hanc Remus et frater, sic fortis Etruria crevit
scilicet et rerum facta est pulcherrima Roma,
septemque una sibi muro circumdedit arces.
ante etiam sceptrum Dictaei regis et ante
impia quam caesis gens est epulata iuvencis,
aureus hanc vitam in terris Saturnus agebat;
necdum etiam audierant inflari classica, necdum
impositos duris crepitare incudibus enses.

Sed nos immensum spatiis confecimus aequor,
et iam tempus equom fumantia solvere colla.

TESTIMONIA.

535

540

534 sq. Acron ad Hor. carm. saec. 7 535 septem arces' schol. Veron. 78, 9 536 Donati ars III 5, 2 Diomedes 440 P. Pompeius p. 459 L. 'Dictaeo regi' Probus 54, 3 K. 'Dictaeus' schol. Veron. 78, 11 537 Suetonius Dom. 9 'impius' schol. Veron. 78, 11 538 'aureus Saturnus' schol. Veron. 78, 13 541 sq. Quintilianus VIII 6, 45 541 Quintilianus IX 3, 20 542 Charisius 246 Diomedes 457 P. Pompeius p. 476 L. Claudius Sacerdos I 151 Donati ars III 6, 2 Beda de tropis 383 C.

VARIA LECTIO.

533 FORTES M

FACTV EST MRY 535: cf. Aen. VI 784

S

AETRVRIA M 534 est rerum facta et Acron.
FACIA ET P 535-III 12 Veron. fol. 222
535 circumdedit arces V

CEPTRVM (S m. 2 sup.) P

P regif & in ras. y Dictaeo regi Probus. De haec legi potuerunt: ANTE ET 537 QVAM V

536 antea c

REGIS (E m.2 add.

hoc versu in V sola CAesis V IST P

.epulata b est epulata iuvencis V 538 AV— (ceteris omnibus evaniTERNIS P tr. if c 539 NECDVM V INLARI P inflari.

dis) V

7 infla.ri c 540 INPOSITOS Pyc INPOSITIS (0 rubr.) M DVROS (I rubr.) M .. durif b CREPETARE P Crepitare incudibus enses Ꮴ 541 INMENSVM Mybe Immensum SPATIIS confecimus aequor V confecimu. cl 542 TEMPus V EQVOM P AEQVVM R EQVVM Mybe equuM V equm Charisii et Claudii cod. FVMANTIA Myb2 Charisius, Diomedes cum ceteris grammaticis: cf. Aen. XII 338 ge. III 515 FVMAntia V SPVMANTIA PRb1: cf. Aen. IV 135 V 817 VI 882 XI 770 XII 372. 651. solvere colla V

.

P VERGILI MARONIS // GEORGICON' LIB. IIEXPL · // INCIPIT LĪB - III FELICITER M GEORGICON//-LIB. II-//GEORGICON LIB. IIP VERGILI MARONIS//GEORGICON LIBER -II- //EXPLIC INCIP·LIBER -III-R p UERGILII MARONIS GEORGICON LIBER II EXPLC INCIP LIBER III FELICIT 7 PVBLII VIRGILII MARONIS GEORGICĂ LIBER - II - INCIPIT PFATIO LIBRI -III- c

P. VERGILI MARONIS

GEORGICON

LIBER TERTIVS

Te

quoque, magna Pales, et te memorande canemus
pastor ab Amphryso, vos, silvae amnesque Lycaei.
cetera quae vacuas tenuissent carmine mentes,
omnia iam volgata: quis aut Eurysthea durum
aut inlaudati nescit Busiridis aras?
quoi non dictus Hylas puer et Latonia Delos

TESTIMONIA.

1 Isidorus orig. XVII 3, 19

'te

5

1 sq. Probus 54, 5 K. Pales' schol. Veron. 78, 15 Probi inst. I 4, 3. 6, 2 2 schol. Veron. 78, 28 3 Servius ecl. VI 41 'vacuas' schol. Veron. 79, 1 4 sq. quis... aras' Gellius II 6 Macrobius Sat. IV 7, 5 Probus 54, 23 K. schol. Stat. Achill. I 189 Theb. VI 311 5 Nonius 335, 8 Servius Aen. VII 11 inlaudati' Macrobius Sat III 5, 9 6 Probus 54, 29 K. Marins Victorinus p. 96. Marius Plotius 259. 265 Atilius Fortunatianus 317. 349 G. Terentianus Maurus 2780 Latonia Delos' schol. Veron. 79, 8 K.

VARIA LECTIO.

1-21 F

1 12 V fol. 222, b

g

'Hylas

1 mana c memo

rand.e b 2 ab in ras. c AMPHRYSSO R AMFRESO M amphyfo y AMPHYSOS Pamphrifo (if in ras.) b MANES (corr. MA in AM) P

Ivcei ye 3 QVE P

S

VACVA (S m. ant. sup.) F CARMINE P et V ut vid. CARMINA MRyb Servii Vat. Pur. CARMIN. (ultima litera in ras. posita utrum E an A sit, non liq.) F ‘carmina; legitur et carmine,

A

mentif b 4 IM (A m. ant. sup.)

DI

EVRYSTEA Mc eurystia ? ERYSNESCILL P BVSIRIS (DI m. ant. sup.)

6 QVOI (Q et O eras.) F CV1 MPR Vybc

10

Hippodameque umeroque Pelops insignis eburno,

acer equis? temptanda viast, qua me quoque possim
tollere humo victorque virum volitare per ora.
primus ego in patriam mecum, modo vita supersit,
Aonio rediens deducam vertice musas;

primus Idumaeas referam tibi, Mantua, palmas,
et viridi in campo templum de marmore ponam
propter aquam, tardis ingens ubi flexibus errat
Mincius et tenera praetexit harundine ripas.
in medio mihi Caesar erit templumque tenebit:
illi victor ego et Tyrio conspectus in ostro

TESTIMONIA.

6

...

7 sq. umero acer' Cassiodorus de or. T. II p. 564a ed. Ven.

* umerique

10 Gel

10

15

7 umeroque P. i. e.' Charisius 56 Servius Aen. VI 603 P.' schol. Veron. 79, 15 8 sq. “qua humo' Servius Aen. IV 255 8 'acer equis' Charisius 63 10-12 Probus 55, 12 K. lius I 22 II 'Aonio v.' schol. Veron. 79, 29 12 schol. Lucani III 216 'primus I.' schol. Veron. 79, 25 'Idumaeas' Probus 33. 20 13 sq. 'et aquam' Nonius 367, 19 Arusianus p. 255 L. 'templum aquam' Donatus in Ter. adelph. II 1, 15. IV 2, 37 13 'templum ponam' Nonius 368, 6 14 sq. ‘ubi ... Mincius' Probus 55, 25 K. 16 in medio . . . erit' Probus 72, 7 K. 17 Nonius 418, 21 de gen. nom. 90 H. Servius Aen. III 439 schol. Hor. epod. XVI 11

VARIA LECTIO.

7 HYPPODAME M HIPPODAM R humero be umeri schol. Veron PELOBS F, item V ut vid. INfignis (IN in ras.) b eburn. cl eburno in ras. y EBVNI P: ut in archetypo codicis P et schol. Veron. videatur fuisse: umerique Pelops infignis eburni 8 VIAST V ut vid. VIAEST FMPRybc quoque poffim (que poffim in ras.) y POSSEM

P POSS.. V

9 HVMO m.2 sup. F, in ras. c

10 PRIMVS (ras. inter V et S) F

uolitare per ora] are pora in ras. y in patriam mecum modo viTA SVPERSIT I uita supersit (ta supfit in ras.) y 11.ONIO FAONIO V reDIENS V DIDVCAM ut vid. V Vertice musas V

A

12 IDVMEAS Pel IDYMEAS F, schol. Veron. IDYMAEAS VIDYMEAS Midymaeaf (a e corr.) y idimeaf c2 Idumaei gens est Syriae. Quidam Idumacas palmas ab Iduma quae est urbs Lydiae palmarum ferax, dictas volunt.' Philargyrus. referaM TIBI Mantua V

13 et].TF 14 propTER F timidif b 15 minCIVS (sed ut ne C quidem plane

appareat) F sup.) F

nom.

Y

17 ILLIC R

ARVNDINE Fc
illi viCTOR F

NE

16 in med10 F TEBIT (NE m. ant. et om. c, Nonius, de gen.

TRIO M auro Servius Aen. III 439

centum quadriiugos agitabo ad flumina currus.
cuncta mihi Alpheum linquens lucosque Molorchi
cursibus et crudo decernet Graecia caestu.
ipse caput tonsae foliis ornatus olivae

dona feram. iam nunc sollemnis ducere pompas
ad delubra iuvat caesosque videre invencos
vel scaena ut versis discedat frontibus utque
purpurea intexti tollant aulaea Britanni.

in foribus pugnam ex auro solidoque elephanto
Gangaridum faciam victorisque arma Quirini,
atque hic undantem bello magnumque fluentem
Nilum ac navali surgentis aere columnas.
addam urbes Asiae domitas pulsumque Niphaten
fidentemque fuga Parthum versisque sagittis

TESTIMONIA.

18 centum q.' Marius Victorinus 2472 P. K. 25 Probus 56, 22 K. Nonius 537, 16 26 27 victorisque a. Q.' Servius in Aen. I 292 28 sq. magnumque f.

29. 31 Probus 56, 27 K.

20

25

30

19 sq. Probus 56, 1 Servius in Aen. I 505 27. 30. 32. (om. 28. N.' Iulius Rufinianus

de schem. lex. 261 R. 31 fidentemque f. P.' Arusianus p. 230 L. schol. Lucani VIII 373. 381

VARIA LECTIO.

18 centuM F

N

LIQVENS M PVBES P: cf. I 343 DVRO R crudo caestu; duro' Servius)

QVADRIIVOS P

19 cunCTA F

ALPHAEVMP

LEMNES R SOLLEMIS (N m. rec.) P follempnif c

24 SCENAVT M

caena ut y SCAEN AVT R 25 TOLLENT Pe2 tollunt Probi exempl. AVLEA Pc Nonius BRITTANNI R bri.tanni y 26 SODLIDOQVE

71

G

LEPANTHO P 27 GANEARIDVM M faciam] VICTAM P uictoref 28 sq. non legisse videtur Probus, interpretantur Servius et Philargyrus: cf. Aen. VIII 711 hic sup. c HVIC P 29 ET R hac y

n

NAVILI Rauali 7 NAVALIS P nauali. b tef c, (f prior m.2 in ampla ras.) y

ritia non amplius enotabo) R

IF

SVRGVENTIS R furgen

30 ADDAMVR-BES (sed eiusmodi

niphate y nifhaten e NIPIANTE R

NAVATEM M Niphatem Probi exempl. 31 non legisse videtur Probus:

interpretatur Servius 31 FIDENTEM (Q⋅ sup.) R

h

partum c

et duo rapta manu diverso ex hoste tropaea
bisque triumphatas utroque ab litore gentes.
stabunt et Parii lapides, spirantia signa,
Assaraci proles demissaeque ab Iove gentis

35

nomina Trosque parens et Troiae Cynthius auctor.
invidia infelix furias amnemque severum

Cocyti metuet tortosque Ixionis anguis

immanemque rotam et non exsuperabile saxum.
interea dryadum silvas saltusque sequamur
intactos, tua, Maecenas, haut mollia iussa.

40

te sine nil altum mens incohat: en age segnis

rumpe moras; vocat ingenti clamore Cithaeron
Tauget que canes domitrixque Epidaurus equorum,

TESTIMONIA.

32 sq. Acron ad Hor. carm. I 35, 32 34-36 Probus 57, 13 K. 34 Acron ad Hor. carm. I 19, 6 35 sq. 'dimissaque . . . nomina' No

terea ..

...

nius 286, 21 37 sq. Probus 57, 26 K. 'invidia metuet' Nonius 390, 18 37 'furias severum Servius Aen. X 612 40 sq. inintactos' Probus 58, 14 K. 41 tua... iussa' Nonius 347, 1 42 te... incohat' Priscianus 999 Nonius 237, 17 'en age s Probi inst. I 7, 1. 9, 6 moras.' Nonius 33, 20, 386, 32 43 sq. 'vocat equorum' Probus 58, 17 K. 44 schol. Stat. 'domitrixque E. e.' Servius Aen. IX 177

Theb. IV 123

'en

42 sq.

...

VARIA LECTIO.

h

32 ofte ye

34 Stabant y

33 a b

gentif cl

tropaea (ae in ras.) b trophea c
PARTI PRARII R lapidef (ras. super p)
PIRANTIA P 35 prolif b1 dimiffae el dimissa Nonius
GENTIS (I corr. ex E) R GENTES Pel gentif (i in ras.) b

37 - 39 om. Mead. un.

P cynthyuf y P: voluitne metues, an curis secundis versus 37-39 in schedis poetae additi erant sententia nondum absoluta? metuet (uet in ras.) b

41 HAVD MPbe aut (t P NICHIL (cm. 2 add.) R

nus Lucr. 164 eia age Probi inst. 19,6 ut Aen. IV 569

NES Ry2b 43 RVMPERE M VACAT M 44 TAVGETI P Ta.g&i y TAYGETI MRbc

bc

A

EGE M SEG

CITHERO M citheron canif c