Page images
PDF
EPUB

Pinguntque aureolos viridi pallore corymbos.
Quis aderat veteris myrtus non nescia fati.
At volucres patulis residentes dulcia ramis
Carmina per varios edunt resonantia cantus.
His suberat gelidis manans e fontibus unda :
Quæ levibus placidum rivis sonat orta liquorem.
Et, quanquam geminas avium vox obstrepit aures,
Hanc querulæ referunt voces, quis nantia limo
Corpora lympha fovet; sonitus alit aëris Echo;
Argutis et cuncta fremunt ardore cicadis.
At circa passim fessæ cubuere capellæ,
Excelsisque super dumis: quos leniter afflans

145

150

dunt ad s.--141. excedunt; suspicor fuisse escendunt. Nam excedere ad an dicatur, non memini, sed escendere ad. Nisi, ut copula importuna ejiciatur, malis: Ipsa succedunt. Porro passuque erepunt...lento conj. Heins., quod flexipedes hedera dictæ occurrunt apud poëtas. Plin. xxiv, 10, s. 49 Similem huic (smilaci) aliqui clematida appellaverunt, repentem per arbores.-143. Versus et hic insititius. Jam versus, qui hunc sequuntur, 144...154, Scaliger, ut supra vidimus, retraxit post v. 100.-144. Et Voss.-145. Carmina per varios cantus; ut alias, per sonos varios. Jo. Schrader. conj. per varios campos; per vacuos saltus. Saltem bonus poëta sic scribere debebat.-146. superat Voss. Petav. et Scalig. e vet. libro: ipse malit superet.-147. placido liquore melius dici monet Scaliger: recte, sed homini, qui hæc scripsit, videtur placuisse: sonare liquorem, ut, sonare carmina, et alia similia. Scaliger quoque sonet substituit. vomit conj. Jo. Schrader. sonet ore ed. Antwerp., forte et aliæ. Certe orta otiosum est, Barth. xx, 23 emendat aucta. In Ms. Voss. acta. Sed totus versus damnandus, non emendandus est. Est enim insititius cum seqq., in quibus eadem repetuntur, quæ jam supra dicta erant v. 104. v. 46 sq.148. Et quanquam. Corruptum hoc. Scaliger Hinc illi gem. Barthius ibid. conj. Et quaqua.—149. Ac querulæ feriunt voces refingit Heins., ut suppleantur aures ex antec. hanc q. reserant fauces Jo. Schrader. Hac var. lect. in vett. edd. Hinc querulas referunt v. bene Scaliger e vet. scheda : item quæ nantia: ut sint Auvaîa рnvŵν тékvα, ut is cum Aristophane loquitur, h. rane. Ge. 1, 378 Et veterem in limo rana cecinere querelam. cf. Taubm. Sed jam Jul. Sabin. de ranis accepit.-151. et culta vetus scriptura apud Scaliger., eaque elegantior. ardore, per æstum. Barth. 1. c. conj. fremunt ardere; quod ipsi remittam. fremunt arbusta Heins., elegantius; idem in mentem venerat Jacobsio ex Ecl. I, 13. add. Ge. III, 328, et van Kooten Spicileg. ad Jo. Schraderi Emendatt. pag. 8.-152. fessa. Jo. Schrader. conj. fusa.-153. supra Scalig. Puto fuisse cubuere capella Excelsis subter dumis. Sic in Pervig. Ven. subter genestis explicant tauri latus. Jo. Schrader. Excelsos subter dumos Emendatt. p. 20. Desidero quidem commodius epitheton dumorum: videntur tamen excelsi dicti, qui in excelsis rupibus crescunt. et amantes ardua dumi etiam in Georg. Omnino dumos amant poëtæ commemorare, ut et dumeta. Et eo NOTE

[ocr errors]

hedera vestit pallente corymbos: ubi vid. Not. et 11, 50. Mollia luteola pingit vaccinia caltha.

143 In myrtum mutata fœmina Myrsine v. Serv. ad Æn. 111, 23. Geopon. XI, 6.

Aura susurrantis possit confundere venti.

Pastor, ut ad fontem densa requievit in umbra, Mitem concepit projectus membra soporem,

155

Anxius insidiis nullis : sed lentus in herbis

Securo pressos somno mandaverat artus :
Stratus humi dulcem capiebat corde quietem :
Ni Fors incertos jussisset ducere casus.

160

Nam solitum volvens ad tempus tractibus isdem
Immanis vario maculatus corpore serpens,
Mersus ut in limo magno subsideret æstu,
Obvia vibranti carpens gravis aëra lingua,
Squamosos late torquebat motibus orbes.

165

spectat, quod adjicitur, a ventis eos perflari: veμóevras. Heins. conj. excisis 1. exesis; et comparat illa: Dum tenera attondent simæ virgulta capella. Barthius XXI, 24 emendabat: Excelsique super dumi. quæ vett. edd. et codd. quos a Bembo profectum est. Barthius non male conj. qua. qua vel quo etiam Heins.-154. possit friget; sed est genus circumlocutionis pro confundit aura dumos. poscit Contianus liber Scalig., qui explicat repara, quasi: poscit sibi, aggreditur. Sic et Ms. Helmst.-155. ad fontes vett. edd. mutavit Bemb. requietus conj. Heins., et mox porrectus Lindenbruch. Scaliger, qui hunc locum transpositione sanare voluit (vid. ad v. 100 et 143), rejectis ad superiora versibus 156. 157 sic interpolavit hæc :

Pastor ut ad fontes densa requietis in umbra
Securo pressos somno mandaverat artus:
Stratus humi dulcem capiebat corde quietem,

Ni fors incertos jussisset dicere casus, etc.

Nihil est ex omnibus, quod placeat. Mihi omnes vss. 157 ad 160 usque Scholastici operam redolent.-158. fessos em. Nodell. Obss. crit. p. 38, atqui non minus illud bene dicitur.-159. 160. Uterque versus laciniæ sunt inepti versificatoris: qui variavit et obscuravit sententiam, quæ iis sublatis bene procedit, modo v. 161 pro Nam restituatur Cum hoc modo: Pastor...mandaverut artus: Cum solitum volvens ad t. t.—161. tractibus hydra Ms. Helmst., et hæc erat Aldina lectio ex interpolatione ducta. Vett. edd. idem, Ms. Kæler. idem, et in marg. al. Idra; sic et Thuan. Ida Petav. Ide Voss. Bembus autem iisdem: hocque revocatum ab Scaligero: non enim tractus esse serpentis (subjiciuntur illi vs. 165); sed loca eadem. volvens autem vel se, vel volvens torquebat. In edd. Fabric. sonitum volvens. Barthius XXI, 23 emendabat s. volvens...varie maculatus, corpora s. Heirs, involvens...tractibus undum vel umbras: parum feliciter; idem mox maculatus tergore.-163. subsideret Bembina emendatio, nescio an satis probanda, recepta a Scaligero. Vett. edd. sub sideris astu. Serpens in limo, quem fons in propinquo effusus fecerat, a solis æstu recreare se volebat. conf. Ge. III, 432. magnos subsideret astus jam Heins. emendavit ad En. xI, 268, ubi alia exempla quarti casus cumulavit.-164. Obvia vibranti græce dictum puto pro adverbio; obviam, adversum vibrat lingua. Non expediebat se bonus Taubmannus. gravis de gravi anima. Ge. III, 415 graves nidore chelydros. carpens aera lingua vibranti, exerta. Miror vero placuisse poëtæ carpens, non lambens, quod solenne est. Heins. conj. Obria vibranti decerpens, vel, detergens gramina lingua. Jo. Schrader. carpens gravis ore trilingui.-165. latis ed. vet., nec male; at Aldina: montibus. Solenne esset nexibus.—

Tollebant auræ venientis ad omnia visus.
Jam magis atque magis corpus revolubile volvens
Attollit nitidis pectus fulgoribus, et se
Sublimi cervice rapit: cui crista superne
Edita purpureo lucens maculatur amictu,
Aspectuque micant flammantia lumina torvo.
Metabat late circum loca: cum videt ingens
Adversum recubare ducem gregis. Acrior instat
Lumina diffundens intendere, et obvia torvo

170

166. Tollebant auræ venientis ad omnia visus. Est hæc Bembina et cod. Petav. lectio: quæ sensu idoneo caret; etsi Barthius XXI, 23 aliquem inesse putabat. In ceteris magna varietas. Vett. edd. Tollebant auræ juventis 1. inventis ad omnia nixus 1. nissus; Domit. Calder. et edd. Ascens. vehementis ad omnia nisus. Hinc in Aldina vir doctus castigavit: Pallebant auræ liventis ad omnia visus. Corrigit ad omina Scaliger: sic saltem tolerabilis sensus exit : palluisse auras ad omina visus liventis, h. oculorum obtutu e longinquo propius admoto. Etsi vel sic auræ visus fuissent opportuniores; et bene procudi posset versus sic: Omnia pallebant visus lirentis ad auras. Scaliger etiam conjiciebat: Squallebant auræ vehementis ad omina visus. Pallebant herba Heins., vel Squalebant auræ vitiantis ad omnia visum vel virus. Ovidius: quique halitus exit Ore niger Stygio vitiatas conficit auras. Enimvero ludimus operam ; totus enim versus ex ingenio inepti hominis irrepsit.-167. corpus resolubile malit Heins.-168. Ordo elegantior ex Aldina et a Bembo est. Edd. vett. pectus nitidis.-168. 169. et se sublimi cervice caput. Ita edd. vett., quod Ascens. interpretatur: et se attollit caput. At Aldina et hinc edd. Fabric. emendarant: et fert S. c. caput. Quod nunc habemus, et se S. c. rapit ex Bembino codice fluxit: sic et Petav. Jo. Schrader. em. exit S. c. caput. Frisemann. effert.-170. Addita malebat et hic Heins., etsi non video, quid in crista edita, alta, jure reprehendas. Supr. 135 edita pinus. In reliqua versus parte varia tentabat Jo. Schrader., sed maculatur ausus est poëta dicere pro distinguitur, variatur, purpureo amictu, pro externa specie et colore.-171. micat flammarum lumine torvo Petav. et Voss. ; in hoc quoque flammatum.-172. Metabat late circum loca: de hydri capite quaquaversus se movente et circumferente, tanquam si loca circa se recognosceret et signaret. Metari ergo (de quo v. Taubm.) etiam Metare olim fuit. Et sane Horatio Metata porticus dictæ. Alioquin evitari poterat insolens forma...micant flammantia lumina Metantis late circum loca. Ge. 11, 273 sin pingues agros metabere campi. Et sic sæpe metari in poëtis. Pro sese, quod vulgo legebatur, Ms. Voss. late, bene. Mox tum vett. edd. Sed in fine ingens nullum habet sensum: an fuit anguis? ut revocetur in animum subjectum. Et sic nunc diserte scriptum video in var. lect. Ms. Kæler. et Helmst. Sentio tamen, quam molle et flaccum hoc sit. Præstat dicere, esse positum pro simplici ille.-174. 175. 176. Etiam hos tres

NOTE

166 sqq. Iterum ingenii intemperantis exspatiatio in tortibus et gyris hydri; aut potius hominum scholasticorum lusus. Tandem v. 172 videt pastorem ad fontem recubantem. Ab

aditu fontis ita se exclusum sentiens exasperatur serpens et adoritur. Tum v. 180 culicis morsu somno excitatus pastor, trunco arrepto serpentem necat. 185...200.

Sæpius arripiens infringere, quod sua quisquam
Ad vada venisset: naturæ comparat arma;
Ardet mente, furit stridoribus, intonat ore;
Flexibus eversis torquetur corporis orbes;
Manant sanguineæ per tractus undique guttæ;
Spiritus et rumpit fauces. Cui cuncta paranti
Parvulus hunc prior humoris conterret alumnus,
Et mortem vitare monet per acumina. Namque,
Qua diducta genas pandebant lumina gemmis,
Hac senioris erat naturæ pupula telo

175

180

versus pessime cusos ex margine irrepsisse suspicor. instat intendere diffundens (pro simplici intendit) lumina, et, sæpius arripiens obvia torvo (quæ ipsi obvia, ante eum torvum serpentem posita, erant) infringere (ut infringeret, propterea quod etc.), comparat arma natura. Non tanti est locus, ut conjecturis in eo indulgeas. Forte tamen fuit: Acrior instat, Lumina diffundens intenta, ore obria torvo Sæpius arripiens i.--mature comparat arma. Et sane Voss. matura; unde Jo. Schrader. matura et c. In Aldina et hinc in edd. Fabric. Lumina d. intentus, et o. t. excusum video. instat intendere defendit Heins. et accipit: intendere cursum, properare, et remittit ad Ge. 1, 51. Inf. 320 instat depellere. Cæs. B. G. III fuga salutem petere intenderunt Mss., vulgo contenderunt. Propert. 1, 20 Oscula suspensis instabant carpere pennis. Idem pro obvia conj. sibila. Forte hoc voluit substituere paulo ante pro lumina. Jo. Schrader. conj. contendens diffundere. Tum v. 175 infrendere vett. edd. expulsum ab Asulano et a Bembo, at defensum a Scaligero, Barthio et Taubmanno est antiquior vox eodem sensu. Scaliger etiam emendabat: arrepens. Ascensius abripiens legerat ; nam sic interpretatur: lumina intendere (cœpit) et abripiens sæpius obvia torvo aspectu infrendere.-177. Etiam hic cum tribus seqq. verss. inter insititios referendus. Prior quidem 177 tam inficetus est, ut etiam Barthio Advers. XXI, 18 suspectus fuerit. Jo. Schrader. tamen tentat: Stridet vel Frendet dente et insonat.-178. Flexibus eversis ex Aldina et a Bembo est; nec capio satis. Debebat inversis aut aliud quid legi. Vett. edd. Flexibus et versis, h. seu circumactis seu variatis; hoc tenebimus. versi em. Jo. Schrader. orbis pro orbes accipere præstat, ut magis poëtica sit oratio: serpens torquetur (karà) c. orbes fl. v. Heins. conj. Flexibus et spissis torquetur corpora (saltem deb. corpus) in orbes. Mox 179 per tractus, ut Ge. II, 154.-180. Spiritus et rumpit fauces revocavi e vett., h. anhelitus. Nam Bemb. Spiritibus rumpit fauces. Heins. em. Spiritus erumpit f. Quo cuncta parante legendum monet et illustrat Scaliger. Sic jam edd. Ascens. Quo c. paranti. Hic vero in gravissimo narrationis momento nimis brevis, tenuis et exilis est poëta. De Culice advolante et pastori consulente locus ornandus erat vel maxime. Sensit forte et Heins., cui versus unus et alter abesse videbatur. Saltem comtius foret: Quo cuncta parante Parvulus humoris pastorem exterret alumnus.—181. Ed. ant. vitiose: propior humeros, vel prior humeros. Omnino seqq. valde turbata in vett. edd. ́ humoris alumnus est culex. conterret vix satis commodum h. 1. vocabulum.-182. Bembina est lectio; acumina, pro punctione, ictu aculei. Vetus lectio erat: per culmina namque, Qua. Præfert hanc Scaliger, ut sint xpórapoi, tempora, et secundum eum Barth. Advers. XXI, 18. Ascensius sic reddebat: qua parte oculi aperti per summitates aperiebant sinus oculorum pupillis in morem gemmarum relucentibus. Heins. jungenda monet: per acumina namque, ut in vett. edd. erat. Recte, sed quid tum de reliquis? per culmina f. per spicula.-183. 184. Bembina lectio, quam

et

Icta levi. Tum prosiluit furibundus, et illum
Obtritum morti misit: cui dissitus omnis
Spiritus excessit sensus. Tum torva tenentem
Lumina respexit serpentem cominus: inde
Impiger, exanimis, vix compos mente, refugit,
Et validum dextra truncum detraxit ab orno:
Qui casus sociaret opem, numenve Deorum.
Namque illi dederitne viam casusve, Deusve,
Prodere sit dubium: voluit sed vincere tales.

185

190

equidem quomodo interpreter non habeo. pendebant in textu Heins. esse relictum miror: scriptum enim haud dubie vitiose, pro pundebant, ut sit, qua lumina diducta pandebunt genas gemmis, h. in ipso oculi sinu. deducta vett. edd., ex more. Laudat Jo. Schrader. e Statio: diducta putares Lumina consumtumque genis rediisse nitorem. Scaliger genas pro palpebris accipit et legit obdebant; nam vett. edd. habere ponebant; nisi hoc ipsum sit pro abdebant. Jo. Schrader. tentabat varie: gemmans Hac s. e. n. pupula telo Ïcta levi.-184. Hac senioris erat....Icta levi. Etiam hæc est Bembina lectio, cum Petav., etsi in ipsis Bembi edd. corrupta: Hac ferioris et Hac savioris. Vetus lectio erat: Ac senioris erat naturæ pupula, telo Icta levi; quam Scaliger prætulit, astipu lante Barthio Advers. xxI, 18; senioris naturæ, ut araneosam cutem et senilem, hoc est rugosam, intelligat. Senex enim pastor cf. v. 387. In Aldina excusum video: Ac levioris erat naturæ: h. mollioris, quod mihi magis arridet. Forte enim olim scriptum fuit: telo Icta gravi. Jo. Schrader. tacta. Vitiose aliæ edd. Hoc et papula. At in Fabric. non male emendatum: Ut levioris e. n. p. Totus versus est ab interpolatione profectus. Fuerat primo: Qua diducta genas pandebant lumina, telo Icta levi: scil. sunt.-185. Cum pros. Petav. Mox malim sic diss., vel tum d.-186. In dissitus nil mutandum : quæ disjecta sunt, ea sunt dissita: h. dispersa; disserere, dispergere. Vocabulum Lucretianum. dissitus excessit est ornate pro simpl. Omnis spiritus excessit, reliquit sensus. Nam Spiritus sensus non capio. Sp. e. sensim Aldina dedit; hoc et Heins. cum Jo. Schradero probat; et præstare ipse arbitror. Dignius poëta esset membris, quod et Jacobs conj.-187. Fortasse, ait Scaliger, Tum torva tuentem Lumine: nec improbat Heins.; sed nihil mutandum. Tenentem lumina est, immotis luminibus stantem. trementem Heins. conj., quod vix accommodatum.-189. compos mente antique, pro mentis. exanimi vix mente Heins. maluit. In Petav. exanimus. resurgit reponi jubet ex vett., quibus Ms. Kæler. astipulatur, Scaliger; non parebo. Jam surrexerat pastor vs. 186 Tum prosiluit.-190. ab orno præclare Bembus. Ant. edd. et codd. ab ore.-191. 192. 193. Interpolatio in his manifesta. In vett. edd., etiam in Aldina, necnon in Ms. Helmst., medius versus Namque illi etc. abest; etiam in Petav. Natus videtur versus ex revocatis huc in margine e Ciri 279 Nam nisi te nobis malus, o malus, optima Carme, Ante hunc conspectum casusve Deusve tulisset. Equidem omnes tres versus 191. 192. 193 a mala manu irrepsisse arbitror. Tentarat aliquis supplere: Qui casus (vel Num casus) sociarit opem numenve Deorum, Prodere sit dubium. Subscripsit alins: Namque (f. Hancce) illi dederitne vium casusve Deusve, Prodere sit dubium; utrumque inepte; nec minus inepte supplevit versum alius: voluit sed vincere tales (sc. casus) vel talem. non enim dicam utrum; hoc tamen alterum sic accipies; voluit Deus vincere talem, hominem sic armatum. At quam jejune! tali Voss. voluit sedere tales Voss. et Petav. Ms. Helmst. habebat: vincere callens. Scaliger tantum duo versus Namque illi....Prodere 8. jugulat, et legit: Qui

« PreviousContinue »