nyf. Halic. I, 59 commemorat, nomen puellae, infuper addit, Lauram (nifi Lauiniam ipfe Dionyfius fcripferat) fuiffe; nauigaffe eam cum Troianis in Italiam, dante hoc Aeneae precibus Anio patre; erat enim fatidica et fapiens mulier; cumque inter nouam vrbem condendam morbo fuiffet exftincta, et in eo ipfo loco fepulta, Aeneam in vxoris memoriam nomen eius vrbi indidiffe. Similia Q. Luta. tius narrauerat; vnde exfcripta in Orig. Gent. Rom. c. 9. Delo digreffos Troianos per medias Cyclades ftatim ad Cretam deducit Virgilius. Ad hiftoriae veritatem compara tum eft, quod vrbs Pergamea vel Pergamum ab iis in Creta conditur III, 132. 133. Relic in ea nonnulli ex fociis ibid. V. 190. Alios auctores fequutus Velleius I, 1 pr. ab Agamemnone tres vrbes in Creta, et in his Pergamum conditum narrat. De vrbe hac cf. Seru. ad III v. 133. et Meurf. in Creta lib. I, c. 13, aduerfus quem Seruii locum tuetur Ruhnken. V. C. ad Vellei. p. 4. Inter oppida Cretae infignia Pergamum enumerat Plin. II, 12. 20. Quod in Creta peftilens annus fuper venit, ingeniofe poeta ex iis effinxit, quae Idomeneo a Troia reduci eueniffe, quaeque Cretam de priftinis opibus deieciffe memorantur, v. Herodot. VII, 171. Eodem alludit Dictys VI, II, cuius figmenta raro antiquioris alicuius fabulae vel auctoritatis fundo deftituta deprehendas. Sedis in Creta tentatae Dionyf. I, 50 non meminit, fed, vbi de Delo memorauerat, Deinde, inquit, in aliam infulem Cythera, quae ante Peloponnefum eft fita, venerunt templumque Veneri condiderunt. Hoc cum ad Aeneae pietatem tam adcom. modatum effet, Venerisque omnino opera tam frequens in Aeneide fit, a Virgilio negle&tum, mireris forte. Nec facile ignorare doctiffimus poeta id potuit, fed derelictum ab ipso fufpicor propterea, quoniam, cum fimilem fere religionem mox ad Acium erat enarraturus, taedium effugere voluit. Quod Cytheris nonnulli tribuerunt, id alii ad continentem transtuliffe videntur. Nam ex aduerfo infulae, ad littus Laconicae, in finu Boeatico, vbi circa Maleam flexeris, fuerunt aliquando duae vrbes, mox in Boeas colleae, Etia vel Etias, et Aphrodifias; vtramque ab Aenea conditam fama ferebat, cum ille in Italiam fugeret et in hunc finum tempeftate fuiffet delatus. Nomen alteri a Venere, Aeneae matre, alteri ab Etide vel Etiade Aeneae filia. v. Pausan. III, 22 extr. Ad eadem loca referendum videtur, quod Dionyf. I, 50 Troianos a Cytheris foluentes in Peloponnefi promontorio amififfe Cinaethum narrat, a quo illud appellatum Cinaethium, Videtur D 12 Videtur idem effe, quod Paufan. III. 22 in codem finu Bocatico poft Promontorium, Afini maxillam, tradit Cinadi monumentum: Ἔτι δὲ καὶ μνῆμα Κινάδες, νεως τῆς Μενελάς καὶ ἔτος κυβερνήτης ἦν. Variauit et in hoc fabula, Alia fuit fabula de Aeneae ad Arcadiam acceffu et Anchifae in iis locis fepultura. Fuiffe fcilicet aliquem fufpicor poetam, qui haec ita tractaflet, aut famam, quae ita haee ferret, vt, cum Samothraciae, adeoque et Troianorum, origines prisca aliqua narratione ad Arcades referrentur (v. Dionyf. I, `61, 68, 69, vbi de Penatibus agit, vnde etiam explicanda illa Arcadum et Troianorum Guyytvsia c. 50 memorata, quam renouaffe dicuntur tum Troiani), Aeneam cum Anchife in antiquas Arcadiae fedes reduceret, cum fors effet data, vt antiquam matrem exquireret (vt Aen. II,.96). Certe ex alio Paufaniae loco lib. VIII, 12. f. difcimus, Anchifium montewe ('Arxivia ogos) et Anchifae fepulcrum inter Mantineam et Orchomenum Arcadiae monftratum fuiffe. Cum enim in hinu Bocasico, quem modo nominauimus, efcendiffent, Anchifes in ea Loca quacunque de cauffa profectus diem fuum obiit ibique est sepul$us.- -- Adiacent Anchifae fepulcro templi, quod Veneri dicatum fuit, ruinae. Confentanea his occurrunt apud Dionyf. Halic. I, 49 nam et ibi pars fcriptorum Acneam in Arcadiam adduxiffe memoratur, vt Orchomenum et Nefum inhabitaret et Caphyas conderet, a Capy Troiano dictas (hoc et Strabo habet lib. XIII, p. 608 A, at Stephanus Byz. in Kaçú Capy, Anchifae patre), fed alii eum ibi mortuum, alii in Italiam difceffiffe tradiderant, inter illos quidem Araethus (ita enim legendum pro Αρίσθῳ, Ἀραίθῳ γράψαντι τὰ ̓Αρκαδικά, ex Schol, Apollonii Arg. II, 500, etiam apud Hygin. Aftron. II, 1 Ariethus Tegeates hiftoriarum fcriptor leg, Araethus. v. ib. Muncker.), inter hos autem Agathyllus Arcas, cuius elegos apponit Dionyf, 1. c., in quibus Aeneas in vrbe Nelo duas filias collocaffe iisque relictis in Italiam properaffe, in qua Romulum genuerit, memoratur. Emendandus ex illo loco Pompon, Sab. ad III, 276. J a . Infula Zacynthus eft ex aduerfo Elidis. Etiam ad hanc Ac neam appuliffe narrat Dionyf. I, 50; et erant Zacynthii quoque cognationis iure iun&i Troianis. Dardanum enim, lovis et Electrae Atlantidis filium, duos ex Batea filios fufcepiffe tradunt, Zacynthum et Erichthonium; quorum alter ex Aeneas maioribus erat, Zacynthus vero infulae conditor. Omnia haec, etfi fabularum ambagibus inuoluta, eo tamen pertinere videntur, quod Troiani et infulae huius, vt caeterorum locorum, incolae Dd3 " incolae haberent aliquam antiquitus cognationem; erant fci Faciunt et haec ad poetae noftri artem agnofcendam. Za- A Zacyntho Troiani per altum nauigantes ad Leucadem appulerunt, quem locum Acarnanes adhuc tenebant. Atque hic quoque Veneri templum exftruxerunt, quod nunc eft in parua infula inter fossam (diopúxlx) et vrbem (cf. Strabo X, p. 451 D). Vocatur Veneris Aeneadis templum. Dionyf. 1. e. et apud Seru. ad III, 279: Varro templum Veneri ab Aenea conditum, vbi munc Leucate (ita lego pro Leucatem), dicit; quamuis Menander et Turpilius comici a Phaone Lesbio id templum conditum dicant. Poeta tamen et hoc neglexit vti, Apollinem folum memorauit v. 274. 275, fcilicet ne toties templa Veneri condita memorando taedium lectori faceret. Aeniam ad Acheloum (v. Strab. X, p. 450 C) a nemine vidi ad Aencam vel ad Troianos referri. At de Aitio non neglexit poeta. Cum ad Aïtium appulissents ad finus Ambracii promontorium ftationem habuerunt Troiani. Inde in urbem Ambraciam venerunt, in qua regnabat Ambrax, Dexameni f. Herculis n. (v. Huds.) et troque in loco huius adventus veftigia remanent: apud Altium quidem Veneris Aeneadis templum, et prope hoc alterum Magnorum Deorum; quae nune etiam aetate mea extant, ait Dionyf. 1. c. Ambraciae vera eiusdem deae templum, et Aeneae facellum, prope paruum thea, trum, in quo etiam eft parua operis antiqui fatua, quae dicitur Aeneae, eamque facrificiis colebant facerdotes, quas ipfi amphi. S polos Ergo polos vocabant (a) καλέμενοι παρ' αὐτοῖς ἀμφίπολοι). poetae inuento hoc loco debentur ludi ab Aenea inftituti, et fufpenfus clipeus, in cuius tamen confecratione poeta aliquid habuiffe videtur, quod fequutus eft; Nam Seru. ad III, 287. Stiendum tamen, inquit, hunc clipeum ab Aenea apud Samethraciam in templo confecratum, quod poeta per transitum tetigit. Deduxere eum in donarii notionem ea, quae Dodonae monftrabantur Troianorum donaria, de quibus ftatim e Dio. nyfio commemorabo. Scilicet quod fequitur de appulfu ad Epirum, id a poeta, diuerfo plane ab aliis modo eft tractatum ornatumque. Nam apud Dionyf. Halic. I, 51 ex Ambracia cum nauibus quidem' Anchifes oram legendo Buchrotum Epiri portum fubit. At Aeneas, et cum eo leftiffimi quique totius exercitus, duorum dierum itinere per terram confecto, Dodonam perueniunt, deum confulturi. Atque hic in Troianos cum Heleno incidunt. Accepto deinde de colonia deducenda refponfo, deo dona Troiana dicarunt, cum alia tum etiam crateres, aeneos, quorum nonnulli adhuc fuperfunt litteris antiquiffimis infcripti, quae donorum dicatorum auliores teftantur;' et quatuor ferme dierum itinere confetto ad claffem apud Buthrotum redierunt. Vides hic, quae poeta ex priorum au&orum narratione in fuum vfum conuerterit, et quibus ipfe ea variauerit. Helen occurfum eiusque vaticinium v. 374 fqq. a Dodona Buthrotum traduxit, omninoque hic fuauiffimum episodium de Andromache intexuit. Donaria templi dona difcedentiam tam ornate expofita peperiffe videntur v. 464' fqq. Quominus autem Dodonaeo oraculo, quo quis non parum fuauitatis et ornamenti carmini accedere potuiffe exikimet, vteretur, fimile de Delio oraculo iam ante accurate tratatum episodium reuocaffe videtur poetam. Troianos oraulum (et quidem id, quod ab Harpyiis edi maluit Virgilius v. 255 lib. III de ambefis menfis) a Dodonaeo Ioue apud EpiY accepiffe, Varro quoque narrauerat Rer. Diuinar. II ap. Sery. ad III, 256. Adiungendus iis alius locus, qui ex eo dem libro II petitus effe debet, apud Seru. ad II, 349:' Multi putant, ait Seruiuș, Aeneam de ea veniffe (f. non deuenisse) ad Epirum, et ibi haec loca per licentiam poeticam esse confiðla. Varro Epiri fe fuiffè dicit, es quuia loca hisdem dici nominibus, quae poeta commemorat, fe vidiffe. Idem etiam Varro Troiam Epiri ab Aenea, fiue a comitibus eius, Biopatora nuncupatan docet, vbi Troiana claffis Aeneam (Dodona reuertentem) expec taffe fociosque caftra in tumulis ħabuisse memoratur, quac ex illo tempore Troiana appellantur; vnde apparet, diuinum poștam Dd 4 aliud aliud agentem verum femper attingere. Egregia grammatici obferuatio. Erat vtique apud Buthrotum collis, in quo Aeneas caftra habuerat, Troia appellatus (vt Dionyf. ap. Hudfon, ex Vatic. lectione reftituendus p. 40. 1. 32), et ad mare portus Anchifae dictus (ibid.), vnde, cum templum Veneri et eo loco dedicaffent, Ionium mare traiiciunt, ha bentes fecum nauigationis comites ac duces non paucos ex illis oris et cum his Patronem Thurium cum amicis, quorum Patron quidem ad Aluntium Siciliae confedit, reliqui, de duftis in Italiam focis, domum redierunt. Quae in memo. riam beneficii huius Romani in Acarnanes contulerint, iam ad III, 500 notaui. Fit tandem traie&tus ad Italiae littus. Dicat aliquis, quor. fum Aeneas tam longo errore per mare Ionium vsque ad finus Adriatici oras, vnde mox Italiae littus ac tota Sicilia legenda claffe fuit, fiue a Virgilio fiue ab antiquioribus poetis deduc tus cft, cum a Creta breue ac rectum iter verfus Italiam et Latium effet? Sed et tota antiquitas ita tradiderat, et qui cunque illo tempore ex Graecia, multo magis ex Afia, fulventes Italiam adire dicti funt, oram eius Orienti obuerim accefferunt, quippe quae tum Graecis fola erat nota et fraquentata; cum remotiora verfus Occidentem inter terras tantum non incognitas tum haberentur. Itaque poeta egregie fabulam fuam antiquitatis fidei attemperaffe videri debit, cum audito 2 fomnum a Penatibus Italiam effe petend m per (v.III, 163 fqq.), ad inferioris Italiae partem exteriorem Asneas curfum dirigit, nec nifi ab Heleno vate edo&us mente tandem affequitur, ad interiores Italiae oras fe a fatis duci. (v. III, 381 fqq.) cf. fup. Exc. XV ad lib. II. Caeterum etiam in hac errorum Aeneae parte multa fabulofa Graecis adfperfa fuiffe intelligitur, quippe quibus hoc erat propofitum, vt fabulam multorum ingenio operaque tritim variarent et ornarent; nec argumentum ab eo confilio abhor rens. Et primum quidem narrationes fuerunt variae de occurfu modo Vlyffis *) modo Diomedis **) in hoc Italiae littore; fed • Ex M. Octauio Victor. Orig. G. R. e. 12. Lycophr. v. 1242 fq. et al. adde Ryck. de prim. Ital. inc. p. 449. f. Schottùs ad Proclum p. 22 in calce Obff. hum. et al. **) Solin. c. 2. Seru. ad Aen. III, 407 et al. Plutarch. Qu. Rom. T. II Opp. p. 266 C, vbi Aeneas cum facra faceret, Diomedis occurfu caput velauit, morique follenni cauffam et originem fecit. Super Palladio a Diomede Aencae reddito multa fabulantur feriozes Graeci: Malala p. 207. Cedren. Comp. H. p. 135. |