Hic rem Romanam, magno turbante tumultu,
'stet, eques sternet Pœnos, Gallumque rebellem,
Tertiaque arma patri suspendet capta Quirino. »
Atque hic Æneas; una namque ire videbat
Egregium forma juvenem, et fulgentibus armis;
Sed frons læta parum, et dejecto lumina voltu :
Quis, pater, ille, virum qui sic comitatur euntem?

86.

pro

-859. Alii distinguunt post Sistet eques; nil refert. equis Rom., quod male bat Pierius; est enim vulgare pro altero poetico. — 860. Tristia Rom. patris fragm. Vatic. a m. pr. suspendent Franc. rapta malebat Markland. ad Stat. p. 277, ut jam Passeratius apud Guellium; sic Ge. III, 32. Sed nec minus alterum bene dictum. 862. Egregiam formam fragm. Vatic., felici lapsu. et deest binis Burm. - 863. fraus fragm. Vatic. a pr. m. d. lumine vultus sec. Moret. lumine vultu tert. Rottend.

omnia tamen manet hoc, spolia opima in eodem Jovis Feretrii templo fuisse reposita. Propert. III, 10 f. Nunc spolia in templo tria condita. Nobilitata quoque est memoria Marcelli denario gentis Claudiæ, in quo templum quatuor columnis in fronte ornatum ipse ingreditur tropæum gestans. tumultu potest proprie dictum videri, imminente bello Gallico in Italia. vid. Cic. Phil. VIII, 1. Serv. inf. ad VIII, 4. eques v. 859. ex poetico sermone ad majorem dignitatem pro, bellator, dux. Occurrit et alibi.

Velleio II, 93; et Seneca Consol. ad Marciam c. 2. frons læta parum, omen mortis immaturæ. Volebant tamen viri docti frontem Marcelli tristem agnoscere in gemma artificis Epitynchani nomine per fraudem, quod suspicor, inscripta apud Ursin. Imagg. n. 87, ubi v. Jo. Fabri Comment., ad cujus similitudinem plures gemmas passim in idem nomen interpretati sunt : tres apud Lippert. Dactyl. et Capita Augusti et Marcelli jugata et velata Ficoronius edidit (Vestigi di Roma antica, ad pag. 145 ). Auctoritatem tamen idoneam ubique desidero. Deprehendere quoque Marcellum sibi visi sunt viri docti in Achate Tiberiana, et in numo Seguini, etiam a Spanhemio repetito de Usu Numism. Tom. II, p. 316, in quo tamen caput juvenile nullo cum argumento ad Marcellum trahi dudum docuere viri docti, et nuper monuit Eckhel. Catal. Mus. Cæs. Vindob. P. II, p. 47. et nunc duo numos Marcelli caput præferre dictos palam damnavit in Notit. Numor. vet. Vol.

Filius, anne aliquis magna de stirpe nepotum?
Qui strepitus circa comitum! quantum instar in ipso est!
Sed Nox atra caput tristi circumvolat umbra. »

Tum pater Anchises, lacrimis ingressus obortis :
« O nate, ingentem luctum ne quære tuorum;
Ostendent terris hunc tantum fata, neque ultra
Esse sinent: nimium vobis Romana propago
Visa potens, superi, propria hæc'si dona fuissent.

865

870

865. an ed. Junt. 866. Qui Heins. recepit tanquam elegantius ex Gud. a m. pr., nonnullisque aliis. In fragm. Vatic. Quis trepidus. est abest a Medic. Rom. et plerisque vetust. ; itaque Heins. expunxerat. 867. Seu Goth. tert. volat tristi circum caput umbra Bigot. 868. abortis et hic esse lectum e Pierio apparet.-869. O gnate Medic. et al. suorum Oudart. pro Var. Lect. — 870. Ostendunt et sinunt Schol. Statii, Theb. I, 586, prius etiam Gud. a m. pr. et Leid., et arridebat Heinsio. hunc natum Goth. sec., sed perperam : nam ad virilem ætatem pervenerat, ut vel ex disputationibus virorum doctorum ad Propertium notum. neque revocavit Burmann., Heinsius secundum potiores : nec. — 871nobis unus c. Exc. Burm. — 872. Superis Rom. et Dorvill. a m. pr. hæc abest ab

cumvolat caput. Nocti, Somno, Morti, alas tribui, nunc nota res est. cf. Guell. Cerda, et ad Tibull, II, 1, 89.

868887. Quantopere omnia hæc ad affectum accommodata et dicta sint, monere necesse non est. Sed fatendum est, felicissime hæc a Voltario translata esse ad Burgundiæ Ducem, in Henriade Cant. VII: Quel est ce jeune Prince, en qui la majesté etc. propria, perpetua; ut jam alibi vidimus. cf. Cerda. - 868. ingressus, infit. - 870. Ostendent terris hunc tantum fata. Hinc ductum illud Taciti in Agricola 13. monstratus fatis Vespasianus. ubi fatis est tertius casus, ad fata sequutura; ad imperium fato ipsi destinatum. 872. 3. Campus aget gemitus virorum, noto more pro, in campo agetur, erit gemitus (ut adal pro izrodas, siva) in funere Marcelli. Sed funus seorsum memora

Quantos ille virum magnam Mavortis ad urbem
Campus aget gemitus! vel quæ, Tiberine, videbis
Funera, quum tumulum præterlabere recentem!
Iliaca quisquam de gente Latinos

Nec
puer
In tantum spe tollet avos; nec Romula quondam
Ullo se tantum tellus jactabit alumno.

Heu pietas, heu prisca fides, invictaque bello
Dextera! non illi se quisquam inpune tulisset
Obvius armato, seu quum pedes iret in hostem,
Seu spumantis equi foderet calcaribus armos.
Heu, miserande puer! si qua fata aspera rumpas,
Tu Marcellus eris. Manibus date lilia plenis :
Purpureos spargam flores, animamque nepotis
His saltem adcumulem donis, et fungar inani

875

$80

885

Oudart.874. vel quot T. videres ed. Ven. 875. Funera post gemitus et tumulum improbabat acutus judex Schrader. in Ms. et conj. munera: ut 885-887. Conf. Not. præterlabare Medic. a m. pr. cum aliquot aliis Heins. — 877. in tantam spem ed. Ven. in tanta spe Witt. in tantum spes Rom. 880. quisquam se alii ; et sic ante Heins. lectum.-886. Hic salt. alii. Sed Heins. e codd. His reposuit, aut

vit, et præclare ad Tiberim retu-
lit: quanto cum luctu funus fac-
tum videbis,quum ille tumulabitur!
De publico hoc in Marcelli funere
luctu v. Dio 1. c. et Serv. ad v.
862; funus autem in Campo Mar-
tio factum est ingenti cum appa-
ratu. v. ibid. 875. tumulum recen-
tem, Mausoleum Augusti in Campo
Martio ad ripam Tiberis, quod
sexto suo consulatu (U. C. 726 )
exstruxerat. Sueton. c.
100. cf.
Strabo V, p. 236. Nunc 876, 877
pro vulgari in tantam spem tollet
eos; tantam de se spem faciet; ut
et Gr. ἐλπίσιν ἐπαίρειν. — 879, 880.
Egregia inversio, dum post illa,
neminem Romanorum cum ipso
posse comparari, pergendum erat:
non jactabit se tantum ullo alio
alumno Roma nec pietate, nec

:

fide, nec virtute. -881. 882. Comparari solet Odyss. 1, 49, 50, sed ornatior Virgilius. 883. Si qua via ac ratione, fata rumpas, fatorum ordinem dissolvere, tam durum fatum effugere tibi liceat, tu ad M. Marcelli, b. Punico II clari, nomen ac gloriam es perventurus. Nomen autem non nisi in fine demum memoratum, pleno jam erumpente animi affectu. Illa 884

886. Manibus date lilia etc. molliora forte sunt, quam pro Anchise herois persona et temporibus; Virgiliani potius ævi habenda talis luctus testandi elegantia. Sunt tamen per se pulcherrima. 885. animam accumulem donis, nota elegantia pro vulgari, dona, flores, in animam cumulem. inani munere, eo sensu, quo lib. XI,

Munere. » Sic tota passim regione vagantur
Aeris in campis latis, atque omnia lustrant.
Quæ postquam Anchises natum per singula duxit,
Incenditque animum famæ venientis amore:
Exin bella viro memorat quæ deinde gerenda,
Laurentisque docet populos, urbemque Latini;
Et quo quemque modo fugiatque feratque laborem.
Sunt geminæ Somni portæ : quarum altera fertur

890

potius revocavit ; sic enim jam inde ab Aldo editum. donis effungar Mentel. pr. inanis Medic. et fragm. Vatic., uterque a m. pr. — 887. Munera Menag. sec. — 888. Aerüs Rom. et Mentel. duo, alter etiam sine in. Aereis Regius. Vulgatam etiam ap. Schol. Lucani legi notat Burm. Malim Virum doctum docuisse, quomodo Aeris campi accipiendi sint; ne moneam, in inferis ætherem memorari solere, non, aerem. - 889. Quem Montalb. — 890. famæ melioris Medic. ex Colot., quod ex aliis locis translatum esse bene monet Heins. — 891. Exhinc multi hic, ut et alibi solent. Bella exinde Franc. 893. quocunque ed. Ven. et Goth. pr. 894. Somni pro Somni dictum esse cum aliis contendit Burm., quasi non elegantius poeta Somnum substituat Somniis, ut toties alibi. gemini Goth. pr.

51, 52. Duxit hinc versum pulcherrimum Statius Epiced. Patris V. Silv. 3, 285 Ite (Venite) pii Manes, Graiumque examina vatum, Illustremque animam Lethæis spargite sertis.

887 893. Aeris in campis. Etsi aerem in Elysio spirare non dubito: conf. sup. Var. Lect. ad v. 704; quum tamen aeris campi insolente modo dicantur, spretis Grammaticorum apud Servium et Cerdam argutiis putare malebam græce dictum, pro locis caliginosis h. e. inferis. Sic ap, póes sæpe. et sup. 828 noctem de his locis haud refugerat. Sentio tamen et hoc molestiam habere: quum a campis Elysiis caligo abesse debeat; et sup. 640 lectum esset : Largior hic campos æther et lumine vestit Purpureo, solemque suum, sua sidera norunt. Scilicet ereptum iis est cælum nostrum; nam in inferis sunt; at habent aerem suum:

ætherem illum purum et apertum. Dicamus ergo Campos aeris esse dictos locorum, qui tali aere, pro cælo, fruuntur. Pro interpretatione esse potest locus Statii sup. ad v. 637 adscriptus: nemus in quo falsa dies cæloque simillimus æther. Dicta eodem modo loca lucis, fere ut 761. viro pro, ei. Laurentesque docet populos, nota inversam orationem, pro, quæ bella gerenda cum Laurentibus, h. e. Latinis, ad Latini urbem. Ad vaticinia igitur revocat poeta etiam ea, quæ ab Enea in Italia gerenda sunt. cf. Disquis. H, s. 6.

894-902. Quum emittendus esset Eneas e locis inferis alia porta, quam qua ingressus erat; incidit Maro in duplices Somni portas, quibus veteres Somnia prodire luserant. vid. Excurs. XV. Fundus Odyss. 7, 562 seqq. Somnia sedem habere in Orci vesti

Cornea; qua veris facilis datur exitus Umbris:
Altera candenti perfecta nitens elephanto;
Sed falsa ad cælum mittunt insomnia Manes.
His ubi tum natum Anchises unaque Sibyllam
Prosequitur dictis, portaque emittit eburna :
Ille viam secat ad navis, sociosque revisit;
Tum se ad Caietæ recto fert limite
portum :
Ancora de prora jacitur; stant litore puppes.

895

900

895. Cornua Rom. et Dorvill. datus alter Hamb. Totus versus Goth. tertio deeratveras umbras de animabus in nova corpora processuris ea porta, accipit Beattie in Transact. of the R. Acad. at Edinburg. To. II. 11 p. 53. Opponuntur tamen falsa insomnia.-897. Insolens videtur Trappio voc. Sed, et conj. Quæ. Scilicet: altera meliore materia quidem et candenti perfecta n. e. Sed falsa etc. — 898. ibi irrepsisse videtur in Burm. edit. Nam Heins. prætulit ubi cum Medic. et al. - 901. recto limite Ven. Montalb. pro Var. Lect. Bigot. et Witt., h. e. recta via, quod cur Heins. et Burm. non receperint miror, quum alibi minus gravi auctoritate vulgatam mutaverint. Lapsus librarii in promtu est, in vulgata, litore.

non autem falsa insomnia sunt fallentia, somnia, quæ falsa rerum specie illudunt. Interpretatur locum Statius 1. c. 288 Epicedii in patrem precatur, ut se patris umbra per somnum invisat : Inde tamen (ex Elysio ) venias, melior qua porta malignum Cornea vincit ebur (vult ergo patrem ipsum, veram ejus umbram se per somnum invisere) somnique in imagine monstra, Quæ solitus (sc. eras monstrare, dum vivebas ). Nec vero ad poetæ consilium ullo modo referenda sunt, quæ hic, mythici tantum ornatus caussa de somniis, s. umbris veris ac falsis, adjecit: ac si falsis ac fictis accenseri velit ipse ea, quæ adhuc narraverat, viam secat, riμven ¿ðöv, nota res; quasi sulco pedum ducto, recto limite, ut recta via. v. Var. Lect. Tandem Pomponius Sab. «Sic finit Homerus lib. XI ( Odyss. x ) et Silius XIV. »