Page images
PDF
EPUB

Afforet, atque unà Phœbi Triviæque facerdos,
Deiphobe Glauci, fatur quæ talia regi :
Non hoc ifta fibi tempus spectacula poscit ;
Nunc grege de intacto septem mactare juvencos
Præftiterit, totidem lectas de more bidentes.
Talibus affata Ænean ( nec facra morantur
Jussa viri ) Teucros vocat alta in templa facerdos.
Excifum Euboïcæ latus ingens rupis in antrum
Quò lati ducunt aditus centum, oftia centum ;
Unde ruunt totidem voces, refponfa Sibyllæ.
Ventum eiat ad limen, cùm Virgo: pofcere fata
Tempus, ait : Deus, ecce Deus. Cui talia fanti,
Ante fores fubito non vultus, non color unus,
Non compte manfere comæ ; fed pectus anhelum,
Et rabie fera corda tument, majorque videri,
Nec mortale fonans; afflata eft numine quando
Jam propiore Dei. Cessas in vota precefque,
Tros, ait, Ænea, ceffas! neque enim ante dehisceng
Attonitæ magna ora domûs : & talia fata,
Conticuit. Gelidus Teucris per dura cucurrit
Offa tremor; fuditque preces rex pectore ab imo.

Phoebe, graves Trojæ femper miserate labores Dardana qui Paridis dirextî tela manusque Corpus in acidæ, magnas obeuntia terras Tot maria intravi, duce te, penitufque repostas Maflylûm gentes, prætentaque Syrtibus arva. Jam tandem Italiæ fugientis prendimus oras.

[ocr errors][ocr errors][ocr errors]

Vos quoque Pergameæ jam fas eft parcere genti,
Diique Deæque omnes, quibus obftitit Ilium, & in-

gens

Gloria Dardaniæ: tuque o fanctiffima vates
Præfcia venturi, da ( non indebita posco

[ocr errors]

Regna meis fatis ) Latio confidere Teucros
Errantefque Deos,, agitataque numina Troja.
TumPhœbo &Triviæ folido de marmore templum
Inftituam, feftofque dies de nomine Phœbi.
Te quoque magna manent regnis penetralia noftris,
Hic ego namque tuas fortes, arcanaque fata
Dicta meæ genti ponam, lectofque facrabo
Alma, viros: foliis tantùm ne carmina manda
Ne turbata volent rapidis ludibria ventis ;
Ipfa canas, oro. Finem dedit ore loquendi.

[ocr errors]

At Phœbi nondum patiens, immanis in antro
Bacchatur vates, magnum si pectore poffit
Excuffiffe Deum : tanto magis ille fatigat
Os rabidum, fera corda domans, fingitque premen
do.

Oftia jamque domûs patuere ingentia centum
Sponte fuâ, vatisque ferunt responsa per auraș,
O tandem magnis pelagi defuncte periclis ;
Sed terrâ graviora manent. In regna Lavini
Dardanidæ venient; mitte hanc de pectore curam
Sed non & veniffe volent: bella, horrida bella,
Et Tibrim multo fpumantem fanguine cerno.
Non Simois tibi, nec Xanthus, nec-Dorica caftra
Defuerint:

[ocr errors]

erint: alius Latio jam partus Achilles, tus & ipfe Deâ : nec Teucris addita Juno Ufquam aberit. Quem tu fupplex in rebus egenis, Quas gentes Italûm, aut quas non oraveris urbes? Caufa mali tanti conjux iterum hofpita Teucris, Externique iterum thalami.

Tu ne cede malis: fed contra audentior ito
Quàm tua te fortuna finet: via prima falutis,
Quod minime reris, Graja pandetur ab urbe.

,

Talibus ex adyto dictis Cumæa Sibylla Horrendas canit ambages, antroque remugit, Obfcuris vera involvens: ea fræna furenti --Concutit, & ftimulos fub pectore vertit Apollo. Ut primum ceffit furor, & rabida ora quierunt, Incipit Æneas heros: Non ulla laborum, O Virgo, nova mî facies inopinave furgit : Omnia præcepi, atque animo mecum ante peregi, Unum oro (quando hic inferni janua regis Dicitur, & tenebrofa palus Acheronte refufo ) Ire ad confpectum cari genitoris & ora Contingat: doceas iter, & facra oftia pandas. Illum ego, per flammas & mille fequentia tela, Eripui his humeris, medioque ex hofte recepi, Ille meum comitatus iter, maria omnia mecum,, Atque omnes pelagique minas Cœlique ferebat. Invalidus, vires ultra fortemque fenecæ. Quin, ut te fupplex peterem, & tua limina adirem Idem orans mandata dabat. Natique, patrifque,

Alma,precor,miferere; potes namque omnia,nec të
Nequicquam lucis Hecate præfecit Avernis.
Si potuit manes arceffere conjugis Orpheus,
Threicia fretus cithara fidibufque canoris ;
Si fratrem Pollux alterna morte redemit,
Itque reditque viam toties : quid Thesea, magnum
Quid memorem Alciden?& mi genus ab Jove fum

mo.

Talibus orabat dictis, arasque tenebat.

Tunc fic orfa loqui vates: Sate fanguine Divûm Tros Anchifiade, facilis defcenfus Averni : Noctes atque dies patet atri janua Ditis : Sed revocare gradum, fuperasque evadere ad auras Hoc opus, hic labor eft: pauci, quos æquus amavit Jupiter, aut ardens evexit ad æthera virtus, Diis geniti potuere : tenent media omnia sylvæ, Cocytufque finu labens circumfluit atro. Quòd fi tantus amor menti, fi tanta cupido eft, Bis Stygios innare lacus, bis nigra videre Tartara, & infano juvat indulgere labori, Accipe quæ peragenda prius. Later arbore opaca Aureus & foliis & lento vimine ramus, Junoni infernæ dictus facer : hunc tegit omnis Lucus, & obfcuris claudunt convallibus umbræ. Sed non ante datur telluris operta fubire, Auricomos quàm quis decerpferit arbore fœtus. Hoc fibi pulchra fuum ferri Proferpina munus Inftituit: primo avulfo non deficit alter

Aureus,
& fimili frondefcit virga metallo.
Ergo alte vestiga oculis, & rite repertum
Carpe manu;namque ipfe volens facilifque fequetur,
Si te fata yocant : aliter, non viribus ullis
Vincere, nec duro poteris convellere ferro.
Præterea jacet exanimum tibi corpus amici,
Heu nefcis ! totamque inceftat funere classem,
Dum confulta petis, noftroque in limine pendes.
Sedibus hunc refer ante fuis, & conde fepulcro.
Duc nigras pecudes: ea prima piacula funto.
Sic demum lucos Stygios, regna invia vivis,
Afpicies. Dixit, prefloque obmutuit ore.

Eneas moefto defixus lumina vultu
Ingreditur, linquens antrum, cæcosque volutat
Eventus animo fecum ; cui fidus Achates
It comes, & paribus curis vestigia figit.
Multa inter fefe vario fermone ferebant :
Quem focium exanimem vates,quod corpus human
dum

Diceret atque illi Misenum in littore ficco,
Ut venere, vident indigna morte peremptum,
Mifenum Æoliden, quo non præftantior alter
Ære ciere viros, Martemque accendere cantu.
Hectoris hic magni fuerat comes: Hectora circùm
Et lituo pugnas infignis obibat & hafta.
Poftquam illum victor vita spoliavit Achilles,
Dardanio Æneæ fefe fortiffimus heros
Addiderat focium, non inferiora fecutus.

« PreviousContinue »