Page images
PDF
EPUB

25

30

35

40

45

50

55

Nunc tantum sinus et statiō male fida carinis.
Hūc se prōvecti desertō in litore condunt
Nōs abiisse rati et vento petiisse Mycēnās.
Ergō omnis longō solvit sẽ Teucria lūctū;
Panduntur portae; iuvat īre et Dōrica castra
Desertōsque videre locōs lītusque relictum.

Hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles;
Classibus hic locus, hic aciē certāre solebant.

Pars stupet innuptae dōnum exitiale Minervae
Et mōlem mirantur equi; primusque Thymoetēs
Dūcī intrā mūrōs hortātur et arce locārī,
Sive dolō, seu iam Trōiae sīc fāta ferēbant.
At Capys, et quōrum melior sententia menti,
Aut pelagō Danaum īnsidiās suspectaque dōna
Praecipitare iubent, subiectisque urere flammis,
Aut terebrāre cavās uteri et temptāre latēbrās.
Scinditur incertum studia in contraria vulgus.

Primus ibi ante omnes, magna comitante catervā,
Lãocoōn ārdēns summā decurrit ab arce,

Et procul: "O miseri, quae tanta īnsānia, cīvēs?
Creditis āvectōs hostēs? aut ūlla putātis
Dōna carēre dolis Danaum? sic nōtus Ulixēs?
Aut hoc inclusi lignō occultantur Achīvi,

Aut haec in nostrōs fabricāta est māchina mūrōs
Inspectura domōs ventūraque desuper urbi,
Aut aliquis latet error; equō në credite, Teucri.
Quidquid id est, timeō Danaōs et dōna ferentēs."
Sīc fātus validīs ingentem vīribus hastam
In latus inque feri curvam compāgibus alvum
Contorsit. Stetit illa tremens, uterōque recussō
Insonuĕre cavae gemitumque dedere cavernae.
Et, si fāta deum, sī mēns nōn laeva fuisset,
Impulerat ferro Argolicas foedare latebras,

60

65

Troiaque nunc stārēs, Priamique arx alta manērēs.
Ecce, manus iuvenem interea post terga revinctum
Pāstōrēs māgnō ad rēgem clāmōre trahēbant
Dardanidae, qui sẽ ignōtum venientibus ultrō,
Hoc ipsum ut strueret Trōiamque aperiret Achīvis,
Obtulerat, fīdēns animī, atque in utrumque parātus,
Seu versare dolōs, seu certae occumbere morti.
Undique visendi studio Trōiāna iuventus
Circumfusa ruit, certantque inludere captō.

Accipe nunc Danaum īnsidiās, et crimine ab ūnō
Disce omnes.

Namque ut conspectu in mediō turbātus, inermis,
Constitit atque oculīs Phrygia āgmina circumspexit :
'Heu, quae nunc tellūs " inquit, “quae më aequora
possunt

66

70 Accipere? aut quid iam miserō mihi dēnique restat, Cui neque apud Danaōs ūsquam locus, et super ipsī Dardanidae infēnsī poenās cum sanguine poscunt?" Quō gemitu conversi animi, compressus et omnis Impetus. Hortāmur fārī, quō sanguine crētus, 75 Quidve ferat, memoret, quae sit fīdūcia captō. Ille haec, depositā tandem formīdine, fātur:

85

"Cuncta equidem tibi, rex, fuerit quodcumque,
fatēbor

Vēra" inquit, "neque mē Argolicā dē gente negābō.
Hōc primum; nec, sī miserum Fortūna Sinōnem
Finxit, vanum etiam mendācemque improba finget.
Fando aliquod si forte tuas pervenit ad aurēs
Bēlidae nōmen Palamēdis et incluta fāmā
Glōria quem falsā sub prōditiōne Pelasgi
Insontem infandō indiciō, quia bella vetābat
Demisere neci, nunc cassum lūmine lūgent:
Illi me comitem et consanguinitāte propinquum

90

95

100

105

ΠΟ

Pauper in arma pater primis hūc mīsit ab annīs.
Dum stabat rēgnō incolumis rēgumque vigebat
Conciliis, et nos aliquod nōmenque decusque
Gessimus. Invidia postquam pellācis Ulixī -
Haud ignōta loquor - superis concessit ab ōris,
Adflictus vitam in tenebris luctuque trahebam,
Et casum insontis mecum indignabar amici.
Nec tacui demēns, et mē, fors si qua tulisset,
Si patriōs umquam remeāssem victor ad Argōs,
Prōmisi ultōrem, et verbis odia aspera mõvi.
Hinc mihi prima malī lābēs, hinc semper Ulixes
Criminibus terrere novis, hinc spargere vōcēs
In vulgum ambiguās, et quaerere conscius arma.
Nec requievit enim, donec Calchante ministrō-
Sed quid ego haec autem nequiquam ingrāta revolvō?
Quidve moror, sī omnēs ūnō ōrdine habētis Achivōs,
Idque audire sat est? Iamdūdum sūmite poenās;
Hōc Ithacus velit, et magnō mercentur Atridae."
Tum vērō ārdēmus scītārī et quaerere cāsūs
Ignāri scelerum tantōrum artisque Pelasgae.
Prōsequitur pavitāns, et fictō pectore fātur:

"Saepe fugam Danai Trōia cupiēre relictā
Mōliri et longō fessi discedere bellō;

Fecissentque utinam! saepe illos aspera ponti
Interclūsit hiems, et terruit Auster euntēs.

Praecipuē, cum iam hic trabibus contextus acernis
Stāret equus, tōtō sonuērunt aethere nimbi.

Suspensi Eurypylum scitantem ōrācula Phoebī
115 Mittimus, isque adytīs haec trīstia dicta reportat :
"Sanguine plācāstis ventōs et virgine caesā,
Cum primum Iliacās, Danaī, vēnistis ad ōrās;
Sanguine quaerendi reditūs, animāque litandum
Argolica." Vulgi quae võx ut vēnit ad aurēs,

120 Obstipuĕre animi, gelidusque per ima cucurrit
Ossa tremor, cui fāta parent, quem poscat Apollo.
Hic Ithacus vātem māgnō Calchanta tumultū
Prōtrahit in mediōs; quae sint ea nūmina dīvum,
Flagitat. Et mihi iam multi crūdēle canebant
Artificis scelus, et tacitī ventūra vidēbant.

125

"Bis quinōs silet ille dies, tectusque recusat
Prōdere vōce suã quemquam aut oppōnere morti.
Vix tandem, māgnīs Ithacī clāmōribus āctus,
Composito rumpit vōcem, et mē dēstinat ārae.
130 Adsensere omnes, et, quae sibi quisque timēbat,
Unius in miseri exitium conversa tulere.

Iamque dies infanda aderat; mihi sacra parārī,
Et salsae fruges, et circum tempora vittae.
Eripui, fateor, lētō me, et vincula rūpī,

135 Limōsōque lacu per noctem obscurus in ulvā
Dēlitui, dum vēla darent, si forte dedissent.
Nec mihi iam patriam antiquam spēs ūlla videndī,
Nec dulcēs nātōs exoptatumque parentem ;
Quōs illi fors et poenas ob nostra reposcent
140 Effugia, et culpam hanc miserōrum morte piābunt.
Quod te per superōs et cōnscia nūmina vērī,

145

Per, si qua est, quae restet adhuc mortalibus usquam
Intemerāta fides, ōrō, miserēre labōrum
Tantōrum, miserēre animi non digna ferentis."

His lacrimis vitam damus, et miserēscimus ultrō.
Ipse virō primus manicās atque arta levārī

Vincla iubet Priamus, dictisque ita fatur amicis :
"Quisquis es, āmissōs hinc iam oblivīscere Grāiōs.
Noster eris, mihique haec ēdissere vēra roganti :

150 Quō mōlem hanc immānis equi statuere? quis auctor? Quidve petunt? quae religio, aut quae machina. belli?"

Dixerat. Ille, dolis instructus et arte Pelasgā,
Sustulit exūtās vinclīs ad sīdera palmās:

[ocr errors]

Vōs, aeterni ignēs, et nōn violabile vestrum 155 Testor numen" ait, "vōs ārae ēnsēsque nefandī, Quōs fūgī, vittaeque deum, quās hostia gessi: Fās mihi Grāiōrum sacrāta resolvere iūra,

Fās ōdisse virōs, atque omnia ferre sub aurās, Si qua tegunt; teneor patriae nec legibus ullīs. 160 Tū modo prōmissīs maneās, servātaque servēs Trōia fidem, sī vēra feram, sī māgna rependam. "Omnis spēs Danaum et coepti fiducia belli Palladis auxiliis semper stetit. Impius ex quō Tydīdēs sed enim scelerumque inventor Ulixēs, 165 Fātāle aggressi sacrātō avellere templō

Palladium, caesīs summae custōdibus arcis,
Corripuere sacram effigiem, manibusque cruentis
Virgineās ausī dīvae contingere vittās,
Ex illo fluere ac retrō sublāpsa referri

170 Spēs Danaum, fractae vīrēs, āversa deae mēns.
Nec dubiis ea signa dedit Trītōnia mōnstrīs.
Vix positum castrīs simulācrum: ārsēre coruscae
Lūminibus flammae arrectis, salsusque per artūs
Sudor iit, terque ipsa solō- mirabile dictu-
175 Ēmicuit, parmamque gerēns hastamque trementem.
"Extemplo temptanda fugă canit aequora Calchās,
Nec posse Argolicis exscindi Pergama tēlis,
Omina ni repetant Argis, numenque reducant,
Quod pelagō et curvīs sēcum āvexēre carīnīs.
Et nunc, quod patriās ventō petiēre Mycēnās,
Arma deōsque parant comitēs, pelagōque remensō
Imprōvisi aderunt. Ita digerit ōmina Calchās.
Hanc prō Palladiō monitī, prō nūmine laesō
Effigiem statuēre, nefās quae trīste piāret.

180

« PreviousContinue »