volfcente magiftro.
Jamque propinquabant caftris, murosque fubibant,
Cum procul hos, lævo flectentis limite, cernunt;
Et galea Euryalum fubluftri noctis in umbrâ
Prodidit inmemorem, radiisque adverfa refulfit.
Haud temere eft vifus. Conclamat ab agmine
Volfcens:

State, viri; quæ cauffa viæ? quive eftis in armis?
Quove tenetis iter? Nihil illi tendere contra;
Sed celerare fugam in filvas, et fidere nocti.
Objiciunt equites fefe ad divortia nota

Hinc atque hinc, omnemque abitum cuftode co

ronant.

Silva fuit, late dumis, atque ilice nigrâ,

Horrida; quam denfi conplerant undique fentes;

Rara per occultos lucebat femita callis.

Euryalum tenebræ ramorum, onerofaque præda, Inpediunt; fallitque timor regione viarum. Nifus abit: jamque inprudens evaferat hoftis, Atque lacus; qui poft Albæ de nomine dicti Albani; tum rex stabula alta Latinus habebat. Ut ftetit, et fruftra abfentem refpexit amicum: Euryale, infelix quâ te regione reliqui?

Quâve fequar? rurfus perplexum iter omne revolvens

Fallacis filvæ, fimul et veftigia retro

Obfervata, legit; dumisque filentibus errat.
Audit equos, audit ftrepitus, et figna fequentum.
Nec longum in medio tempus, quum clamor ad
auris

Pervenit, ac videt Euryalum; quem jam manus

omnis,

Fraude loci et noctis, fubito turbante tumultu,
Oppreffum, rapit, et conantem plurima fruftra..
Quid faciat? quâ vi juvenem, quibus audeat armis,
Eripere? an fefe medios moriturus in enfes
Inferat, et pulchram properet per volnera mortem?
Ocius adducto torquens haftile lacerto,

Sufpiciens altam Lunam, fic voce precatur :
Tu, dea, tu præfens noftro fuccurre labori,

Aftrorum decus, et nemorum Latonia cuftos;

Si

qua tuis umquam pro me pater Hyrtacus aris Dona tulit, fi qua ipfe meis venatibus auxi, Suspendive tholo, aut facra ad faftigia fixi:

Hunc fine me turbare globum, et rege tela per

auras.

Dixerat; et, toto connixus corpore, ferrum Conjicit: hafta volans noctis diverberat umbras, Et venit averfi in tergum Sulmonis, ibique Frangitur, ac fiffo tranfit præcordia ligno. Volvitur ille, vomens calidum de pectore flumen, Frigidus; et longis fingultibus ilia pulfat. Diverfi circumfpiciunt. Hoc acrior idem Ecce! aliud fummâ telum librabat ab aure; Dum trepidant, iit hafta Tago per tempus utrum

que

Stridens, trajectoque hæfit tepefacta cerebro.
Sævit atrox Volfcens, nec teli confpicit usquam
Au&torem, nec quo fe ardens inmittere poffit.
Tu tamen interea calido mihi fanguine pœnas
Perfolves amborum, inquit: fimul, ense recluso,
Ibat in Euryalum. Tum vero exterritus, amens,
Conclamat Nifus; nec fe celare tenebris
Amplius, aut tantum potuit perferre dolorem:
Me, me (adfum, qui feci), in me convertite ferrum,
O Rutuli! mea fraus omnis; nihil ifte nec aufus,
Nec potuit; cœlum hoc, et confcia fidera, teftor:
Tantum infelicem nimium dilexit amicum.

Talia dicta dabat: fed viribus enfis ada&tus
Transabiit coftas, et candida pectora rumpit.
Volvitur Euryalus leto, pulchrosque per artus
It cruor, inque humeros cervix conlabfa recumbit:

Purpureus veluti cum flos, fuccifus aratro,
Languefcit moriens; laffove papavera collo
Demifere caput, pluviâ cum forte gravantur.
At Nifus ruit in medios, folumque per omnis
Volfcentem petit; in folo Volfcente moratur.
Quem, circum glomerati, hoftes hinc comminus
atque hinc

Proturbant. Inftat non fecius, ac rotat ensem
Fulmineum; donec Rutuli clamantis in ore
Condidit adverfo, et moriens animam abstulit hofti.
Tum fuper exanimum fefe projecit amicum
Confoffus, placidâque ibi demum morte quievit.
Fortunati ambo! fi quid mea carmina poffunt,
Nulla dies umquam memori vos eximet ævo:
Dum domus Æneæ Capitoli inmobile faxum
Adcolet, imperiumque pater Romanus habebit.
Victores prædâ Rutuli, fpoliisque, potiti,
Volfcentem exanimum flentes in caftra ferebant.
Nec minor in caftris luctus, Rhamnete reperto
Exfangui, et primis unâ tot cæde peremtis,
Sarranoque, Numâque. Ingens concurfus ad ipfa
Corpora, feminecesque viros, tepidâque recentem
Cæde locum, et pleno fpumantis fanguine rivos.
Adgnofcunt fpolia inter fe, galeamque nitentem
Meffapi, et multo phaleras fudore receptas.

Et jam prima novo fpargebat lumine terras Tithoni croceum linquens Aurora cubile: Jam fole infufo, jam rebus luce retectis,