Page images
PDF
EPUB

Huc, pater o Lenaee; tuis hic omnia plena
Muneribus; tibi pampineo grauidus auctumno 5
Floret ager, fpumat plenis vindemia labris;
Huc, pater o Lenaee, veni; nudataque multo
Tingue nouo mecum dereptis crura cothurnis.

abest plane in MS." Verum codex ille Zulichem. in Virgilio tantae
auctoritatis non eft. Tum vero in vtraque lingua aduerbia loci et
temporis inter fe permutantur. Ergo et h. 1. Hactenus et Nunc
proprie pofita funt de loco:
verum temporis notio ei ipfi fubeft.
4 Nunc p. vnus Mead., vt et v. 7. tuis haec o. a Cerda editum.
funt in vnum Arundel. ex gloffa migrauit, vt et in Voff. apud
8 dereptis ab Heinfio bene emendatum. direptis vulgo.

Burm.

menta, iam olim Hefiodo auctore creditum in loco qui nunc cum aliis pluribus ex opere τῶν ἔργων excidit. Plin. XV, 1 Heliodus -negauit oleae fatorem fructum ex ea percepiffe quen. quam; tam tarda tunc res conf. Varro R. R. I, 41, 6. dusauns dicta Theophrasto; hinc propagare eas, quam ferere, maluit aetas pofterior: conf. 31; eadem tamen propter hoc ipfum e naturae lege firma ac viuax, inf. 181.

erat.

[ocr errors][merged small]

effe. auctumnus pampineus eft prouentus auctumni e vinea, vindemialis, oπpa. Eadem tandem notione paullo poft vindemia. labra, (Tibullo I, 1, 10 la. cus,) funt vafa ad recipiendum multum apta. 7. Suavillima imago Bacchi vuas calcantis vna cum poeta, dum auxilium fibi a deo ferendum in carmine de vinearum cultura expetit. conf. elegans Epigr. Maecii in Analect. Brunck. Tom. II, pag. 239, XI. Cothurnatus exhibitus fere olim Bacchus: quod etiam e fignis aliisque monumentis conftat. Calcare pedibus vuas etiamnum in Italia follenne. Confer amoeniffimam vindemiae defcriptionem, a Satyris ha

Principio arboribus varia est natura creandis: Namque aliae, nullis hominum cogentibus, ipfae

10

Sponte fua veniunt, camposque et flumina late Curua tenent: vt molle filer, lentaeque genesiae,

10 Atque aliae Goth, pr. molle Franc. laetacque Mentel.

bitae, apud Nemefian. Ecl. III, 40 fqq. Fauni fuper lacu ftantes exhibiti funt ex anaglypho a Com. Caylus (Recueil d'Antiq. T. V, tab. 72. cf. Pitture di Ercolano T. I, tab. 35).

11 que abeft a Zulich. 12 et pr. a m. pr. geneftae fcripturam pedestris orationis narrationem ea redegeris.

11. Sponte fua. Parum fubtiliter veteres ea, quae Sponte nafcuntur, avтoμáTws, diftinxere ab iis, quae femine nafcuntur: cum tamen nec ifta fine femine proueniant. Voluere fcilicet declarare id genus plantarum et arborum, quod primigenium dixeris, quod in loco, quem occupat colonus, iam natum repererat: quemadmodum vulgus herbas malas et inutiles sponte folo nafci dicit: femen, vnde illae gignuntur, vento et aere allatum ac proiectum humique conditum, non in oculos incurrit, adeoque fine femine nafci illae putantur. Iam fup. Ge. I, 22 nouas non vllo femine fruges dixerat. Nec aliter

9-21. Arbores procreantur aut natura aut arte. Ar boribus creandis, h. e. arborum creandarum, natura, ratio, eft varia; et quidem naturalis ratio triplex, aut vt fponte veniant, h. proveniant (fup. I, 54), aut fe mine, aut ab radice: Plin. XVI, 32, f. 58. Conf. Theophr. Hift. Plant. II, 1. quem, et Varronem I, 39, 3, expreffit Virgilius. item Columella de Arborib. pr., qui ad h. 1. refpicit. add. Ponte dera Antiqq. Gr. Lat. Epist, XII, et Gesner. ad Varron. 1. 1. Ceterum in iis, quae fequuntur, ornandis Theophraftus, Varro, Plin. quanta poetae ars fit, facile 1. c. 12. 13. Siler falicis sentiri poteft, fi ad nudam forte genus; nec enim fatis

Populus, et glauca canentia fronde falicta.
Pars autem pofito furgunt de femine: vt altae

in fcriptis plerisque inuenit Heinfius. Vulgo geniftae, quod tamen etiam in Medic. et Rom. occurrit. Sic quoque variat in Gratio, furgunt pofito Zulich.

Calpurnio et al.

14 furgant Ven.

notus frutex eft.
Plin. XVI, f. 35.
fruticis viminei genus (conf.
inf. 434. v. Martin.); hinc
lenta, flexilis, vt lenta vitis
Ge. I, 265. Salicta pro fa-
lice,
cuius natura pulcre
expreffa: γλαυκόχροα.

vid. ad iis, quae dicta funt, intelliGenefta ges alienas effe a poetae mente argutias, vt Sponte venire dicantur arbores femine non proiecto, fed temere cadente; pofito de femine, opera et induftria hominum in terram fparfo aut defixo. Ita Burmannus et Kingius apud Martinum disputant: accommodate vtique ad phyfices praecepta, de quibus tamen fecuri veteres agricolae fuiffe videntur, cum adeo e philofophis multos eum errorem erraffe fatis conftet. Scilicet h. 1. naturales modi nunc enarrantur; de fatione artificiali mox agetur.

14. Vti illae arbores nullo, debebant dicere, caeco et occulto, femine nafcuntur, fic nunc alterum genus, etfi et ipfum fine hominum opera, femine tamen, quod de arbore in terram fluxit et infinuauit fe folo, nafcitur. furgunt, nafcuntur, pofito de femine, h. ex femine proueniunt, quod decidit: vt caftanea et ilex, fi nux, glans, deciderit et ab humo recepta fuerit. Plin. XVII, 10 Ac pleraque ex his ipfa natura docuit, et inprimis femen ferere, quum decidens exceptumque terra viuefceret. Sed quaedam non aliter proueniunt; vt caftaneae, iuglandes. Ex

Iterum poeta

fponte natas et ex semine quod deciderat (feminibus iactis) diftinguit inf. 47. 57. Ceterum femina fi apud poetam, etiam apud alios, audieris, latius illa, nec modo de granis, verum et de nucibus, nucleis, baccis, interdum de radicibus, plantis, ftolonibus, et quouis propa

Caftaneae, nemorumque Ioui quae maxuma fron

det

15

Aefculus, atque habitae Graiis oracula quer

cus.

Pullulat ab radice aliis denfiffima filua:
Vt cerafis vlmisque; etiam Parnasia laurus
Parua fub ingenti matris fe fubiicit vmbra.

15 frondent legebat Reiskius, vt fint, nemora quae omnium frondent maxima, fcil. aefculus et quercus. Nec male fic locus conftitutus effet: Caftaneae, nemorumque Ioui quae maxuma frondent, Aefculus atque — quercus. 16 Efculus alii. Damnat fcripturam Heinf. atque alte Erf. forte pro, altae. Grais in multis fcribitur. 17 a radice Ven. et Moret. quart. vide lib. I, 20. 18 et iam Gudian. cum aliis.

gandi genere, interdum de omni principio, vnde aliquid gignitur, cogitandum eft. Ita caftanearum femina funt nuces. Simili modo ferere de omni procreandi modo adhibetur. Sane haec loquendi improprietas interdum obfcuritatem facit. De caftaneis v. Columella IV, cap. extr. cf. Plin. XVII, 10, f. 10, et primario loco 20, f. 34. 15. Aefculus, arbos glandifera e quercuum genere, admodum procera, conf. inf. v. 291-297. Ioui facra. Dicta ea maxima arborum: ac

cipe pro: in nemoribus. Sic Graeci cafu fecundo vti folent: ὑψηλοτάτη ἀλσέων

pro ἐν ἄλσεσι dicerent. quercus habitae oracula, b. pro fede oraculi Dodonaei. v. Homer. Odysf. &, 327.328, quamquam modus edendae fortis diuerfe traditus est.

17. Viuiradices vocant; quamquam id nomen latius patet, et ftolones ac truncos etiam defignat, quos trans. feras in aliam terram. Subiicit fe, adolefcit, crefcit.. Supra Ecl. X, 74 Quantum vere nouo viridis fe fubiicit alnus. Locum expreffit Claudian. X, 244 fqq. Docte autem variata oratio pro: aliae ἀπὸ παρασπάδος, ra dice infixa folo, gignuntur, vt cerafus, vimus et laurus.

Hos Natura modos primum dedit; his genus

omne

20

Siluarum fruticumque viret nemorumque fa

crorum.

Sunt alii, quos ipfe via fibi reperit vfus. Hic plantas tenero abscidens de corpore matrum

21 virent Goth. pr. 22 Sunt alii quos etiam Medic. a pr. manu, fed a fec. aliae quas; vt ex Fogginio colligas. Eo tendit emendatio Scaligeri: Sunt aliae, quas ipfe vias fibi repperit fus; et Heinfius etiam argutius: Sunt aliae quas ipfe viae f. Kingius ap. Martin. app. emendabat: Sunt alii (modi) queis ipfe viam fibi. Sunt alii quos ipfe viam Venetus et Pierii Longob., quod Pierio et Heinsio venusta videbatur appofitione dictum. Sunt aliis Mentel. fec. a m. pr. Sunt alii quos ipfa via in Gudiano vidi a m. pr. Sed bene vulgatam defendebat Burmannus. conf. Burmannus Sec. ad Anthol. Lat. pag. 527. 23 Hic plantas teneras abfcindens corpore m. vnus Arundel. abscidens repofuit

20. 21. Hi funt modi naturales.

22-34. Sunt alii modi arborum creandarum artificiales, h. quos vfus ipfe fibi reperit, via, id eft arte, ratione, industria et experien

tia,
vt centies via apud
noftrum et alios. Colum.

X, 538 falutis Ipfa nouas artes varia experientia rerum Et labor oftendit miferis vfusque magifter Tradidit agricolis. conf. inf. IV,315.316. I, 133, et praeclarus Lucretii locus, qui Maroni praeluxit lib. V, 1360 fqq. Sunt autem modi hi: auulfione, infoffione,

propagatione, furculo, concifione, infitione. cf. Plin. XVII, 10, f. 9. Omnia, quae fequuntur, cum ex eodem Plinio et aliis, tum inprimis ex Theophrafto de Cauffis Plant, lib. I et Hift. Plant. lib. II egregie illuftrari poffunt, vt iam in multis fecere Vrfinus ac Cerda, Ad rem tenendum hoc, pluribus modis eandem arborem gigni poffe; ne putes fingulis arboribus vnum tandem modum conuenire; eft tamen alia alii ratio vtilior.

23. Alius auellens fiolones e radice (vid. v. 17) foflis (fic fulcus inf. 289) - seu

« PreviousContinue »