Page images
PDF
EPUB

Et croceo fetu teretis circumdare truncos.
Talis erat species auri frondentis opaca
Ilice; sic leni crepitabat bractea vento.
Conripit Æneas extemplo, avidusque refringit
Cunctantem, et vatis portat sub tecta Sibyllæ.

Nec minus interea Misenum in litore Teucri
Flebant, et cineri ingrato suprema ferebant.
Principio pinguem tædis et robore secto
Ingentem struxere pyram: cui frondibus atrist
Intexunt latera, et feralis ante cupressos

Constituunt, decorantque super fulgentibus armis.

210

217

207. veteres c. pr. Rottend. a m. sec., male. c. ramos aliquot Pier., ex interpretamento. truncorum etiam Ovid. Met. XIV, 115 jussitque suo divellere trunco, ex hoc ipso loco. 209. levi sec. Moret. Goth. sec. Ilice sub levi Parrhas. sub leni Witt. et Ven. crepitabant Heins. ex codd. protulit, ut exquisitiore et doctiore ratione dictum sit, dum plures essent bracteæ. Adstruit idem multis exemplis, quæ tamen pleraque diversi generis sunt, elegantiam hanc, cujus suavitatem fateor me satis percipere non posse. Ex altera parte librariorum ludibriis plures hujus generis deliciæ imputandæ videntur. Etiam h. 1. crepitabat est in præstantioribus Medic. et Rom., qui diversæ sectæ codices si in eandem lectionem conspirant, satis gravem auctoritatem habent. Porro brattea, bratea, brathea, brachtea, scribunt librarii. A tam indoctis hominibus quidni expectes, pro plurali nomine hor habitum fuisse? - 210. extemplo Æneas vulgg. ante Heins., nec displicet. refugt Goth. tert. 211. Sectantem ex Waddel. Animadv. crit. p. 22 memorat Burt, inutilem sane emendationem. votis Montalb. 213. supprema Rom. et Zulich., ex pronuntiatione an ex falso timore, ne metrum rueret. — 214. r. burg, ex glossa. Distinguit Wakefield : pinguem tædis, et robore secto Ingentem, str. 215. tum f. a. aliquot Pier. - 216. cupressus Schol. Cruqu. Horat. ap. Heins. cf. III. 64.

cujus semina aves appetunt et in-
terdum rostro absportata in ramis
arborum et cortice deponunt.
Male habet, quod Heins. et Burm.
ad aucupium delabi potuere. bru-
mali frigore, tunc enim maturum
est. Serv. - 207. croceo fetu, ex
natura visci. Plin. XXIV, 4 s. 6
Optimum est - extra fulvum, in-
tus porraceuт.
ramus aureus, et specie et motu :
quippe, quum lamina esset aurea,
vento mota crepitare debuit.
211. cunctantem non co modo,
quo 147, 148 dixerat, sed nunc

208. Talis erat

[ocr errors]

sicco Hal

pr.

[blocks in formation]

Pars calidos latices et ahena undantia flammis
Expediunt, corpusque lavant frigentis et unguunt.
Fit gemitus: tum membra toro defleta reponunt,
Purpureasque super vestis, velamina nota,
Conjiciunt; pars ingenti subiere feretro,

Triste ministerium; et subjectam more parentum
Aversi tenuere facem. Congesta cremantur

Turea dona, dapes, fuso crateres olivo.

220

225

220. cum m. alter Hamb. cum aliquot Pier. 221. P. vestesque super alter Hamb. 222. ingentes Gud. a m. pr. vitio calami. At Burmann. forte lugentes. Porro periere phereto alter Hamb. Dixit autem docte s. feretro pro feretrum, ut supra subire muris; et Triste ministerium interjectum pro exclamatione.—223. et deest binis ap. Burm. subjecti m. p. Aversam t. f. Parrhas. — 224. Conjecta Bigot. — 225. Aurea d. alter Menag, crateris Ald. et Junt., et sic fragm. Vatic. p. 181.

tas fuisse, et ad Romanorum morem alludi, quo cupressi ante domum funestam statuebantur. Quantum equidem video, parte sui et facie exteriore rogus structus erat truncis cupressinis prominentibus in tropæorum vel ferculorum morem, quibus affixa essent arma. Habet etiam sic Varronis apud Servium interpretatio locum: Varro dicit pyras ideo cupresso circumdari, propter gravem ustrine odorem. Imitationes loci notarunt ex Statio IV Theb. 449, 460.

218. Cf. Iliad., 349 sqq. Odyss. , 44 sq. ahena undantia, aquam effervescentem in ahenis. expediunt cf. I, 177. Ad v. 219 Servius laudat versum Ennianum: Tarquinii corpus bona femina lavit et unxit.

220- 225. Corpus collocant in lecto, veste tegunt, repositum in feretro ad rogum portant ( 222 ), eique impositum cremant: cf. Iliad., 785. sqq. Velamina nota, ex loquendi usu (cf. inf. XI, 195,

"

196), aliter vix accipias, quam, quibus ipse, dum viveret, usus erat. Etsi ad suorum popularium morem respicere potuit, de quo laudant Intpp. nota loca Cic. de Legg. II, 23. Liv. XXXIV, 7; tamen magis probabile fit, Homerum ante oculos fuisse Od. w, 59. At Iliad., 796 cinis purpurea veste obtegitur. subjectam tenuere, h. e. subjiciunt, subdunt; more parentum Servius : « propinquioribus « enim virilis sexus hoc dabatur « officium. » Sed dictum puto pro, more patrum, majorum. Mox in ignem conjici puta tus, oleum; sed quid dapes? an putabimus, Romanæ plebis superstitionem in vitam heroicam a poeta esse illatam, quum in rogo, vel ad rogum, epulas mortuis apponerent et cremarent? de quo locus est Luciani ab Hemsterhusio illustratus Contempl. 22. Non puto; sed verbo sacrificali corpora boum, suum, ovium ( vid. inf. IX, 197 seq.) tanquam victimarum, cæsa et in ignem injecta, significat poeta :

Postquam conlapsi cineres, et flamma quievit;
Reliquias vino et bibulam lavere favillam,
Ossaque lecta cado texit Corynæus aheno.
Idem ter socios pura circumtulit unda,
Spargens rore levi et ramo felicis olivæ;
Lustravitque viros, dixitque novissima verba.
At pius Eneas ingenti mole sepulcrum

Inponit, suaque arma viro, remumque, tubamque,
Monte sub aerio; qui nunc Misenus ab illo
Dicitur, æternumque tenet per sæcula nomen.

[blocks in formation]

229.

228. Ita Franc. lapsa Zulich. cavo sec. Moret. Corineus, Coryneus, Chorineus, Corneus, ex librariorum stupore multi. Est Kopuvaine a xcpúva. puram aquam Zulich., ut Heins. olim conjecerat. Sed alterum (vid. Not.) doctius, adeoque poeta dignius. Itaque nec circumluit amplectendum, quod codd. Macrobii habent, quodque conjecerat Maserius. circumienit Goth. sec. — -231. L domos Rom. cum pr. Voss. et utroque Hamburg. In Montalb. viros in litura. At Menag. pr. Lustravitque choros, quod impense placebat Heinsio, copioseque ab ipso illustratum est. Mihi quidem poeta, si ita dixisset, affectatæ et putidæ elegantiæ crimen vix effugere posse videretur. Chorus poetis non pro quacunque tur ba hominum poni potest, sed iis tantum locis, ubi ad chori naturam, ordinem, vel ritum respectus aliquis subest. In lustratione nihil tale memini. Aliter rem se habere videbimus VII, 391. 233. Imposuit Donat. in Terent. Goth. pr. et ed. Junt. ap. Heins. Illa hoc habuit ex Ald. pr., mutavit in imp nit Nauger. et hine 234. Monte sub excelso Goth. sec. ex interpret.

Flor. Juntæ.

[blocks in formation]

.

71

,

226 sq. Cf. II. 4, 250 sqq. 792 sqq. Odyss. μ, 13 sq. ∞, sq. Verba ex Iliad., 212: AUTap ἐπεὶ κατὰ πῦρ ἐκάη καὶ φλὸς ἐμπράνθη. -227. Rogum et cineres conspergunt vino ex more, quem nidor et calor suadere debuit. cadum dixit pro urna; y memoraverat Homerus Iliad. 4, 253, et λápraxa, w, 795. Achillis autem ossa in vase, amphora, condita Od. ∞, 73. Corynæum nominat, quoniam poetæ omnia definite etiam per personas efferenda sunt. Nota urnam h. 1. ex ære; cujus generis nonnulla supersunt.

229 231. Exquisitius circum

ferre socios unda, quam, undam

circa socios. Lustratio hæc facto funere sollennis. felix oliva, quia etiam infelix oleaster, silvestris arbor, Georg. II, 314. novissima verba, nota res : Vale, Ave.

232-235. Imponit pro, ponit, facit in illo loco, tumulum terra aggesta, τύμβον χεύαντες οι σημα 2evarres, apud Homerum, heroico more forte; quqi mupir, in loco, quo rogus arserat, ut videtur res apud Homerum animo repræsentanda, v. c Iliad. 4, 255, 256. *, 434. Tum imponit huic sepulcro, h. e. tumulo, sua arma, remumque, tubamque, sollenni more a multis illustrato, etiam ex sepulcris. cf. Fabrett. ad Column.

His actis propere exsequitur præcepta Sibyllæ.
Spelunca alta fuit, vastoque inmanis hiatu,
Scrupea, tuta lacu nigro nemorumque tenebris;
Quam super haud ullæ poterant inpune volantes
Tendere iter pennis: talis sese halitus atris
Faucibus effundens supera ad convexa ferebat:
'Unde locum Graii dixerunt nomine Aornon. *
Quatuor hic primum nigrantis terga juvencos
Constituit, frontique invergit vina sacerdos;
Et, summas carpens media inter cornua sætas,

240

245

236. mandata Leid. unus. 238. Scropea duo indocti librarii ap. Burm. Est Homericum: Taiwaλósooa, magna lacu Leid. - 239. volucres Dorvill. et Goth. tert. ex glossa. — 241. infundens Goth. tert. connexa vitiose Nonius in Avernus. ferebant Gud. a m. pr. - 242. Totum versum ab alia manu insertum credere fas est, certe ab epica ratione alienum ; ejectus quoque est a viro docto, qui editionem Parmensem curavit. A fragm. Vatic. plane abest, etiam ab aliis, sic a Goth. tert. In Mediceo aliisque præstantioribus a recenti manu adscriptus. Pierius tamen in suis codd. non desideravit versum, nec in Romano videtur ab alia adscriptus, sed a prima statim manu profectus. Satis vetus itaque ejus auctoritas, ut forte e Prisciano Dionysii Periegesin v. 1149 iisdem verbis interpretante confictus ille videri possit. v. ap. Heins. lacum duo Heinsiani. Pro Aornon alii Aornum et Avernum et Voss. Averna. · 243. primus Medic. a pr. m. — 244. immergit ed. Ven. — 245. sum

Traj. pag. 374. Quum autem hæc arma et instrumenta terræ infixa aeris et temporis injuria mox corrupta interirent, mirum non est, alterum ritum mox esse prælatum, ut ea in ipso sepulcro conderentur, tumulo autem imponerentur e saxo monumenta, columnæ et signa. Zrny, Cippum impositum videmus jam in Odyss. μ, 14, 15 tumulo Elpenoris, et summo tumulo infixum remum : quæ ante oculos fuere Maroni. Ex Marone sumsit: Iliacoque jugum memorabile remo, de Miseno Statius III Silv. 5, 98.

236 sqq. Nunc ad sacrum Manibus faciendum se accingit ex præcepto v. 153. spelunca, Averno imuninens (hine tuta lacu ) et alia

quam quæ supra v. 42 memorata est. v. Excurs. III. volantes, volucres. Sic III Georg. 147 Plurimus volitans. De v. 242 Var. Lect., de ipsa re a pluribus actum : v. laudatos ad Vibium Sequ. p. 244. Sacrum Eneas parat sub ipsum speluncæ ingressum. Vs. 239 convenit cum Apollon. IV, 601 sq.

243 sqq. Totus hic sacrificii diis inferis facti apparatus apud plures poetas occurrit, ductus ex Homeri pluribus locis: inprimis Odyss. x, 517. λ, 25. invergit, elegantius quam, infundit, uihil amplius. Et summas carpens, pertinet ad Homericum : Αλλ' ὁ, τ' ἀπαρχόμενος κεφαλῆς τρίχας ἐν πυρὶ βάλλε. Jam inter victimæ consecrationem, quæ fit vino in caput libato, et pilo,

Ignibus inponit sacris, libamina prima,

Voce vocans Hecaten, Cæloque Ereboque potentem.
Supponunt alii cultros, tepidumque cruorem
Suscipiunt pateris. Ipse atri velleris agnam
Eneas matri Eumenidum magnæque sorori
Ense ferit, sterilemque tibi, Proserpina, vaccam.
Tum Stygio regi nocturnas inchoat aras,
Et solida inponit taurorum viscera flammis,
Pingue super oleum infundens ardentibus extis.
Ecce autem, primi sub lumina solis et ortus,

250

255

ma Rom. 248. trepidum pr. Hamb. 249. Succipiunt Servius legerat, cum Gud. et fragm. Vatic. - 251. sterilemque ferit Zulich. a m. pr. 252. regni Rom. incoat Virgilii ætate scriptum esse debuit. 253. solita malebat Heins., et Trapp. corpora: at v. Notam. 254. superque vulgo editum. que abest a nonnullis Pier. et Scheffer. Heinsii, trinisque Goth., et bene abesse videtur; itaque cum Brunckio omisi. infundens Heins. ex Mediceo intulit. Vulgo fundens, etiam in fragm. Vatic. Sed amant poetæ talia jungere : super injicere, super incumbere et al. vid. Heins. -255. sub limina Medic. cum aliis ap. Heins., sed recte Burm. monet, l

tanquam pro απαρχαῖς, evulso et cremato, concipiuntur preces, v. c. Odyss. 7, 445, 446. Itaque h. l. subjicitur: Voce vocans Hecaten. Inde Supponunt cultros ex religione in sacris inferis notissima; ut prona et cernua mactaretur victima diis inferis. Mox suscipiunt Pompon. Sab. « antiquum verbum est; scilicet pro excipiunt vulgari. Sic I, 175 Suscepitque ignem foliis pro excepit.

249-251. Mater Eumenidum, Nox (inf. XII, 846. Æschyl. Eumen. 322), et Noctis soror, Terra, ut Servius notavit; adeoque ex Chao; theogonia ab Hesiodea et Apollodorea partim diversa, partim congrua. Alio modo variant alii. Apud Valer. Fl. I, 796 post Dicen s. Justitiam, invocantur Ultricesque deæ, Fasque et grandæva Furorum Pœna parens: sunt adeo Furiarum parentes Fas et Pœna.

Ipsis Eumenidibus sacrum facit Scipio loco hinc expresso Silius X, 429 sqq. sterilem vaccam, ex religionis præscripto στείραν βούν. Odyss. λ, 30.

[ocr errors]

252 254. nocturnas aras simpliciter, quia sacrum noctu fit; ut diis inferis fieri fas erat. ef. Gerda. Inchoare, verbum sacrorum esse Servius tradit. Saltem exquisite positum pro facit. Aram autem puta in scrobe excisam, ut in sacris inferis; v. sup. I, 211. ef. Serv.; hinc humiles aras, dixit Valer. Fl. III, 426. Porro 253 50lida viscera, totam victimam. Viscera pro carnibus et crudis partibus etiam alias occurrunt; mox pro iisdem exta; Diis enim inferis fiunt holocausta. Itaque ad flammam alendam oleum infunditur. conf. Apollon. III, 1030 sq. 1190 sq.

255-258. Tempus a media us

« PreviousContinue »