Vix ea fatus eram: tremere omnia vifa repente, go
Liminaque, laurusque dei; totusque moueri
Mons circum, et mugire adytis cortina reclufis.
Submiffi

90 erat Parthaf. in marg. 91 Liminaque et 1, duo ap. Burm. timina funt Zulich. que poft limina plane abeft a Franc. laurosque 121 Rottend. tert. a m. pr.

bi commentum videtur Servius cum aliis Grammaticis. v. Seru. ad v. 83.84. Da, in dica, vt Seru.; data fata fup. 1,382. propriam, perpetuam, ftabilem, firmain Servius exponit. cf. inf. VI, 872 et ad Ecl. VII, 31. Thym braeum h. 1. appellat nulla alia quam poetica ratione; etfi aliter Grammatici. Thymbra

90-93. Sollenne fcilicet hoc tamquam numinis fortem edituri praefentia, vt toerat Troadis vicus cum Apol- ta natura numen fentiat. Nolinis luco ac templo. v. Strabo XIII, p. 598 A, B, cf. ad Ge. IV, 323. Et genus inter cae." tera: domum, moenia, vrbem, aliud effe nequit, quam locus generi futuro, fedes ftir pis, a qua noua pofteritas originem ducat. Refpondet igitur, vt monet Cerda, T domus, quae fine certa fede effe poteft nulla. reliquias Danaum, cf. fup. I, 30. Da pa ter augurium, exemplo Pria mi iter in caftra Achiuorum parantis Iliad., 310 fqq. animis illabere noftris. Proprie Phoebus defcendit in mentem vatis fui; infinuat fe, fuam vim, eius animo; h. 1. etiam illis, quibus forte data rem obscuram explicat et il

tum vel ex Callimachi H. in Apoll. pr. et Spanh. ad e. 1, omnia deinde per fpecies redduntur: liminaque laurusque. v. Burm. Mons circum, Cynthus. Nam templum in campo fitum; v. Vir doctus Exerc. de Delo fup. laud. pag. 90. cortina, Auor, operculum tripodis, mugit, vento fubter raneo e fpecu, cui impofita eft, furgente, fiquidem crè dere licet, ad Delphici tripo dis inftar haec fuiffe adum. brata. cf. Spanhem. ad H. in D. v. 9o. adytis reclufis, `ipto templi penetrali per motuin terrae patefacto; nifi adyta de ipfa illa fpelunca accipere malis.

93. Cab.

t

Submiffi petimus terram, et vox fertur ad auris: Dardanidae duri, quae vos a ftirpe parentum 95 Prima tulit tellus, eadem vos vbere laeto Adcipiet reduces. Antiquam exquirite matrem. Hic domus Aeneae cunctis dominabitur oris, Et nati natorum, et qui nafcentur ab illis. Haec Phoebus: mixtoque ingens exorta tumultu 100 Laetitia: et cuncti, quae fint ea moenia, quaerunt; Quo Phoebus vocet errantis, iubeatque reuerti. Tum genitor, veterum voluens monumenta virorum, Audite,

95 larts

93 et deeft Leid. et Oudart. ad auras aliquot Pier. fee. Hamb. et Witt, v. fup. v. 40. 94 de ftirpe aliquot Picriani. pr. Rottend. pro var. left. vel toto Sprot. 96 exq. terram Zulich. ex interpr. 98 ab ipfis Ven. 99 excita Hugen. Ven. quae funt Leid., fed v. Burm. cf. fup. II, 123. ed. Ald. et Iunt. Goth. pr. 102 voluens veterum multi. priq

rum

93. Submiffi petimus terram, exquifite, prouoluimur; Lucretiano loquendi more.

94-98. Oraculum, magna cum arte verbis fententiisque conceptum, Italiam, vnde Dardanus originem habere ferebatur, refpicit, vid. inf. 163: atque hinc Dardanidas, non Teucros aut alio nomine, nunc appellatos vult Macrob. I in So. Scip. 7 et Seru, ad h. l. duri, labores tot experti, πολυτλήμονες. Vber terrae antiqua loquendi forma in ornatum verfa v. ad I, 531, h. 1. pro ipfo folo. Verfus 97. 98 nobiliffimi illi Homerici funt Iliad. v, 307. 308 Νῦν δὲ δὲ Αἰνείαο βίη Τρώεσσιν ἀνάξει, Καὶ παῖδες παίδων, τοί κεν μετόπιθε γένοιντο, ex Nep

Montalb.

100 fint haez IOI iubeatus

tuni perfona dici; nune fe liciter in fortem Apollinis verfi. Memorabile eft, quod h. 1. Seruius habet: Orphen hunc Homericum verfum alterum effe fublatum, Item Orpheus de oraculo Apollinis Hyperborei fc. fumfit: nam ita effe intelligendum, ex Pomponio Sab, patet, qui Seruianum illud repetit: Hunc eun. dem (verfum) Homerus ab Orpheo fumfit; Orpheus ex oraculo Apollinis. De interpretatione verfuum v. Disquif. II de

invent. materiae in Aeneide tratatae, f. II.

102. Voluens, reuoluens animo veteres historias. Quod autem Anchifae interpretis huius oraculi partes tribuuntur, etfi nunc parum foller

ter

105

Audite, o proceres, ait, et fpes difcite veftras.
Creta Iouis magni medio iacet infula ponto;
Mons Idaeus vbi, et gentis cunabula noftrae.
Centum vrbes habitant magnas, vberrima regna:
Maximus vnde pater, fi rite audita recordor,
Teucrus Rhoeteas primum eft aduectus ad oras, T
Optauitque locum regno. Nondum Ilium, et arces
Pergameae fteterant: habitabant vallibus imis. Ho
Hinc mater cultrix Cybelae, Corybantiaque aera, cor
Idaeumque

г по

103 o deeft quatuor Burm. dicite tres. 104 medio magni Goth. tert. 105 ibi multi ap. Burm. et deeft Zulich. 106 urbis mul ti Pier. et duo Heinf. At urbes Valerius Probus in codice, qui ipfius Maronis fuerat, fcriptum repererat, ap. Gell. XIII, 19. 108 Teucrus defendit Heinf. e libris et Grammaticis; adde fragm. Vatic. alii, Teuæer, vel Teucros, v. Pier. et Bened. adduäus alter Hamb. delectus pro delatus, et a m. fec. deueltus Leid. vnus. primum transuritus Goth. fec. in oras multi ap. Pier. fragm. Vatic. p. 172, et tres Goth. Cri theas in oras Doruill. 109 Aptauitque aliquot Burm. cum Goth. fec. regni Hamb. fec. Ilion et duo etiam hic. II Hic Nonius Mar cellus in colere, Seru. ad Aen. X, 220 et Wall. Porro varie fcribitur, Cybele, Cybeles, Cybeli (hoc quidem inani, vt folet, verborum appafatu ornat Catroeus) apud Pier. et Heinfium, cuius dota nota eft ad §. 1. et, vt Cybeles cum caeteris conueniret, mutatum etiam mater in matris

ter ea in re eft verfatus, fit illud idonea de ratione: v. Exc. vlt. ad lib. II, vbi de Anchife.

103. Comparant illud Odyff. β, 229 Κέκλυτε δὴ νῦν μευ, Ιθακήσιοι, ὅττι κεν ἔπω.

104. Expreffus locus ex Odyf. τ, 172 fqq. cunabula, origines vulgo: quae.communes fuere inter Cretam et Troadem. v. Exc. V.

106. Centum vrbes. inatóμwoλs Iliad. B, 649; res nota. vid. Meurf. de Creta I, 5. 108. Ad promontorium igitur Rhosteum efcendit TeuVIRGIL. Tom. II

cer, fiue ex antiqua narra
tione, fiue vt poetice' pro
Troiano littore omnino fit
dictum.

109.110. Ex Iliad. v, 216—
218 Dardanus Κτίσσε δὲ Δαρ
δανίην· ἐπεὶ ἔπω Ἴλιος ἱρὴ Ἐπ
πεδίο, πεπόλισο, πόλις μερόπων
ανθρώπων· Ἀλλ ̓ ἔθ ̓ ὑπωρείας
ᾤκεον πολυπιδάκη Ἴδης (hoe
eft, habitabant vallibus imis ad
Idae radices). cf. Strabonem
XIII, p. 592 de illo loco Hom
difputantem. optauit v. ad
I, 425.

3. Ex Creta traducta in Troadem facra Cya Y beles,

Idaeumque nemus: hinc fida filentia facris,

Et iun&i currum dominae fubiere leones.

Ergo agite, et, diuom ducunt qua iuffa, fequamurs 15 Placemus ventos, et Gnofia regna petamus.

Nec longo diftant curfu: modo Iuppiter adfit,
Tertia lux claffem Cretaeis fiftet in oris.

Sic fatus, meritos aris mactauit honores,
Taurum Neptuno, taurum tibi, pulcher Apollo;
120 Nigram Hiemi pecudem, Zephyris felicibus albam.
Fama

matris, et refinxere adeo: Hinc matris cultri Cybeles ap. Pier. Nam
librariorum lapses funt Cybili, Cibili, Cibeli, Cybile, Cibelae, et al.
Sane mons ille Phrygiae, qui Matri deum nomen dedit, reae feris
bitur et Cybelus, fc. mons, et Cybele, ct Cybelon, Graecisque 7 Kúße
λον, τὰ Κύβελα, η Κυβέλη (vnde ipfa dea ή Κυβέλη et Κυβήλη). Heine
fius Cybelae praetulit hic et XI, 768, quoniam Virgilius talem formam
amat, et quod hoc proximum eft lectioni vulg. Cypcie, quae in plerisque
libris, etiam Medic. et Fragm. Vatic., occurrit (item in tribus Goth.),
et a Nonio Marcello firmatur. Interpretati autem erant vulgo, vt ex
Pompon. Sab. apparet: mater Cybele cultrix, fc. facrorum. C. ira
Witt. pro aera.
112 et fida Schol. Cruqu. Horat. III Od. 1.
vinai Franc. vidi Doruill. 114 diuom Gud. quo Goth. fec. qua
ducnnt tres Burm. qua fata ed. Ven. 115 Gnofia e fcriptis tuctur
Heinf. Gud. et alii Cnofia. Vulgo Gnofia; fed de hac fcripturae varie
tate auctores de numis et marmoribus funt videndi. Diiudicanda
omnino res eft ex eo, quod fimplici littera veteres, geminata ferio-
res, vtebantur. 116 Nec diftant longo Menag. fec.
17 flat Hamb.
ug maktabat ap. Nonium in honor, et ap.
Macrob.IV Sat. 1.

fec. cf. Burm.

beles, declarata ea per partes:
Mater deum, quae colit, in-
habitat, montem Phrygiae,
Cybeten, v. Heinf. et Bur-
mann. Anthol. I, 53 Coryban-
tum faltationes, cum cymbalis;
nomen montis Idae, in quo
il-
la facra habebantur, ipsa my.
Aeria Idaea (haec funt fida fi-
lentia facris; in f., hoc eft, fa-
crorum), et in is Cybeles leo-
mibus vellae repraefentatio,
Quae omnia fatis illuftrata

113

funt cum ab aliis tum a Pig.
norio.

115. Placemus ventos, facra
diis maris praefidibus facia-
mus cf. v. 19, et petamus
Cretam !

118. Honores, dofte pro victimis, quae in deorum honorem mactantur. In v. 119 nonnulli olim Penates quac-" fiuere.

120. Tempeftatibus facrum feri agna videbimus Aen. V,'

1

Fama volat, pulfum regnis ceffiffe paternis
Idomenea ducem, defertaque litora Cretae:
Hofte vacare domos, fedesque adftare 'reli&tas.
Linquimus Ortygiae portus, pelagoque volamus,
Bacchatamque iugis Naxon, viridemque Donufam, 135 ̊.

121 regno c. paterno pr. Hamb., quod effet pedeftre.
aliquot Heinf., vt fere femper variant fcripti in h. v. domum aliquot
Pieriani, it. fragm. Vatic. atque vacare Zulich. a m. fec. Porre
libri et grammatici olim diftinxerunt: defertaque 13C. Hofte, v. d. Pof-
fit etiam diftingui: defertaque 1. C. Hofte vacare, domos fedesque a. p.
Sed vulgaris interpunctio fatis commoda. 125 Bacchantemque Me
nag. pr. Naxum fragm. Vatic.", vt mox'Olearum et Parum, : Nafon
aliquot Pierii, quem vide. Donyfam vulgo legitur: fed Donusam ali-
quot eiusdem, vt in codd. Plinii et Taciti fcribitur et Gracce A.-
νοῦσα vel Δονουσία ; nemo fcribit Δονύσω, etfi ex Διονυσία dudum ef
fe volunt. v. Steph. h. v. Donisam, Donissam, Dinosam