laffos auerfo cardine greffus. Ferrem tamen, fi fatis habuiffet, per Somni portas emittere. Enimuero, dum exornauit commentum fuum, ea adiecit, quibus fua vineta ipfe cecidiffe dicendus eft. Poftquam enim eburnea porta falsa exire fømnia dixit, fubiicit: Aeneam cum Sibylla ab Anchise eadem porta eburnea effe emiffum; quo neceffario in eam fententiam adducere debet lectorem, quam iam a Seruio expositam videas: velle eum intelligi, falfa effe omnia quae dixit. Neque aliter accepiffe videtur Aufonius, quantum ex imitatione intelligo Cupid. cruci aff. 99fqq. Quae fi poetae mens fuit, nihil vnquam a quopiam poeta magis finiftrum profe&tum effe arbitror, cum omnis ex praeftantiffimo episodio percepta voluptas hoc vno verfu perimatur et iuguletur. Nee quicquam excogitari poterat abfurdius. Quorfum enim pertinere poteft, nos moneri, haec, quae adhuc tam egregie fuerant expofita, popularibus opinionibus ad philosophicas rationes attemperatis, omnia ea effe inania fomnia, quibus lectoris hiantis animo illudere voluerit?

Nec tamen defuere, qui, cum confilium hoc poetae prepofitum fuifle putarent, eum non modo defenderent et interpretarentur, inter quos nemo ingeniofior Aurato in elegis ad Guellium, verum adeo laudarent et egregie commendarent, quippe qui tam perfpicacis animi fuerit, vt Manes et Orcum fabulas effe videret. Alii vulgarem de poetae ftudio philo fophiae Epicureae opinionem in partes vocarunt, vt poft alios vir alioqui fagaciffimus, Iortinus Diff. VI, p. 305 fqq. Nolo in refellendis akis otium confumere; fed tota ifta opinio Grammaticorum commentum eft inane et fundamento idoneo deftituitur. vid. Argument. Ecl. VI. Si poeta Ge. II, 490 fq. verfus ex Lucretio adumbrauit, non propterea Epicuri fectae adfcriptus haberi poteft. Exordium autem Ciris v. 3 nullam habet probandi vim et auctoritatem.

Warburtonus, Vir ingeniofiffimus, in Diff. fupra laudata ex hypothefi fua de myfteriis Eleufiniis a poeta expreffis rem non male expedire videri poterat, cum initiatos, poft ifta rerum inferarum mythica fpectacula, porta emiffos effe af feueraret affabre efficta adeoque eburna; fed vnde iftud probari poffit, monere infuper habuit.

Multis aliorum auctorum locis hae eaedem Somni portae memorantur; quippe quae in prouerbii tandem formam abierunt, praeeunte Platone in Charmide pag. 475 E; nec tamen in iis locis quicquam animaduertere potui, quod ad

poetam

1

poetam illuftrandum lucis quicquam afferret. vid. congefta ad Propert. IV, 7, 87, vbi piae portae, h. e. qua pia fomnia Aufonius in Cuveniunt, nullae aliae funt quam corneae. pid. crucif. fub f., loco iam laudato, et in Ephemer. fub f vulgatam interpretationem fecutus videri poteft. Nec Statius quicquam iuuat lib. V Silu. 3, 289, vbi, vt Vmbra patris ex inferis redeat, precatur: Inde tamen venias, melior qua porta malignum Vincit ebur, fomnique in imagine monftra, Quae folitus. At ipfe Homerus alio loco etiam obfcuraffe rem videri poteft, vbi Odyff. d, 809 Penelope dormire narratur in Somniorum portis: ἡδὺ μάλα κνώσσες ̓ ἐν ὀνειρεῃσι πύλησι, Forte ita hoc expedias: porta Somniorum dicta pro domo, sede, Somniorum; in qua quis verfari dici poteft, qui fomniat. Dormire igitur illa in media Somniorum domo dicta, vt nos aliquem in Somni regiam abreptum diceremus.

Nolim equidem poetae cauffam defendendam fufcipere; hoc tamen mihi fic fatis intelligere videor, acumen illud, quod Virgilio nimis liberaliter de fuo tribuunt viri docti, vt callide monere voluerit, ifta omnia de inferis narrata pro fomnis et fabulis fe habere, ab eo effe alieniffimum. Nec in verbis quicquam eft, quod eo nos adigat, nec in fententiis nec in poetae confilio. Sed ipfa res deduxit eum in talem locum, vnde pedem referre non tam facile erat. Educendus erat Aeneas ex locis inferis per aliam portam, quam qua fubierat. Incidit poeta in portas Somni. Iam eae duplices funt, altera, per quam veris vmbris exitus datur; per hanc Aeneas et Sibylla, quae non erant verae vmbrae, emitti nequibant; reftabat itaque, vt per alteram portam dimitterentur. Atque hoc poeta pofuit, aut parum memor, quid inde fequeretur, fi eadem illi porta cum Somniis vanis et falfis educerentur, aut fuit hoc inter ea, quae Maro emendaturus erat, fi licuiffet *).

Non quidem aliquis in numerato habere poteft ea, quae Maronis, dum haec fcriberet, animo funt obuerfata; hoc tamen fummis nonnunquam ingeniis euenire folet, vt, cum femel fe laqueis certis induerint, et caliginem fibi offundi paffi Gnt, ita caecutiant (interdum ὅλας κολοκύντας λημῶν dixeris cum Comico), vt etiam id, quod aliis minus acutis aut ingeniofis

*) Hoc aut fimile quid obuerfatum effe video animo elegantiffimi Britanni, qui nuper Warburtoni fententiam excuffit (Critical Obf. on the Sixth Book of the Aeneid. p. 55).

geniofis in oculos incurrat, animaduertere nequeant. Quidni enim poeta Aeneam educebat eadem porta, qua purae ani. mae in corpora noua funt exiturae? Atqui Plato ea in re figmentis fuis praeire poterat. Aut fi duas portas commemoraffe opus erat, quidni illas piorum vel impiorum Manium exitui deftinabat; fere vt pia et impia fomnia, h. e. vmbras, memorat Propert. IV, 7, 87 fqq. Ita quoque Valer. Fl. I, 833 fq. duas portas Orci facit, quarum vna vulgus animarum, altera pii, ad inferos defcendunt. Homeri quoque duae portae in Nympharum antro Odyff., 109 fqq., altera ad boream verfa, et hominibus frequentata, altera ad auftrum, et diis tantum adeunda, nouas rerum imagines fubiicere potuiffe videntur. Sed fatis de his, ne et ipfi örag di' iniφαντος ἐληλυθός narrare videamur *).

* Paullo licentius me mihi in Excurfibus huius libri indulfiffe et nonnulla luxuriantius perfequutum effe, lubens agnofco eiusque rei veniam ab aequo leftore poftulo. Mirifice me inde a puero detinuere difputationes illae veterum de rebus inferis, et opinationes de iis, quae poft mortem obuentura funt.