Page images
PDF
EPUB

Erecta ingenti, taedis atque ilice fe&ta,
Intenditque locum fertis, et fronde coronat
Funerea: fuper, exuuias, enfemque relictum,
Effigiemque, toro locat, haud ignara futuri.
Stant arae circum, et crinis effufa facerdos

505

Ter centum tonat ore deos, Erebumque, Chaosque, sio

Terge

505 tectis atque Goth. fec. 507 funefta labens.memoria citat Lutat. ad Stat. IV Theb. 460. 509 crinis palla pr. Hamb. e gloffa. 510 Ter centum, "diuifim, vt fit ter tonat centum deos, fcribunt alij codd. et edd. ap. Burm. fonat Hamb. pr. Praeferas facile vulgatum in vtroque loco. Sunt trecenti dii.

Er

ma abolerentur prifcae confuetudinis monumenta. go ferobem intellige, in facris magicis fieri folitum, que lignorum frues cumulabatur. vide v. c. Orphei Argonaut. 948. 968 fqq. In eandem foueam victimarum caefarum fanguis demittebatur. Erat

enim illa pro ara, ἐσχάρα. cf. Statium Theb. IV, 451. 455 fqq., qui ex parte hunc locum ante oculos habuit. Nunc illi rogo, illi pyrae, pro victimis cremandis, imponuntur veftes et omnes reliquiae e priftina confuetudine amatoris, cuius amore Dido liberari cupit. At eriguntur aliae arae circa foueam et Pyram, ad quas illa facrum factura erat victimis v. 635 fqq. intendit locum, pyram, fertis, exquifitius et hoe quam vulgare, intendit ferta per locum, quod fup. II, 236 occurrebat: vincula collo Intendunt. Quam non inutile fit, talia monere, difcas, fi

Burmanni notam compares. Nolim autem ex h. 1. probare, rogos fertis ornari folitos fuiffe. Nam h. 1. pyra, tam quam ara, corollis cingitur. cf. fup. Ecl. VIII, 64. fron de funerea, cupreffo, inquit Seruius, aut potius arborum frondes intellige, quarum in facris magicis vfus erat. Nam de funere poeta tantum rem interpretatur. Pyrae imponit Dido ea, quae contactum corporis Aeneae fen ferant, veftimenta, tum enfem, et torum coniugalem, et in hoc effigiem v. c. ceream, quae in talibus facris igne liquefacta efficere debebat, vt ipfe amator fimili modo amore liquefceret ac contabefceret. cf. Ecl. VIII,

80.

[ocr errors]

Quemadmodum efiluviae corporis veftimentis inhaerentes ad philtrum parandum adhibebantur. At h. 1. ad amorem extinguendum.

509 ·51. facerdos (cf. v. 483). tonat, inuocat (vocal Kk 2 Silius I, 94,

Tergeminamque Hecaten, tria virginis ora Dianae. Sparferat et latices fimulatos fontis Auerni; Falcibus et meffaé ad Lunam quaeruntur aenis Pubentes herbae, nigri cum lacte veneni; 515 Quaeritur et nafcentis equi de fronte reuolfus, Et matri praereptus, amor.

Ipfa,

511 que abeft a tribus Burm. ter virginis fee, Rottend., male. 513 F. ad lunam et messe Franc. aheneis fcribunt codd. ap. Pier., male; nam et altera forma vfitata; aenus. 516 praeruptus aliquot libri ap. Burm. cum Schol. Lucani et Grammatico, auftoré Medeae in Anthol. Lat. p. 180, vbi v. Burm. Sec. praeceptus vel perruptus Hugen. Sed damnat cam lectionem ratio et Plinii locus in nota

laudatus.

Silius I, 94, vbi hunc locum transtulit) deos inferos, longo ordine eorum nomina recitans, qui in his facris -(exemplum in ipfa Medea v. in Ouid. Met. VII, 192 fqq.) 'nios erat, omninoque in hymnis veterum et formulis facris. Etiam hoc ex more, "quod eiusdem numinis plura nomina recitantur, ad vires et poteftates numinis diuerfas declarandas, vt eadem « Hecate triceps τρισσοκέφαλος in Orph. Argon. 974 (vbi faci le apparet leg. τρισσοκάρηνος) etiam Diana eft ringównos triplex, triformis, piuogos. cf. Cerda et Vrfin. Pro Dia na virgo tria ora habens doctius pofuit alterum poeta. Quod autem Maura anus nomina deorum graeca pronuntiat, id, communi Romanorum more apud poetas et hiftoricos receptum, qui aut barbarorum religiones

fuis nominibus interpretantur, aut barbaris fuas reli. giones tribuere folent, vitio verti poetae nequit. Minus bene Burmann. rem expedi re videtur.

512 516. fimulatos, proprie h. 1. cf. III, 302. 349, quos fingebat auernales (vt Horat. Epod. V, 26) et ex locis inferis petitos effe. Superftitiones magicas diferte enarrare nihil attinet; vide vel Cerdam. Inerat iis lufus aliquis a fimilitudine rerum, plerumque allegorica, petitus: vt in ligando aut foluendo amore. Aeris proprius in re magica vfus. Aeneam falcem ab Sophocle habere Virgilium, volebat Macrob. V, 19, quem vide. bentes herbae. vid. Georg. III, 126, in Var. Lect. xvoxα, h. e. virentes. sigri cum lac. te veneni, int. fuccos venenatos herbarum vel feminum.

[ocr errors]

"

EX Ipfa, mola manibusque piis, altaria iuxta,
Vnum exuta pedem vinclis, in vefte recincta,
Teftatur moritura deos, et confcia fati

Sidera: tum, fi quod non aequo
fi quod non aequo foedere amantis
Curae numen habet iuftumque memorque, precatur,
Nox erat, et placidum carpebant feffa foporem

Corpora
517 molam Medie., fed expun&a littera, et Montalb. falibus-
que piis coni. in fchedis Io. Schrader. 518 et vefte r. aliquot Pier.
Goth. pr. cum Hugen. cf. Burm. 520 fi quid Leid. vn. a m. pr. et
duo Goth., male. 521 fan&tumque m. Parrhaf. 522 placitum al-
ter Hamb. placidam- quietem alter Menag. placidam c. membra
quietem ap. Seru. ad I Aen. 388. cf. ibid. 691.

et nafc. equi etc. Hippomanes. Nota res. v. Ariftot. VI H. Anim. 22. VIII, 24. Aelian. XIV H. Anim. 18, et plura ap. Cerdam, et fup. nota ad Georg. III, 280. Sed ad illuftrandum poetam Plinii loeus fufficit VIII, 42 f. 66 Et fane equis amoris innafci venefisium, hippomanes appellatum, in fronte, caricae magnitudine, colore nigro: quod ftatim edito partu deuorat feta, aut partum ad vbera non admittit. Si quis praereptum habeat, olfaltu in rabiem id genus agi

tur.

Vides poetae verba: et matri praereptus amor, h. e. quod amorem conciliat, philtrum, caruncula, quae in philtrum adhiberi poteft, praereptum, antequam equa fetá deuorauerit.

517-521. mola manibusque piis, Seruius: „farre et fale et manibus puris.„, Sane pius commune ac perpetuum epitheton in sacris: inf. 637 pia vitta; et propter fe

*

quentia malim manus pie
precantis, mola falfa in ig
nem coniecta, ad coelum
fublatas intelligere. Vnum
exuta pedem vinclis, vnum pe,
dem habens nudum, ad reli-
gionem pertinere debuit. In-
ter plura, quae Intpp. affe
runt, vnus Artemidori locus
huc facit lib. IV, 67. Sed
occurrit eadem res in fignis
veterum; et in Etrufcis fi-
mile quid obferuare memini
Pafferium Paralip. Dempft. P.
102. cf. eund. ad Vafa Etrufca
Tom. I, p. 67. vefle recinc
ta, foluta zona; nota res.
cf. Ouidii locum ex Virgi
lio expreffum Met. VII, 179
fq. 182 fqq. confcia fati Si-
dera obteftatur, cf. fup. 167,
quae fe morti imminentem
adfpicerent. tum numen pre-
catur, fi quod habet curas
amantes non aequo foedere h.e.
qui mutuo amore non aman.
tur. Verbo: omnia eo fpec-
tant, vt ipfa amore foluatur.

522-528. Suauiffima noc-
tis

Kk 3

520

Corpora per terras, filuaeque et faeua quierant Aequora: quum medio voluuntur fidera lapfu, 525 Quum tacet omnis ager, pecudes, pictaeque volucres, Quaeque lacus late liquidos, quaeque afpera dumis Rura tenent, fomno pofitae fub nocte filenti. *Lenibant curas, et corda oblita laborum.

[ocr errors]

At

523 quierunt tres ap. Burm. 526 dumos Montalb., vnde Heinf. dumo, Goth. fec. dumi; vtrumque vitium fcribentis. 527 Rura ta. sent Sprot. 528 Deficit verfus in Medic. aliisque praeftantioribus exemplaribus; vt vulgares taceam. Etiam Erf.; et fane melius co caret fententia. Pendent enim fuperiora a verbis Quum tacet ager, et quum tacent pecudes volucresque-fopitae. Conflatus videri poteft verfus ex lib. IX, 224. 225. Adnotauit quoque Pompon. Sab., hunc versum non legi ab Aproniano. Eft autem ex eius recenfione lectio Codicis Medicei. Quam diuerfis fimus omnes fenfibus ac iudiciis, et quam alienum ab his ftudiis, quae quanta quanta funt in probabilitate verfantur, fit, ex edicto et cum fupercilio aliquid pronuntiare, vel hic locus docere poteft, in quo nobis quidem in oculos incurrere videbatur, verfum hunc iugulare sententiam, structuram euertere, et neruos orationis praecidere. At Brunckius V. C., qui tam procliui ftudio ad refcindendos verfus fertur, miratur Heinfio addititium eum videri potuiffe:,,Eft profecto, pergit, tam a Virgilii manu, quam quivis alius c laudatiffimis. Absque eo manca et mutila videretur pulcherrima haec notis defcriptio, quae fic in participium pofitae defineret, fine verbo finito, et fufpenfo fenfu.,, Sed tota nota digna eft quae infpiciatur.

tis defcriptio, quae ipfam re-
rum quietem fpirare videtur;
hoc tamen inprimis laudan-
da, quod, cum faepe in ea et
alii poetae laborauerint, huic
inprimis loco illa conuenien-
tiffima eft, vt poft illos in fu-
periore loco prodigiorum et
facri magici terrores nunc
animum diuerfo modo affi-
ciat, vtque deleritum hac
fuauitate animum legentis mi
ferae Didonis fummus mox a
v. 529 amoris aeftus animi-
que cruciatus tanto magis
percellant. Jam lof. War-
tonus hoc obferuauit; et hoc

monere voluit Seruius ad V. 522: Protenditur ifta deferiptio ad exaggerationem vigiliarum Didonis. Nec tamen hac in re inuenti laudem habet Virgilius, fed iudicii tantum et elocutionis in exprimendo Apollonio Rhodio III, 743 fqq. Νύξ μεν ἔπατ ̓ etc. cf. et IV, 1058 fqq., quem iam ante Virgilium conuerterat Varro Atacinus; cuius verfus v. ap. Senecam Contro verf. XVI extr. Vix me te neo, quin loca adfcribam; fed breuitati ftudendum eft. Similem, aliter tamen ador

natam

!

At non infelix animi Phoeniffa, neque vmquam

Soluitur in fomnos, oculisue aut pectore noctem 530

Adcipit: ingeminant curae: rurfusque refurgens

Saeuit amor, magnoque irarum fluctuat aeftu.

Sic adeo infiftit, fecumque ita corde volutat:

En, quid ago? rurfusne procos inrifa priores
Experiar? Nomadumque petam connubia fupplex, 535
Quos ego fim toties iam dedignata maritos ?

529 Phoenixa, vel Doruill.

Iliacas

530 ve abeft a Ven. que duo Burm.
532 magno curarum qu. Moret. ex lib. VIII, 19, at v. inf. 564. 533 vo-
luptat Doruill. etiam alibi.
534 Heu quid agam Donatus videtur
agnofcere ad Terent. v. Heinf. et Burm. quid ego Oudart. agam Sex-
vius cum codicum parte et edd. Iunt. aliisque. 535 Nomadum v.
fup. ad 320. fequar c. Doruill. et plerique libri Pier. 536 fim Heinf.
poft Pier. ex melioribus et meliori loquendi ratione (fi modo poeta
eam fequi voluit: cf. ad 485. I, 706): Eft enim pro, cum ego
fim. Vulgo fum.

natam noctis defcriptionem videbimus lib. VIII, 26. Similia etiam nonnulla funt in Theocr. Id. 2, 38 fq., fed in re prorfus diuerfa. filuae et aequora quierant, ceffante fub noctem vento. Non aliter. cf. Trapp. fella corpora, docte, homines, nifi omnino animantia malis. medio voluuntur fidera lapfu, curfu per mediam caeli partem; ad rudes hominum fenfus. medium curfum tenent, bene Seru. vid. Excurf. ad II, 9. pofitae, compofitae, quiefcentes, fopitae.

529 fqq. Eadem antithefis ex Iliad. ß, pr. x, pr. wg 677 notata a viris doctis, et hinc paffim alii. conf. etiam Theocr. 2, 38. At non fcil. carpit foporem, άwrй. Sol

vitur in f. exquifite pro folui fomno, quiete. noctem pro quiete noctis ac fomno dixit. Ingeminant curae, vtpote in noctis folitudine.

533 fqq. cf. Eurip. Medea 502 fqq. infiftit mente et cogitatione, vt fit: ita apud fe cogitat. Oratorie pathos in his Didonis verbis tractatum, facile noftrum quisque per fe intelligit. Confer, fi vis, Scalig. in Poetic. et Çerd. ad h. 1. irrifa, vt irridear; epitheton ab effectu rei ex mo re poetarum. cf. b. Ernefti ad Callim, in Del. 117. procos et Nomadum v. sup. v. 36. 37. vltima Teucrum luffa, ex-plicant, fuprema; minus bene, puto: funt, infimi generis hominibus dari folita; vt altero loco Seruius, deterriKk 4

ma;

« PreviousContinue »