que fit recte cogitare, recitare et fcribere; distinctio enim iufta interponi non potest, nisi enuntiatione in partes fuas rite resoluta; si non calamo, faltem mente et animo. Ad interpunctionem itaque primum in altera minore editione maiorem curam adhibueram, tum multo magis in hac tertia adhibere ftudui.

In lectione mutanda nunc paullo plus mihi indulfi, quam in edd. prioribus; frenum tamen et hic inieci impetui rationibus certis apud animum propofitis. Possunt innumera cum specie aliqua mutari, pauca cum ratione, quae vincat, ita scriptum fuisse: nec tamen, si acre iudicium adhibeas, alia in contextum recipienda esse iudicabis. Plurima in hac critices parte funt, quae ad ingenii lufum reuocare foleo; in plerisque ne quidem ingeniofum fatis. Nam, cum fint innumera, inprimis in poetis, in quibus perpetua effe foleat fcripturae varietas, vt fenfui tamen parum inde feu decedat feu accedat, quae. tandem laus illa esse potest, vt vbique nullo ad fcriptorem fructu pro altero alterum inculces? Porro in poetis funt certa phantasmata, verba follennia, epitheta communia, quae, fi femel memoria complexus fis, promtum eft, vbique afferre, et inde feu emendationis feu coniecturae, interdum valde ingeniofae, materiem quaeAliae coniecturae proficifci folent ex fer

rere.

mone poetico, quem quis ad normam aliorum reftituere ftudet, aut auctori fuum morem vindicare. Pleraque ex his in marginem aut in lectionem variantem ac criticam reiicere fatius eft: in contextum nihil admittendum, nifi quod tam liquido conftet, vt nulla dubitatio, nedum cavillatio, illud infringere poffit.

In alio critices genere feuerior fui, in eo inquam, quod ad vlcera detegenda, ad verfus adulterinos et fuppofititios, fpectat: quandoquidem nimis alieni ab ea fufpicione fuere editores. Erexit animum Brunckii auctoritas, qui fufpiciones huius generis a me communicatas pro iudicii acumine admodum probauit, et in editione fua verfus eiecit. Nolui tamen auctoritatem fequi in hoc quoque, vt, quae fufpecta effent, refcinderem et ex contextu excernerem; nam primum id mihi videbatur imperiofius factum quam meum quidem ingenium ferret: tum verfum quaerentibus et librum euoluentibus valde moleftum eft, fi verfuum numerum turbatum esse videant.

Lectionis varietatem, partim ex Burmanniana hauftam, partim ex Pierianis, Martinianis, aliisque codicibus et edd. dimidio auctiorem, non modo intactam reliqui, verum etiam emendatiorem reddidi et nouis acceffionibus, de quibus poft dicam, locupletaui: cum femel id agere inТом. І f

ftituiffem, vt, quotquot quidem lectiones variantes alicubi repertae effent, in hoc faltem poeta in vnam editionem effent congeftae: vt hoc exemplo propofito adolefcentes ftudiofi omnino variantis in codd. et edd. lectionis morem et vfum addifcerent, follennesque lapfus et allucinationes librariorum fibi familiares redderent. Curaui tamen fimul hoc, vt hoc ipfo exemplo propofito omnino de toto hoc genere recte ftatuere affuefcerent. Bene enim ex prima aetate recordor, quam parum explicitas et iuftas notiones de lectione variante imbiberim: cum non modo eruditionis liberalis fummam in critica, verum etiam critices fummam in lectionis variantis diligentiore ftudio et in elicienda aliqua felici emendatione vel coniectura, contineri audirem. Atqui maior huius curae pars ad folum editorem fpectat, ad lectionem et interpretationem parum aut nihil, nec nifi in locis dubiis, obfcuris et corruptis. Verum et ipfe editor ex omni illa farragine perpauca tollere poteft; quorfum enim pro lectione variante follennia et ad fenfum obvia vitia librariorum, errores et ftupores manifefti, fexcenties obtruduntur? inprimis vbi melior iam lectio in bonis editionibus vbique vulSubtilitate maiore in fcriptoribus pagata eft. rum perpolitis aut in locis corruptis opus eft. Eft alia varietas, quae nec in fententiae nec in

vt parum aut Vbi lectionem

orationis nitore quicquam mutat; nihil referat, vtro modo legas. receptam et ipfam bonam effe videas, cur eam mutes eaque mutatione maiorem moleftiam inferas, quam vtilitatem? Est alia, vbi in vtramque partem rationes poffunt memorari idoneae: que iure vulgatam deferas, alteram amplectaris? Sunt innumera, in quibus vera fcriptoris ratio, mens et vfus, non, nifi ipfo auctore pronuntiante, constare potest: nifi eum ex inferis euocatum audire licuerit de fe pronuntiantem, quis tibi ius in eum dedit, vt tu pro eo pronunties? Quin relinquis id, quod femel volumina occupauit et cui longo vfu et lectione affueuimus? Omnino minutis his et exilibus, in quibus maior harum rerum pars verfatur, animi et ingenii acumen et impetum frangi et atteri molestum eft. Quo ipfo factum est, vt magni Critici ad rerum fummam et argumenti tractationem tractationisque artem, faepe ad fingulas fententias, tam parum attenderent; vtque emendationes de verbis fingulis afferrent, cum rerum ac fententiarum fummam non affequerentur. Non nifi vitiofa extirpanda funt; fi modo fubftituere poffis vera, faltem fatis probabilia. Reliqua, quae nihil interest, vtro modo legantur, relinquere intacta fatius eft. Nam, ipfam manum veteris poetae in fingulis et omnibus redhiberi poffe, nemo prudens opinetur.

Contra moleftiffima res eft, fi, quod pro fuo fenfu Heinfius eiecerat, pro fuo fenfu Burmannus receperat, idem pro meo fenfu iterum eiicio, vt alius pro fenfu fuo hoc itidem expellat. Verum de toto hoc genere aut plura dicenda funt, quam quae hic locus capit, aut, fi paucis rem expedias, diuerfa ftatuentium his de rebus iudicia, fi modo iudicia funt, vix refinxeris.

Copiis criticis, vnde huic nouae editioni aliquid ornamenti accederet, vfus fum haud contemnendis. Primo quidem Primo quidem fchedis Io. Schraderi, viri doctiffimi, cuius fubtile in re critica ingenium ex Emendationibus in lucem editis perspectum habebam. Schedas eius in Virgilium, in auctione fupellectilis librariae veneuntes cum fuis copiis huius generis inferre poffet, maluit vfibus meis permittere vir humanissimus et amiciffimus, Laur. van Santen, I. V. D.; eas itaque in Bibliotheca noftra Academica repofui. Operam adhibendam effe vidi valde moleftam ac difficilem extricandis innumeris, quae in chartam coniecerat, modo memoriae cauffa, modo vt varia tentaret, diuerfis quidem temporibus repetitisque vicibus, vt exquirerem ac seligerem id, quod vir doctiffimus probaturus fuisset ipfe et in lucem proditurus: iniurius enim effet in Manes viri docti, qui omnia eius meditata vulgare ex fchedis poftumis vellet. Appofui igitur illa, in