Mutatæ adgnoscunt, excussaque pectore Juno est. Stuppa vomens tardum fumum, lentusque carinas « Juppiter omnipotens, si nondum exosus ad unum 680 685 690 pudet Sprot., ex interpretamento.-679. Multatæ Rom. Agnoscunt mutatæ Sprot est abest a tribus Burm. et Goth. tert. - 680. flammam a m. pr. Medic. et Gud. impendia Rom. 681. udo sub pectore aliquot Pier. et sic pr. Hamb. sub cortice Parrhas, duro sub robore vulgg. ap. Macrob. VI, 6, sed et ibi Thuan. vet. udo. -682. Stuppa Medic. aliique vetustiores scribunt; et est στúπяn. movens Hugen. lentasque c. duo Burm., male. lentusque carinis Hamb. pr. 685. Tum pa ter Sprot. humerisque pr. Hamb. excindere Medic. abscidere Menag. pr. et Franc. (adde Romanum), ex perpetua variatione. conf. Heins. h. 1. et v. sup. IV, 425. 590. Georg. II, 23. — 689. classes Zulich. et codd. aliquot Pier. classis alii duo Burm. cum Goth. tert. classem Wall. a m. sec. vid. ad lib. VI, 67, et hæc recte : sed et vulgatum bene. 690. Jam p. Parrhas. Teucrum tenues Wall. tenuis nunc res Teucrum Ven.-692. Si merui Rottend. sec. dimitte multi, vitiose. tuaque h. o. d. præclare, furor a Junone injectus; ut deus pectore accipi dicitur. 680-684. Ornati versus. vires indomitas ex Homerico ακάματον p.-681. udo sub robore, sub materia desuper aquis injectis irrigata, vivit (pulchre pro durat, ignem alit) stuppa, qua coassatorum tignorum juncturæ stipatæ sunt. vapor pro flamma et igne, Lucretii exemplo, ut düμn ap. Homer. conf. Guell. 685. Eneam reprehendebat vir doctus, quod ad preces otiosas confugit,quum auxilium navibus ferre deberet. Non meminerat v. 684 Nec vires heroum infusaque flumina prosunt. Præstruendum nunc erat prodigium, et caussa idonea apponenda, cur imber effusus incendia extingueret. 688. pietas h. 1. miseratio, qua miserias humanas numen respicit. Mox letum docte pro excidio et interitu. Burmann. nimis argute: quia debebant verti in nymphas, quæ mori non debebant. Atqui de hoc prodigio Eneas cogitare non poterat. — 691. 692. aut me fulmine feri: scil. ne exitium hoc Vix hæc ediderat, quum effusis imbribus atra At pater Æneas, casu concussus acerbo, 695 700 deerat hemistichium sec. Hamb. a m. pr. tua meque obrue dextra Vratisl. ne subjectum me desit; numeris tamen paullo impeditis. Arguteris, si quod superest, suppleas, e rebus Teucrorum, nam non conveniunt reliqua. 693. e. nuinbus Goth. sec.— –694. tremescunt fere omnes codd., ut alibi. v. ad III, 648. fremescunt Hugen. - 695. Mediceus ( a m. pr.) cum aliis, etiam binis Goth. et Erf., distinguunt et legunt: Ardua terrarum, et campis (Hugen. et campo) ruit. Male et jejune. Saltem, si sic distinguas, legendum: et campi ruit æquore toto Turbidus imber. In Goth. alt. aere. — 696. T. imber aquis Hamb, alter, aquam Reg., ita erit: ruit aquam, ut ruit active capiatur. cf. inf. ad VIII, 63, et boc Masvic. exhibuit, observante Burm., qui codd. auctoritati obtemperare maluit, qui aqua magno consensu habent. Ita quoque aqua et austris numerum suaviorem efficiunt, quam si aquam vel aquis esset. In Witt. distinctum erat: terrarum, et campi ruit ber, aqua densisque n. A.-697. Impleturque Wall. Implevitque duo Burm. semiusta Heins. et hic prætulit; et sic Medic. aliique. vid. sup. ad ¡II, 578. — 700. Et Medic. et Reg. —702. Motabat duo Burm. hic ut alibi. v. III, 581. jactans tert. Rottend, dubius codex Pierian. propius ad vulgarem rationem. versas Goth. tert. Siculis resideret in arvis ed. Ven. Ceterum distinctionem inter Mutabat, versans sustuli, ne ad orationem pedestrem res rediret. Mutabat versans est pleniore ore pro versabat. — 703. Italisne Reg. Italasve Sprot. Sed Italasne pro an I. studiose dixit; ut I, 308 hominesne feræne. capesceret aliquot ap. Burmann. posceret Ven. adspiciam. Rebus omnibus amissis, classe amissa, nihil supererat, quam ut moreretur. 693-699. sine more, immodice. Satis illustrarunt viri docti v. c. Drakenb. ad Silium XII, 449. Mihi videtur ita reddidisse poeta obvium illud apud Aratum aliosque : οὐ κατὰ κόσμον h. e. ἀμέτρως. At Servius: sine exemplo interpre -- -im tatur, quem fere sequuntur alii. Mox densis austris pro nimbis, quos austri agunt : hoc imbre desuper implentur naves. 701, 702. Versat curas; quæ autem versantur, loco moventur et mutantur; hinc exquisite, versans mutabat. Homericum diárdiga μερμήριξε. Μox capesseret de consilio ac conatu. Tum senior Nautes, unum Tritonia Pallas Quem docuit, multaque insignem reddidit arte, Magna deum, vel quæ fatorum posceret ordo. « Nate dea, quo fata trahunt retrahuntque, sequamur: Hunc cape consiliis socium, et conjunge volentem; 705 710 704. Cum aliquot et hic ap. Heins. Nautis Gud. vates Goth. tert. 706. Hæcr. dabat. Salebrosa oratio, sequente inprimis Isque his A. Malim : Hic (Nautes) vel quæ responsa dabat, dare solebat, super iis, vel. Isque - ut jungatur: Tum senior Nautes infit: sed interjecta alia ratione, Isque, Is inquam, subjectum est. Ita facile careas interpretum argutiis. Et est hic in qu. Moret. Emendationem nostram in contextum recepit Brunck. pertenderet Sprot. prætenderet alter Hamb. portenderat Erf. 708. Atque his video in vulgg. Hisque is Bigot. Jamque his pr. Hamb. Hisque Ænean Wall. inquit duo Burmann. Totus versus deerat Hugen. a m. pr. 710. ferenda est Wall. est deest duobus Burm. et binis Goth. Sed talia notare infinita res est.711. Est mihi Goth. tert.—712. consilii socium pars 704-708. Magni poetæ vim et indolem agnosce in hoc, quod rem, quam factam alius nude sine auctoritate et apparatione exposuisset, a consilio prudentis alicujus amici proficisci, et ab Anchise umbra per somnum oblata Æneæ approbari facit; multo vero magis in eo, quod Nautæ persona utitur, cujus nomen non obscurum inter eos Trojanos fuit, a quibus Romanæ gentes originem repetebant. Fuit enim Nautia gens, apud quam Palladii cura remanserat, ortum ducens a Naute, vel Nautio, qui Minerva Poliadis sacerdos Palladium secum Troja absportasse narrabatur. Res nota ex Dionys. Halic. VI, 69 ( p. 393 ), et Servio ad h. 1., qui Varronis de Familiis Trojanis libros excitat. Hinc Pallas Nauten h. 1. docuit, ut sæpe ap. Homerum a diis artes edocti inducuntur. ипит, quod plenius effertur: quem unum omnium maxime Pallas docuit. Nec novum hoc, quod Pallas vaticinandi artem impertitur. Habes exemplum in Tiresia Callim. H. in Lau. P. 123 sqq. ap. hæc Igitur hic Nautes responsa dabat, quæ mox exponit: Nate dea. Respondit autem et interpretando vaticinatus est ea, quæ vel ira deum portenderet, vel fatorum ordo posceret, ostento hoc incensarum navium. Aut hæc est Pallas, quæ Nautæ subjicere solebat ea, is vaticinaretur. Attamen in quæ his aliquid duri esse, ad sensum facile est; nec Pallas responsa dare solet. Itaque de v. 706. 707 cf. Var. Lect. 709 718. Adhibuit h. I. vatem poeta ex vetustiore more, quo vatum ac prophetarum ipso Huic trade, amissis superant qui navibus, et quos Tum vero in curas animum diducitur omnis : 715 720 codd. Pier. et Burmann. Doctius tamen dictum socius consiliis videtur. consiliis comitem Oudart.—714. est abest a multis. v. Burm. — 716. est abest et hic a tribus. -- 717. Dilige scribitur in multis etiam hic. Delege Wall. et deest Ven. et his t. habeant sec. Rottend. fessis pr. Hamb. 718. adpellabant Gud. a m. pr. cum binis Goth. promisso nomine Rom. cum plerisque Pier., sed paucis ex Heinsianis. præmisso tert. Rottend. Sed permisso Medic. cum ceteris, quatenus permissum Acestæ, de suo nomine appellare novam urbem; etsi a Trojanis, qui cum Ænea venerant, habitatam, adeoque ab Ænea conditam; qui invidendus olim in colcniis deducendis habebatur honos. Mox Acesten nonnulli vel ut Rom. Acestem, minus bene. Acesta, unde Segesta facta, ut sup. v. 52 Mycena occurrebat. —719. accensus aliquot Pier. et duo Heins. incensis Menag. senioris Aceste Parrhas. Nullus codex subjicit in fine est. Parum vero expolita junctura amborum versuuin, qui se excipiunt.—720. animum d. græca ratione post Ge. Fabricium restituit Heins. ex suorum codd. parte, et Probo Grammat. Vulgo animus. Rom. Medic. cum vetustioribus aliis it. Erf. animo. Porro idem Rom. cum plerisque Pier. Heins. et Burm. deducitur, quod hic ferri possit; sed alterum rò: diárdixa μapμŃρože melius repræsentat. animum d. omnem Hamburg. alter pro var. lect., quod Heinsio arridet, non mihi. 721. advecta alter Hamb. a m. pr. Male. cf. Burm. -- rumque deorum responsa non ubique futuros eventus prædicunt, verum plerumque monitis, hortatibus, consiliis conținentur. Sane bene et sapienter monendo haud raro futuros consiliorum aut contrarios eventus ante oculos ponimus: idque si ivovov, magno cum spiritu ac motu animi aliquis facit, non mirum si in prædictionem res abiit. superanda omnis fortuna ferendo plenius quam ferenda est omnis fortuna. — divinæ stirpis, nam Dardanus ex Jove natus et Electra Atlantis f. cf. sup. Ilib. II Excurs. VI, seu, quod forte præstat, quia mater eum ex Crimiso flumine susceperat. v. sup. 38. 39–713. superant qui amissis navibus sunt quatuor crematarum navium copiæ.—-718. Acesta, nota urbs Egesta et Ægesta, vulgo Segesta : quam poeta nunc ab Ænea, comitibus, quos in Sicilia reliquerat, in eam conscriptis, conditam narrat; v. mox v. 755 sq.; nomine tamen non ab Enea, sed ab Aceste, imposito. vid. Excurs. I ad h. lib. 721. De h. v. cf. Excurs. ad lib. II, 8. 9. Poetis Nox iter per cæluta faciens media nocte culmen cæli Visa dehinc cælo facies delapsa parentis « Nate, mihi vita quondam, dum vita manebat, 722 725 730 722. facies cælo duo Burmann. et Rom. cum uno Goth. et Erf. — 723. A. et subito Parrhas. voces e. tales aliquot Pier. - ·724. quondam vita alter Goth. vitæ Rom. -726. hic Mentel. pr. veni Rottend. pr. - 727. tandem cælo aliquot Pier. et pr. Hamb. — 728. nunc quæ et mox p. Nantes alter Hamb. vates Montalb., quod ferri possit; sed idem librarii lapsus supra notatus v. 704. — 729. lætos j. Gud. a m. pr. cum binis aliis, perpetuo lapsu. Dat s. lectis juvenum Wall. — 730. Difer Franc. horrida cultu Parrhas. — 731. est abest a Ven. et Goth. sec. Dictis Dorvill. tamen antea Ditis alter Hamb. 732. accende Medic. a m. pr.—733. Amplexus plerique Pier. et duo Heins. Complexus un. Goth. sex Heins. unus Burm. Duo alii Complessus.-734. tristes umbræ bene Heins. cum antiquissimis Pier. et suis. In tenet: ut sol medio die. 730. Quod non nisi Anchise auctoritate inclinatur ad Nautæ suasionem amplectendam Æneas, id' toti consilio condendæ coloniæ Trojanæ auctoritatem ac dignitatem magnam conciliat.-facies est idov, simulacrum. cælo delapsa, ad sensum nostrum, de iis, quæ subito apparent; nam ipse Anchises in Elysio degit 733—4. — 726. Διὸς δέ τοι ἀγγελός είμι, Iliad. β, 27. , 173. cf. sup. IV, 268. — 730. Gens dura, vide inf. IX, 603 613. Aspera cultu, quæ cultu, habitu, vita aspera, fera, utitur. Ut apud Horatium, feri cultus hominum recentum dicti sunt: I, 10, 2. ubi cf. Mitscherl. : 731-737. Hujus ad inferos aditus prima semina jam lib. III, 441 sqq. in Heleni vaticinio jecerat; nunc paullo majore expectatione lectoris animum erigit. Dicas forte quid tandem necesse fuit, ut Eneas ad loca infera, ut conveniret patrem, vocaretur, quum pater hoc ipso somnio ac viso monere et exponere ipsi omnia illa in Elysio docenda potuisset. Caussa in promtu est: nec in viso nocturno tam amplus rerum ordo recte exponi potuisset, et excidissent tum illa omnia, quibus liber VI de descensu ad inferos inter potiores et diviniores carminis partes haberi meruit. Averna, forte stagna. jam ibidem vidimus |