Page images
PDF
EPUB

doctoribus nihil profuerunt. At illa, multo optuma reipublicae, doctus sum hostem ferire; praesidia agitare; nihil metuere, nisi turpem famam; hiemem et aestatem iuxta pati: humi requiescere; eodem tempore inopiam et laborem tolerare. His ego praeceptis milites hortabor: neque illos arcte colam, me opulenter; neque gloriam meam laborem illorum faciam. Hoc est utile, hoc civile imperium. Marius, ap. Sall. Jug., lxxxv.

32. Ariadne reproaches Theseus for his Perfidy.

Siccine me patriis avectam, perfide, ab oris,
Perfide, deserto liquisti in litore, Theseu?
Siccine discedens, neglecto numine divum,
Immemor ah! devota domum periuria portas?
Nullane res potuit crudelis flectere mentis
Consilium? tibi nulla fuit clementia praesto,
Immite ut nostri vellet miserescere pectus?
At non haec quondam nobis promissa dedisti
Voce mihi non hoc miserae sperare iubebas:
Sed connubia laeta, sed optatos hymenaeos.
Quae cuncta aerii discerpunt irrita venti.
Iam iam nulla viro iuranti femina credat,
Nulla viri speret sermones esse fideles:
Queis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci,
Nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt:
Sed simul ac cupidae mentis satiata libido est,
Dicta nihil metuere, nihil periuria curant.
Certe ego te in medio versantem turbine leti
Eripui, et potius germanum amittere crevi,
Quam tibi fallaci supremo in tempore deessem.
Pro quo dilaceranda feris dabor, alitibusque
Praeda, neque iniecta tumulabor mortua terra.
Quaenam te genuit sola sub rupe leaena?
Quod mare conceptum spumantibus exspuit undis?
Quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae vasta Charybdis,
Talia qui reddis pro dulci praemia vita?

Catull., lxiv. 132-157.

33. Iler Grief gives way to Anger.

Iuppiter omnipotens, utinam ne tempore primo
Gnosia Cecropiae tetigissent litora puppes:

?

Indomito nec dira ferens stipendia tauro
Perfidus in Cretam religasset navita funem:
Nec malus hic, celans dulci crudelia forma
Consilia, in nostris requiesset sedibus hospes !
Nam quo me referam? quali spe perdita nitar?
Idaeosne petam montes? at gurgite lato
Discernens ponti truculentum dividit aequor.
An patris auxilium sperem quemne ipsa reliqui,
Respersum iuvenem fraterna caede secuta?
Coniugis an fido consoler memet amore?
Quine fugit, lentos incurvans gurgite remos?
Praeterea nullo litus, nullo insula tecto:
Nec patet egressus, pelagi cingentibus undis.
Nulla fugae ratio, nulla spes: omnia muta,
Omnia sunt deserta, ostentant omnia letum.
Non tamen ante mihi languescent lumina morte,
Nec prius a fesso secedent corpore sensus,
Quam iustam a divis exposcam prodita multam,
Caelestumque fidem postrema comprecer hora.
Quare, facta virum multantes vindice poena
Eumenides, quibus anguino redimita capillo
Frons exspirantis praeportat pectoris iras,
Huc huc adventate, meas audite querelas;
Quas ego, vae miserae! extremis proferre medullis
Cogor inops, ardens, amenti caeca furore.
Quae quoniam verae nascuntur pectore ab imo,
Vos nolite pati nostrum vanescere luctum,
Sed quali solam Theseus me mente reliquit,
Tali mente, deae, funestet seque suosque."

Catull., lxiv. 171–201.

34. On his Brother's Death.

Etsi me assiduo confectum cura dolore
Sevocat a doctis Hortale, virginibus,
Nec potis est dulcis Musarum expromere fetus
Mens animi; tantis fluctuat ipsa malis;
Namque mei nuper Lethaeo gurgite fratris
Pallidulum manans alluit unde pedem ;
Troia Rhoeteo quem subter litore tellus
Ereptum nostris obterit ex oculis.

Alloquar? audiero nunquam tua facta loquentem?
Nunquam ego te, vita frater amabilior,

Adspiciam posthac? at certe semper amabo,
Semper maesta tua carmina morte canam;
Qualia sub densis ramorum concinit umbris
Daulias, absumpti fata gemens Ityli.

Sed tamen in tantis maeroribus, Hortale, mitto
Haec expressa tibi carmina Battiadae,
Ne tua dicta vagis nequicquam credita ventis
Effluxisse meo forte putes animo:

Ut missum sponsi furtivo munere malum
Procurrit casto virginis e gremio,

Quod miserae oblitae molli sub veste locatum,
Dum adventu matris prosilit, excutitur:
Atque illud prono praeceps agitur decursu,
Huic manat tristi conscius ore rubor.

Catull., lxv.

35. Laberius resents an indignity put upon him by Caesar.

Necessitas, cuius cúrsus transversi ímpetum
Voluérunt multi effúgere pauci potuerunt,
Quo mé detrusit paéne extremis sénsibus!
Quem núlla ambitio, núlla unquam largitio,
Nullús timor, vis núlla, nulla auctoritas
Movére potuit in iuventa dé statu,

Ecce ín senecta ut fácile labefécit loco
Viri éxcellentis ménte clemente édita
Summissa placide blándiloquens orátio!
Etenim ípsi di negáre cui nil potuerunt,
Hominém me denegáre quis possét pati?
Ego bís tricenis ánnis actis síne nóta
Equés Romanus é lare egressús meo
Domúm revertar mímus. Nimirum hóc die
Unó plus vixi míhi quam vivendúm fuit.
Fortúna, inmoderata in bono aeque atque in malo,

Si tíbi erat libitum literarum laudibus
Floréns cacumen nóstrae famae frangere,
Cur cúm vigebam mémbris praeviridántibus,
Satis fácere populo et táli cum poterám viro
Non fléxibilem me cóncurvasti ut cárperes?
Nuncíne me deicis? quo? quid ad scenam
Decórem formae an dígnitatem córporis,
Animí virtutem an vócis iucundaé sonum?
Ut hédera serpens víres arboreás necat,

ádfero?

Ita me vetustas ámplexu annorum énecat:
Sepúlcri similis níl nisi nomen rétineo.

Laber. Incert. Prol., ap. Macrob. Sat., ii. 7.

36. A Gnat's Ghost bewails its Untimely Death.

Inquit: Quid meritus, ad quae delatus acerbas
Cogor adire vices? Tua dum mihi carior ipsa
Vita fuit vita, rapior per inania ventis.
Tu lentus refoves iucunda membra quiete,
Ereptus tetris e cladibus: at mea Manes
Viscera Lethaeas cogunt transnare per undas;
Praeda Charontis agor. Viden' ut flagrantia taedis
Lumina collucent infestis omnia templis;
Obvia Tisiphone, serpentibus undique comta,
Et flammas et saeva quatit mihi verbera poenae,
Cerberus et diris flagrat latratibus ora,

Anguibus hinc atque hinc horrent cui colla reflexis,
Sanguineique micant ardorem luminis orbes.
Heu! quid ab officio digressa est gratia, cum te
Restitui superis leti iam limine ab ipso?
Praemia sunt pietatis ubi? Pietatis honores
In vanas abiere vices: et rure recessit
Iustitiae prior illa fides: instantia vidi
Alterius, sine respectu mea fata relinquens,
Ad pariles agor eventus; fit poena merenti;
Poena fit exitium: modo sit dum grata voluntas!
Exsistat par officium! Feror avia carpens,

Avia Cimmerios inter distantia lucos:
Quem circa tristes densentur in omnia poenae.

Virg., Cul., 209-232

37. The Misery of Exile.

Fortunate senex, hic, inter flumina nota
Et fontes sacros, frigus captabis opacum!
Hinc tibi, quae semper, vicino ab limite sepes,
Hyblaeis apibus florem depasta salicti,
Saepe levi somnum suadebit inire susurro.
Hinc alta sub rupe canet frondator ad auras;
Nec tamen interea raucae, tua cura, palumbes,
Nec gemere aëria cessabit turtur ab ulmo.

At nos hinc alii sitientes ibimus Afros:
Pars Sythiam et rapidum Cretae veniemus Oaxen,
Et penitus toto divisos orbe Britannos.

En, unquam patrios longo post tempore fines,
Pauperis et tuguri congestum cespite culmen,
Post aliquot, mea regna, videns mirabor aristas?
Impius haec tam culta novalia miles habebit ?
Barbarus has segetes? En, quo discordia cives
Produxit miseros! en, quis consevimus agros!
Insere nunc Meliboee, piros, pone ordine vites.
Ite meae, felix quondam pecus, ite capellae.
Non ego vos posthac, viridi proiectus in antro,
Dumosa pendere procul de rupe videbo ;
Carmina nulla canam; non, me pascente, capellae,
Florentem cytisum et salices carpetis amaras.
Virg., Ecl., i. 46–58, 65–78.

38. A Prophecy.

Talia saecla, suis dixerunt, currite, fusis
Concordes stabili fatorum numine Parcae.
Adgredere o magnos (aderit iam tempus) honores,
Cara deum suboles, magnum Iovis incrementum!
Adspice convexo nutantem pondere mundum,
Terrasque, tractusque maris, coelumque profundum,
Adspice, venturo laetantur ut omnia saeclo.
O mihi tam longae maneat pars ultima vitae,
Spiritus et, quantum sat erit tua dicere facta.
Non me carminibus vincet nec Thracius Orpheus,
Nec Linus; huic mater quamvis atque huic pater
Orphei Calliopea, Lino formosus Apollo.
Pan etiam, Arcadia mecum si iudice certet,
Pan etiam Arcadia dicat se iudice victum.
Incipe, parve puer, risu cognoscere matrem:
Matri longa decem tulerunt fastidia menses.
Incipe, parve puer: cui non riseri parentes,
Nec deus hunc mensa, dea nec dignata cubili est.
Virg., Ecl., iv. 46-63.

adsit:

39. Venus appears to Aeneas, and shows him that the Fall of Troy is decreed by Heaven.

Talia iactabam, et furiata mente ferebar,
Quum mihi se, non ante oculis tam clara, videndam

« PreviousContinue »