Page images
PDF
EPUB

Ergo inter fefe paribus concurrere telis
Romanas acies iterum videre Philippi;

489. Haec prodigia infequutum effe ait bellum civile, praelio ad Philippos, Macedoniae adiectae, olim olim Thraciae, vrbem commiffo, et Bruti Caffiique nece nobilitatum. Poetica ratione Philippos dicit vidiffe Romanas acies concurrere, et quidem iterum concurrere, Romanos alterum praelium,

Nec diis

490

tiam. Ad virorum doctorum contentiones defcendere non poffumus, quae maxime errori debentur, quod rò iterum cum videre iungebant, non iterum concurrere. Inferta eft nuperae Romanae editioni etiam hoc de loco viri docti disputatio; et alia Holdsworthi (in Disf. upon Virgil p. 375 fqq.), poft illud in priore bello ci- qui binos Philippos fuille vili ad Pharfalum habitum, cum obferuaffet, alteram vrinter fe fecisse. bem ad Strymonem, alteram fuit, vifum eft, indignum, non longe a Pharfalo Thefiniquum, pro, iis placuit, in faliae circa Thebas Phthiae, eodem Macedoniae regno, vtramque a poeta refpici pulatius accepto, bis ftragem tabat; mira prorfus ambiguiRomanorum fieri. Emathia tate, et lufu tanto poeta inMacedoniae eft pars, ad digno. In Virgilio tamen quam proprie nec Pharfalus nemo haerebit, qui internec Philippi referri poffunt; pretationem recte inftituerit. fed poetae latius eo nomine Manilius, qui hunc locum etiam pro Theffalia vtuntur. in extrema libri primi parte Haemus mons eft Thraciae, ante oculos habuit, eandem cui poetica ratione vrbs Phi- poeticam rationem amplexus lippi fubiacere dici poteft. paullo licentius extulit: Ci Lucan. I, 675 latosque Hae- viles etiam motus cogna: mi fub rupe Philippos. taque bella Significant (coIX, 271 Emathios Philip- metae fiue alia meteora), pos dixit. Magna pars nec plura alias incendia Thraciae olim Macedonibus mundus Suftinuit, quam paruit. Satis nobis decla- cum ducibus iurata cruenraffe videmur loci fenten- tis Arma Philippeos imple

Nec fuit indignum fuperis, bis fanguine noftro Emathiam et latos Haemi pinguefcere campos.

hoc fanguine campos. Et tandem Petronius cap. 121 (de Bello Ciu. 110) Cerno equidem gemina iam firatos morte Philippos. Noli tamen propterea cum viris doctis exiftimare, veteres Pharfaliam cum Philippis confudiffe.

491 Non Moret. fec. Parrhaf. Markland. ad Stat. Silu. III, 68 cum interrogatione legendum effe contendit: Nec fuit indignum, Superi, bis. Et fic ed. Mediol. Bene vtique et hoc. Vulgata tamen nec minus bene. Itaque nullus emendationi locus. conf. Burm. fuperbis Goth. pr. 492 laetos Reg. Martin. cum nonnullis edd. runt agmine campos. Vix etiam ficca miles Romanus arena Offa virum laceros que prius fuperadftitit artus. Licuit poetae, quamquam paullo craffius, in eodem loco praelium factum dicere, quod in illis regionibus, in eo regno aut plaga, factum. Vt adeo ne tum quidem vitiofe dictum videri debeat, fi Philippis ipfis dicat iterum concurrille Romanas acies. Quid? quod con tendi poteft, veteres, cum haec Virgiliana carmina legerent, fententias non aliter constituisse ? Ex imitatione Ouidii iudices. Is Met. XV, 823. 824 de Caefaris vltione: Pharfalia fentiet illum, Emathiaque iterum madefacti caede Philippi. Et Lucanus, qui lib. VII fub f. totum hunc locum expreffit, Theffalia infelix! v. 853 Ante nouae venient acies, fcelerique fecundo Praeftabis nondum ficcos

TOM. I

Latius Emathiam, Theffaliam, Haemum, Philippos et Pharfalum in poetis, qui de his praeliis agunt, dici, ac fi ad eandem regionem omnia illa referenda fint, ex comparatione dictorum obuia res eft.

Et

489. paribus telis, cum vtrinque a Romanis pugnaretur. Hinc Lucan. I, 7 infeftisque obuia fignis Signa, pares aquilas, et pila minantia pilis. Valer. Fl. VI, 404 Romanas veluti faeuiffima cum legiones Tifiphone regesque mouet: quorum agmina pilis, Quorum aquilis vtrinque micant. 491. 492. Decreuere dii, fatale fuit, bis Xx

Scilicet et tempus veniet, quum finibus illis
Agricola, incuruo terram molitus aratro,
Exela inueniet fcabra robigine pila,
Aut grauibus raftris galeas pulfabit inanis,
Grandiaque effoffis mirabitur offa fepulcris.

495

493 tempus veniet et illis finibus, quum iungebat interpretatione Reiskius. Alius forte fimili acumine iungat Scilicet et, tempus veniet quum, f. Magis accommodatum effet, iungere: Nec fuit indignum pinguefcere campos, Scilicet, et veniet tempus. Aut cum Wakefield: pinguefcere campos Scilicet. Et t. 495 inueniat Rottend. fec.

[ocr errors]

494 terra ed. Iunt.

a m. pr.

terrae Venetus.

caedes Romanorum in fini- fteritas, quae corrupto huic bus Macedoniae fieri.

et decrepito faeculo fucceffura eft, eodem modo horum offa mirabitur, vt nos prifcorum hominum. Debuit autem hoc, iam Maronis temporibus, faepe contingere, vt terra eruta aratores in magna offa foffilia inciderent: quae, cum belluarum ex prifcis telluris ruinis effent, ad prifcos tamen homines ac gigantes referrentur. Debuere quoque,

493. Expreffit et haec loco fup. laudato, Manil. I, 908. 909. Natum phantalma ex vulgari: offibus caeforum Romanorum agros conftratos effe. 494. A Lucret. V, 932 ferro molirier arua. 496. inanes non otiofum galearum epitheton: cum pulfabit adiunctum fit; alias cauas et ab effectu fonantes dicunt. Locus a multis expressus, inprimis poft tanta Italiae bella, Claudiano XXI (de Laud. faepe agris motis in local Stilic. I), 134 137. pugnarum factarum incidere 497. Grandia offa ad comhomines et offa cum armis munem de vaftis prifcorum permixta reperire: quod hominum et heroum corpo- miramur noftris aetatibus, ribus opinionem praeclare poft tam numerofa praelia dixit; cf. Aen. XII, 899. 900. et caedes factas, rarius Cum in iftis praeliis fortiffi- fieri, vt arma Romana termi homines cecidiffent, po- ris effoffis reperiantur.

Di patrii Indigetes, et Romule, Veftaque mater, Quae Tufcum Tiberim et Romana Palatia feruas, Hunc faltem euerfo iuuenem fuccurrere faeclo 500

498 Di patrii, Indigetes, diftingui poteft. v. Not. Indigenae ed. Ven. Di patriae Heinfius maluiffe fertur. 499 Qui fragm. Moret. Voff. et abelt a Veneto. 500 Huic Goth. fec. a m. fec. auerfo Mentel. pr. a m. pr. iuuenem euerfo Venetus.

498. Dii patrii et Indi getes ab aliis pro iisdem, ab aliis pro diuerfis habentur. vid. Cerdam, Ruaeum, Martinum et Thefaur. L. L. Nec mirum hoc, pro varia nominum rerumque acceptione. Itaque in hoc otium confumere nolim. A poetis minus feuera diligentia in his requiritur.

Pro iisdem

tem. Saeclo (vt v. 468)

euerfo dixit, quod in profa, rebus perditis fuccurrere; vt euerfum imperium pro labefactato, ad interitum ruente, v. Duck, ad, Liu. XXX, 16, 6. Ceterum nonnulla in fequentibus funt, quae forte Romanis magis probari potuerunt, a nobis excufari forte fatis eft; etsi declarare videntur, iam tum poetae animo infedisse Aeneidis argumentum, vt a Troianis rebus fata Romanorum apta et nexa faceret. Laomedontis certe periuria nimis longe petita videri poffunt; nec fententiarum admodum commodus et naturalis ordo et iunctura effe, Verum de Romanorum fenfu quaerendum erat, non de noftro. Scilicet magna aliquà calamitas non nifi deorum iris immitti poteft: exarfere illae magno aliquo fcelere ac piaculo commisso. Ita bella ciuilia referuntur

habet etiam Spencius, et Iouem, Iunonem, ac Mineruam defignari putat Polymet. p. 315. Poffunt tamen ex poetae animo diftinguenda videri numina, si Ouid. locum Met. XV, 861 fq., qui inde expreffus eft, refpicias. Dii Indigetes funt ἐγχώριοι. Ex iis Aeneas erat: vid. Liu. I, 2 extr. Tibull. II, 5, 46. Aen. XII, 794. Idem Aeneas deos patrios seu Penates a Troia in Latium aduexerat. 500. iuuenem, vt Ecl. I, 43, Romani fermonis noto vfu appellat Octauianum Caefarem, tum circa XXVII annum agen- ad maiorum magnum ali

Ne prohibete! Satis iam pridem fanguine noftro Laomedonteae luimus periuria Troiae.

Iam pridem nobis coeli te regia, Caefar,

501 Nec Ven. nam pridem ed. Ven, Voll. pr. Parrhaf., e vitio faeculi. v. Burmann,

quod yoç: ab Horatio ad parricidium Romuli Epod. VII, 17, a Virgilio ad Troianorum, qui gentis Romanae auctores fuere, facinora. Iam porro: bellorum ciuilium fcelera nouum funt yos, nouum piaculum, quo obftricti homines deorum iras in fe prouocant; inde calamitates easdem iras et nouas portendunt prodigia: quae procuranda funt et rò

[ocr errors]

yos expiandum. Verum reatus ille folui nequit nifi certis ritibus et facris piacularibus, non nifi ab homine puro ac fancto aut a deo aliquo curandis: hic erat Octauianus Caefar, qui idem remp. vnus reftituere poterat. Hoc idem perfequutus eft Horat. I Carm. 2. Iam his notionibus imbutum animum fi habueris, facile expedies fingula: Permittite, dii, vt Caelar remp. reftituat et belli ciuilis fcelera expiet. Satis malorum experti fumus: 501. 502. Ne nobis eum eripite, tamquam vnum illum, qui culpam noftram

502 Laumedonteac

503 coeli nobis

expiare potefi; etfi aeui huius tantae funt e bellis civilibus corruptelae, vt dei alicuius praefentiam vix fe rant. Haec omnia splendide ornauit et amplificauit.

1 502. De Laomedonte nota narratio, qui Apollinem ac Neptunum mercede pro muris Troiae exftruendis pacta fraudauerat. Horat. III, 3, 21 ex quo deftituit deos mercede pacta Laomedon mihi caftaeque damnatum Mineruae cum

populo et duce fraudu

lento. Poteft tamen ac debet Laomedontea Troia fimpliciter pro epitheto ha beri, et periuria Troiae latius ad omnia yn et facinora Troianorum, eoque ipfo ad fata ac mala inde nata, referri, quae in Romanos, eorum pofteros, redundarunt. Adeo infederat hominum animis illud iudicium: numinis iras non nifi poenis fcelerum placari poffe, et, fi fcelerum auctores eas effugerint, expeti has a nepotibus. 603. Retrahen

« PreviousContinue »