qui dapibus mensas onerent et pocula ponant. nec non et Tyrii per limina laeta frequentes convenere, toris iussi discumbere pictis. mirantur dona Aeneae, mirantur Iulum flagrantesque dei vultus simulataque verba pallamque et pictum croceo velamen acantho. praecipue infelix, pesti devota futurae, expleri mentem nequit ardescitque tuendo Phoenissa, et pariter puero donisque movetur. ille ubi complexu Aeneae colloque pependit et magnum falsi inplevit genitoris amorem, reginam petit. haec oculis, haec pectore toto haeret et interdum gremio fovet, inscia Dido, insidat quantus miserae deus. at memor ille matris Acidaliae paulatim abolere Sychaeum incipit, et vivo temptat praevertere amore iam pridem resides animos desuetaque corda. postquam prima quies epulis, mensaeque remotae, crateras magnos statuunt et vina coronant. it strepitus tectis vocemque per ampla volutant. atria; dependent lychni laquearibus aureis incensi, et noctem flammis funalia vincunt. hic regina gravem gemmis auroque poposcit inplevitque mero pateram, quam Belus et omnes a Belo soliti; tum facta silentia tectis : Iuppiter, hospitibus nam te dare iura loquuntur, hunc laetum Tyriisque diem Troiaque profectis esse velis, nostrosque huius meminisse minores. adsit laetitiae Bacchus dator et bona Iuno et vos o coetum, Tyrii, celebrate faventes." dixit, et in mensam laticum libavit honorem, primaque libato summo tenus attigit ore; tum Bitiae dedit increpitans; ille inpiger hausit spumantem pateram et pleno se proluit auro; post alii proceres. cithara crinitus Iopas personat aurata, docuit quem maximus Atlas. 719 insideat. 725 fit.

710

720

730

740

LIBER SECUNDUS

CONTICUERE Omnes, intentique ora tenebant. inde toro pater Aeneas sic orsus ab alto: " infandum, regina, iubes renovare dolorem, Troianas ut opes et lamentabile regnum eruerint Danai, quaeque ipse miserrima vidi, et quorum pars magna fui. quis talia fando Myrmidonum Dolopumve aut duri miles Ulixi temperet a lacrimis ? et iam nox umida caelo praecipitat, suadentque cadentia sidera somnos. sed si tantus amor casus cognoscere nostros, et breviter Troiae supremum audire laborem, quamquam animus meminisse horret luctuque refugit, incipiam.

fracti bello fatisque repulsi

ductores Danaum, tot iam labentibus annis, instar montis equum divina Palladis arte aedificant, sectaque intexunt abiete costas : votum pro reditu simulant; ea fama vagatur. huc delecta virum sortiti corpora furtim includunt caeco lateri, penitusque cavernas ingentes uterumque armato milite complent.

est in conspectu Tenedos, notissima fama insula, dives opum, Priami dum regna manebant, nunc tantum sinus et statio male fida carinis : huc se provecti deserto in litore condunt. nos abiisse rati et vento petiisse Mycenas.

ΙΟ

20

ergo omnis longo solvit se Teucria luctu :
panduntur portae ; iuvat ire et Dorica castra
desertosque videre locos litusque relictum.

hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles ;
classibus hic locus, his acie certare solebant.
pars stupet innuptae donum exitiale Minervae,
et molem mirantur equi; primusque Thymoetes
duci intra muros hortatur et arce locari,
sive dolo, seu iam Troiae sic fata ferebant.
at Capys, et quorum melior sententia menti,
aut pelago Danaum insidias suspectaque dona
praecipitare iubent, subiectisque urere flammis :
aut terebrare cavas uteri et temptare latebras.
scinditur incertum studia in contraria vulgus.

primus ibi ante omnes, magna comitante caterva, 4 Laocoon ardens summa decurrit ab arce;

et procul: o miseri, quae tanta insania, cives?
creditis avectos hostes ? aut ulla putatis

dona carere dolis Danaum? sic notus Ulixes?
aut hoc inclusi ligno occultantur Achivi,

seu versare dolos, seu certae occumbere morti. undique visendi studio Troiana iuventus circumfusa ruit, certantque inludere capto.

accipe nunc Danaum insidias, et crimine ab uno disce omnes.

namque ut conspectu in medio turbatus inermis

constitit, atque oculis Phrygia agmina circumspexit : 'heu, quae nunc tellus,' inquit, 'quae me aequora possunt

accipere? aut quid iam misero mihi denique restat, 70 cui neque apud Danaos usquam locus, et super ipsi Dardanidae infensi poenas cum sanguine poscunt?' quo gemitu conversi animi, compressus et omnis impetus. hortamur fari; quo sanguine cretus, quidve ferat, memoret, quae sit fiducia capto. ille haec, deposita tandem formidine, fatur :

'cuncta equidem tibi, rex, fuerit quodcumque, fatebor

6

vera,' inquit, neque me Argolica de gente negabo: hoc primum; nec, si miserum Fortuna Sinonem finxit, vanum etiam mendacemque inproba finget. 80 fando aliquod si forte tuas pervenit ad aures Belidae nomen Palamedis et incluta fama gloria, quem falsa sub proditione Pelasgi insontem infando indicio, quia bella vetabat, demisere neci, nunc cassum lumine lugent; illi me comitem et consanguinitate propinquum pauper in arma pater primis huc misit ab annis. dum stabat regno incolumis, regumque vigebat consiliis, et nos aliquod nomenque decusque gessimus. invidia postquam pellacis Ulixihaud ignota loquor-superis concessit ab oris, adflictus vitam in tenebris luctuque trahebam, et casum insontis mecum indignabar amici. nec tacui demens ; et me, fors si qua tulisset, si patrios umquam remeassem victor ad Argos, 76 omitted. 89 conciliis.

9a