. Concilia Elysiumque colo: huc casta Sibylla Nigrarum multo pecudum te sanguine ducet. Tum genus omne tuum, et, quæ dentur moenia, disces. Jamque vale torquet medios nox humida cursus; : Et me sævus equis Oriens adflavit anhelis. » Dixerat: et tenuis fugit, ceu fumus, in auras. 735 7/10 745 Medic. a m. sec. ve insertum; et sic plures: tristesve. Ita umbræ de locorum inferorum altera parte cum Spencio accipienda esset. Vulgg. tristesque. sed am. colorum pr. Hamb. a m. sec., an locorum voluit? — 736. Nigrantum ed. Junt. pecudum cum Ven. — 737. Tu g. Goth. tert. — - 738. currus Serv. ad En. 1, 108. — 740. tenuis dubitat Burm., utrum ad fumus an ad auras referendum sit. Melius, auras tenues accipere, tanquam magis poeticum. Sic Georg. IV, 499, nbi res liquida. -- 741. Ordo est, ait Serv.: Æneas deinde, quo ruis? cf. I, 195. III, 609. IV, 561.742. Quo Parrhas. Quid multi Pier. et Burm. te a nostris duo Burm. et ed. Ven. aut quisnam mihi te c. Parrhas. c. aufert Bigot.—743. cineres tres Burm. excitat Ven. 745. supplex plena Wall. v. 442 pro lacu Averno; ut Tartarus et Tartara. conf. Serv.-735. v. inf. VI, 243 seq. 737. v. ibid. 756 sqq. mœnia ibid. 782. 738-745. Nox ad altissimum mediumque cæli culmen evecta jam declivi via fertur. cf. v. 721. -739. Dixerat jam Georg. I, 250. Nosque ubi primus equis Oriens adflavit anhelis, ad quæ v. Not. Sentit Umbra orientis solis primos accessus, diluculo subeunte. Re ad sollennem Solis cursum equos revocata, sentit equos appropinquantes, et jamjam sibi imminentes afflare se. Circensis cursus frequens spectaculum, equus equum, cui imminebat, anhelitu et spuma urgens : conf. Iliad., 380. Georg. III, 111. sæ et Solis vus, qui lucis usum eripit Umbris, quas sub ortum diei ad inferos redire fas est. 740. Ut sup. H, 791. tenuisque recessit in auras. In 743 rem exilem ornate efferri observa interea ignem accendit. — 744. 745. Etiam hæc ornate: Penatibus ac Vestæ mola salsa ac thure supplicat. Larem nonnulli de Anchise umbra accipiunt, quandoquidem patrum animæ pro Laribus habitæ sunt; sed hoc argute magis quam vere, et obstat, quod Pergameum dixit. Alii ipsam Vestam intelligunt; quod durum est, nec Vestam per Larem decla rari, aut inter Lares referri vidi. Malim de Penatibus accipere, qui pro Lare Trojæ omnino haberi, atque ita poetæ appellari pote Extemplo socios primumque arcessit Acesten, 750 - 746. accersit male edd. ante Heins. accessit ed. D. Heins. cum binis Goth. 747. clari Bigot. 748. s. surgat pr. Moret., ut IX, 191. 1, 582. sed v. Heins. sup. ad v. 486, ubi poetam in his varianda orationis studiosum fuisse docet. Alibi est: quæ sit sententia menti. Sedet sententia VII, 611. IX, 220. Xi, 551.749. Nec m. cons. n. jura Wall. - 751. nec magnæ Dorvill. agentes Parrhas. probante Heumanno; atqui hoc vulgare satis esset. Neque laus h. 1. virtus est; sed gloria ex magna virtute et rebus gestis. cf. Burm, và xudos. 752. I. t. vocant Goth. pr. ambessa multi Pier. ambusta Rottend. tert. ex gloss. que abest in Voss. alt. et Wall.753. Robora remigus Sprot. Distinctionem post navigis probat Servius. Alii Codd. haud dubie melius cum Heinsio: Robora: navigiis aptant r. Nam reponere est instaurare. que in fine abest a binis et a duob. Goth. — 754. numeri pr. Moret, a m. pr. rant. conf. similem locum sup. III, 148 sq. 176. 177. Adde II, 293 sq. et ibi Excurs. Lares autem et Penates permutari sollenne est. penetralia Vesta pro Vesta dixit, quæ intima ædium parte, velata et ab hominum adspectu intacta, servabatur. Æneam itaque cogita ad hoc ædiam penetrale conversum sacra fecisse. cana Vesta, vel propter antiquam religionem, ut 1, 292 cana Fides, vel quod e seuioribus diis, qui jam ante Jovis pueri regnum calum tenuerunt, una est. Res ex theogoniis nota, Quod poeta thuris usum heroicis temporibus tribuit, in eo, suis magis temporibus, quam rei veritati obtemperat. Iliacis temporibus, notum est ex Plinio, nec thure supplicabatur. De quo conf. Cerda, 750. 751. Ornati versus dilectu verborum. Transcribere Romani, ait Servius, moris verbum est: transcripti enim in colonias ducebantur. Potius ita dicendum: qui deducendi, ex vetere in novam civitatem transcribuntur. lidem in coloniam adscribi dicti sunt. Deponunt signate, ut inutile onus. Illa vero egregia plane: animos nil magnæ laudis egentes, non desiderantes aut adpetentes, non gloriæ cupidos, sed ingloria et obscura vita, modo ærumnarum et laborum experte, contentos. 752-754. Ipsi socii reficiunt classem. reponunt h. 1. renovant, cum integris permutant. scd bello vivida virtus vim, orationi addit inversio, sed tales, quibus sit vivida virtus ad bellum. Interea Æneas urbem designat aratro, Sortitusque domos, hoc Ilium, et hæc loca Trojam Jamque dies epulata novem gens omnis, et aris 760 756. Sortitur alii. hoc exciderat Dorvill. et Parrhas. hic Ilio et Franc. hoc Ilion, hæc, quod ferri possit, vel hoc Ilium, hæc alii, etiam ap. Pier. Trojam Heins. ex melioribus, elegantius, quam vulgo alii: Troju. --759. Tum vindicavit Pier. vicino Wall. Erycina Menag. pr. in litore Comment. Cruqu. ad Horat. I Od. 2. — 760. Fundantur Dorvill. Iliada Parrhas. — 761. Ac ab Heinsio revocatum e codd., alii Et, tres At. Parrhas. late lucus s. Cum Brunckio revocavi Anchiseo: est "Ayžísov. Male in recentioribus etiam Heins. Anchisao scriptum. Vratisl. 755. 756. Cf. I, 423 sqq. Æneas sortito distribuit locum ædibus futuris. hoc Ilium et hæc loca Trojam, recordatione et repræsentatione ad animum veteris Trojæ, quum novam coloniam conderet, hanc pro Ilio et Troja esse vult. v. Excurs. I. Similis facies urbis ab Heleno in Epiro conditæ sup. III, 300 sq. 757. 758. regno, nova regni sui accessione, nova urbe. indicit forum. Servius: tempus et locum designat agendorum negotiorum, qui conventus vocatur. Cerda minus bene de convocato novo senatu; sed forum cum senatu junctum haud dubie ad judicia spectat. Eneas judicia constituit, rem judiciariam describit; tum patribus vocatis, senatu lecto atque convocato, dat jura, ad Senatum fert de novis legibus scribendis. sup. I, 426 Jura magistratumque legunt 763. tenuerunt sanctumque senatum; qui versus forte ex hoc nostro coaluit. Minus bene Servius. 759 — 761. Veneris in Eryce monte supra Drepanum templum nobilissimum ad Trojanos conditores refertur. conf. Excurs. II ad h. 1. Anchise autem, tanquam heroi, Flamen cum luco sacro constituitur. tumulo Anchiseo: qui consecratus pro fano est. τὸ Αγχίσειον. lucus est τὸ τέμενος. De Idalia Venere v. ad I, 680 sq. 762764. Intellige, consecrando Anchise sacello per novem dies fuisse sacra facta: aris factus honos. Sup. v. 64 et 104 luctu per novem dies continuato, nono die fiebant sacra et ludi. Ita et ap. Romanos novemdiale sacrum duplici modo dictum esse videtur, aliter in prodigiis procurandis, quod factum per novem dies, allter in funere nono die. Ceterum Exoritur procurva ingens per litora fletus; 765 770 766. Complexique Franc. — 767. Ipsæ j. m. ipsæ, q. quatuor. Burm., et sic ap. Nonium.768. nomen. Adeo fluctuat criticorum opera in multis, ut, quod alter reposuit, alter rejiciat, rejectum alius reducat. Quo ipso apparet, nihil magis improbandum esse quam temerariam lectionis mutationem. Vulgo editum est numen. Heins. e Nonio et Medic. a m. pr. reposuerat nomen. Revocavit Burmann. numen, nulla tamen, quod expectabas, explicatione vel illustratione adjecta. Nec quicquam melius suppeditant membranæ. Nam quod in utroque Hamb. adscriptum pro var. lect. vel lumen, perperam factum. Romanus: non tolerabile calum; sic et Parrhas., quod per se bonum sensum habet, modo memineris cælum esse tempestatem, cujus, puto, navigantium plurimum interest. Hoc quidem, si de meo aut sensu aut judicio quæritur, præferam; habet enim auctoritatem idoneam; est poetica oratione dignum; notio cæli est accommodata navigationi; mare et cælum junctim memorari sollenne est; qui mare horret, horret quoque cælum, atris nubibus obductum et ventis turbatum; ejus adspectus adeo esse potest terribilis et intolerabilis; ergo nunc, quibus mare visum asperum et non tolerabile cælum omni modo convenire videri potest. Videtur sane lectio numen, aliquid reconditi habere; sive tamen numen maris ad Neptunum ac deos marinos trahi velis, sive numen ad fata, vaticiniis et auguriis monstrata, et ad fortunam, statum, conditionem per illa destinatam, referas (uti v. c. ill, 363 cuncti suaserunt numine divi; jam autem supra fata accusant, tanquam dura et crudelia ); neutrum cum loci sententia comparatum satis idoneum esse, aut numen non tolerabile bene dici, comperies. Numen, daípova, de fortuna dici, sententia eo ducente, nemo dubitet; at enim numen intolerabile offendit per se; tum non convenit cum reliquis : quibus mare visum asperum et fortuna visa est intolerabilis. Mare et fortuna non amice consociari videntur : quod terrere poterat, erat recordatio ærumnarum et discriminum maris calique vicissitudinibus provenientium. Cum itaque versemur in voce tot librariorum ludibriis obnoxia, nomen, numen, lumen, cœlum, Heinsium deserere nolui, quem et Brunck, recte sequutus est, reduxique adeo nomen ; quod bene sentio ad dignitatem epicam haud assurgere, sensum tamen habet expeditum : mare adspectu dictuque intolerabile vin. — 769. omnesque Ven. proferre Sprot. — 770. affatus a. tert. Rottend. a m. sum.. inferiarum ritum ab Æneæ paren- expressum Statii in discessu Achivorum lib. IV, 16 sq. 767-769. Egregie ad human animi levitatem et inconstantiam! cf. eund. Statium 22 sq. nomen ut ne auditu quidem tolerabile esset. vid. Var. Lect. et fuga, ut jam sæpe pro erroribus. Mox lacrimans bene ex persona pii Et consanguineo lacrimans conmendat Acesta. Stans procul in prora pateram tenet, extaque salsos sec. 775 771. lacrimis Menag. pr. Acesti sec. Rottend. 772. agnos Medic. 773. Cædi Parrhas., sed vid. Burm. solvitque Bigot. cum Goth. tert. funem bene cum Pier. recepit Heins. ex codd. Vulgo funes, minus docte. — 774. tonsat Franc. -775. Trans procul Longobard. Pierii. in proram alii ap. eumdem, et Sprot. Tandem codicum pars apud Pier. Heins. Burm. cum pr. Goth. Stans celsa in puppi. Hoc defendas ex Apollonii loco, in notis laudato, ubi naτà πρúμvns victima mactatur; et in puppi alias tutela erat; et similiter sacrum diis marinis fit sup. III, 527, ubi Anchises libando divosque vocavit Stans celsa in puppi. ( add. Hymn. in Diosc. ( XXXI) 10. ) Sed Burinannus ex isto aliisque locis ( Æn. VIII, 680. X, 261. quæ tamen aliena a re sunt ) repetitum id ipsum esse censet; secundum Heinsianam observationem de studio Virgiliano talia variandi : quam vid. ad Ecl. V, 37. et ad V, 486. pateras ed. Ven. · 776. Projicit vel Proicit fere codd.; defendit hoc et h. 1. Benedictus. cf. ad v. 238. jam vina Wall. liquantia Hamb. sec. -777. Hunc versum sequenti subjiciunt - Mentel. et Gud. —778. æquore Exc. Bur ceris. Etiam Serviana ratio nimis docta, Jubet cædere ex ordine, id est, rite peragi sacrificium. 774-778. Sollennis sacrificandi mos pro secunda navigatione. loca illustrantia affert Cerda. Præivit Apollon. IV, 1595 sqq. tonsæ olivæ, ut tonsa corona sup. 556, ornat epitheton; nam, dum corona fit, oleæ frondes decerpi, eamque tonderi necesse est. Servius et hic nimia cum subtilitate comtam, minutis frondibus, interpretatur. Salmasius diversos vocis usus miscet, ut solet. Cur tamen oleagineam coronam poeta nunc memoret, non exputo aliam rationem, quam quod, ut poeta, epitheton pro lubitu apponebat. Quod stat in prora (forte quia sub discessum e portu, quum alias in puppi sacra fiant) et totum sacri ritum ex h. l. |