Nunc tantum sinus et statiō male fida carinis. Hūc se prōvecti desertō in litore condunt Nōs abiisse rati et vento petiisse Mycēnās. Ergō omnis longō solvit sẽ Teucria lūctū; Panduntur portae; iuvat īre et Dōrica castra Desertōsque videre locōs lītusque relictum.
Hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles; Classibus hic locus, hic aciē certāre solebant.
Pars stupet innuptae dōnum exitiale Minervae Et mōlem mirantur equi; primusque Thymoetēs Dūcī intrā mūrōs hortātur et arce locārī, Sive dolō, seu iam Trōiae sīc fāta ferēbant. At Capys, et quōrum melior sententia menti, Aut pelagō Danaum īnsidiās suspectaque dōna Praecipitare iubent, subiectisque urere flammis, Aut terebrāre cavās uteri et temptāre latēbrās. Scinditur incertum studia in contraria vulgus.
Primus ibi ante omnes, magna comitante catervā, Lãocoōn ārdēns summā decurrit ab arce,
Et procul: "O miseri, quae tanta īnsānia, cīvēs? Creditis āvectōs hostēs? aut ūlla putātis Dōna carēre dolis Danaum? sic nōtus Ulixēs? Aut hoc inclusi lignō occultantur Achīvi,
Aut haec in nostrōs fabricāta est māchina mūrōs Inspectura domōs ventūraque desuper urbi, Aut aliquis latet error; equō në credite, Teucri. Quidquid id est, timeō Danaōs et dōna ferentēs." Sīc fātus validīs ingentem vīribus hastam In latus inque feri curvam compāgibus alvum Contorsit. Stetit illa tremens, uterōque recussō Insonuĕre cavae gemitumque dedere cavernae. Et, si fāta deum, sī mēns nōn laeva fuisset, Impulerat ferro Argolicas foedare latebras,
Troiaque nunc stārēs, Priamique arx alta manērēs. Ecce, manus iuvenem interea post terga revinctum Pāstōrēs māgnō ad rēgem clāmōre trahēbant Dardanidae, qui sẽ ignōtum venientibus ultrō, Hoc ipsum ut strueret Trōiamque aperiret Achīvis, Obtulerat, fīdēns animī, atque in utrumque parātus, Seu versare dolōs, seu certae occumbere morti. Undique visendi studio Trōiāna iuventus Circumfusa ruit, certantque inludere captō.
Accipe nunc Danaum īnsidiās, et crimine ab ūnō Disce omnes.
Namque ut conspectu in mediō turbātus, inermis, Constitit atque oculīs Phrygia āgmina circumspexit : 'Heu, quae nunc tellūs " inquit, “quae më aequora possunt
70 Accipere? aut quid iam miserō mihi dēnique restat, Cui neque apud Danaōs ūsquam locus, et super ipsī Dardanidae infēnsī poenās cum sanguine poscunt?" Quō gemitu conversi animi, compressus et omnis Impetus. Hortāmur fārī, quō sanguine crētus, 75 Quidve ferat, memoret, quae sit fīdūcia captō. Ille haec, depositā tandem formīdine, fātur:
"Cuncta equidem tibi, rex, fuerit quodcumque, fatēbor
Vēra" inquit, "neque mē Argolicā dē gente negābō. Hōc primum; nec, sī miserum Fortūna Sinōnem Finxit, vanum etiam mendācemque improba finget. Fando aliquod si forte tuas pervenit ad aurēs Bēlidae nōmen Palamēdis et incluta fāmā Glōria quem falsā sub prōditiōne Pelasgi Insontem infandō indiciō, quia bella vetābat Demisere neci, nunc cassum lūmine lūgent: Illi me comitem et consanguinitāte propinquum
Pauper in arma pater primis hūc mīsit ab annīs. Dum stabat rēgnō incolumis rēgumque vigebat Conciliis, et nos aliquod nōmenque decusque Gessimus. Invidia postquam pellācis Ulixī - Haud ignōta loquor - superis concessit ab ōris, Adflictus vitam in tenebris luctuque trahebam, Et casum insontis mecum indignabar amici. Nec tacui demēns, et mē, fors si qua tulisset, Si patriōs umquam remeāssem victor ad Argōs, Prōmisi ultōrem, et verbis odia aspera mõvi. Hinc mihi prima malī lābēs, hinc semper Ulixes Criminibus terrere novis, hinc spargere vōcēs In vulgum ambiguās, et quaerere conscius arma. Nec requievit enim, donec Calchante ministrō- Sed quid ego haec autem nequiquam ingrāta revolvō? Quidve moror, sī omnēs ūnō ōrdine habētis Achivōs, Idque audire sat est? Iamdūdum sūmite poenās; Hōc Ithacus velit, et magnō mercentur Atridae." Tum vērō ārdēmus scītārī et quaerere cāsūs Ignāri scelerum tantōrum artisque Pelasgae. Prōsequitur pavitāns, et fictō pectore fātur:
"Saepe fugam Danai Trōia cupiēre relictā Mōliri et longō fessi discedere bellō;
Fecissentque utinam! saepe illos aspera ponti Interclūsit hiems, et terruit Auster euntēs.
Praecipuē, cum iam hic trabibus contextus acernis Stāret equus, tōtō sonuērunt aethere nimbi.
Suspensi Eurypylum scitantem ōrācula Phoebī 115 Mittimus, isque adytīs haec trīstia dicta reportat : "Sanguine plācāstis ventōs et virgine caesā, Cum primum Iliacās, Danaī, vēnistis ad ōrās; Sanguine quaerendi reditūs, animāque litandum Argolica." Vulgi quae võx ut vēnit ad aurēs,
120 Obstipuĕre animi, gelidusque per ima cucurrit Ossa tremor, cui fāta parent, quem poscat Apollo. Hic Ithacus vātem māgnō Calchanta tumultū Prōtrahit in mediōs; quae sint ea nūmina dīvum, Flagitat. Et mihi iam multi crūdēle canebant Artificis scelus, et tacitī ventūra vidēbant.
"Bis quinōs silet ille dies, tectusque recusat Prōdere vōce suã quemquam aut oppōnere morti. Vix tandem, māgnīs Ithacī clāmōribus āctus, Composito rumpit vōcem, et mē dēstinat ārae. 130 Adsensere omnes, et, quae sibi quisque timēbat, Unius in miseri exitium conversa tulere.
Iamque dies infanda aderat; mihi sacra parārī, Et salsae fruges, et circum tempora vittae. Eripui, fateor, lētō me, et vincula rūpī,
135 Limōsōque lacu per noctem obscurus in ulvā Dēlitui, dum vēla darent, si forte dedissent. Nec mihi iam patriam antiquam spēs ūlla videndī, Nec dulcēs nātōs exoptatumque parentem ; Quōs illi fors et poenas ob nostra reposcent 140 Effugia, et culpam hanc miserōrum morte piābunt. Quod te per superōs et cōnscia nūmina vērī,
Per, si qua est, quae restet adhuc mortalibus usquam Intemerāta fides, ōrō, miserēre labōrum Tantōrum, miserēre animi non digna ferentis."
His lacrimis vitam damus, et miserēscimus ultrō. Ipse virō primus manicās atque arta levārī
Vincla iubet Priamus, dictisque ita fatur amicis : "Quisquis es, āmissōs hinc iam oblivīscere Grāiōs. Noster eris, mihique haec ēdissere vēra roganti :
150 Quō mōlem hanc immānis equi statuere? quis auctor? Quidve petunt? quae religio, aut quae machina. belli?"
Dixerat. Ille, dolis instructus et arte Pelasgā, Sustulit exūtās vinclīs ad sīdera palmās:
Vōs, aeterni ignēs, et nōn violabile vestrum 155 Testor numen" ait, "vōs ārae ēnsēsque nefandī, Quōs fūgī, vittaeque deum, quās hostia gessi: Fās mihi Grāiōrum sacrāta resolvere iūra,
Fās ōdisse virōs, atque omnia ferre sub aurās, Si qua tegunt; teneor patriae nec legibus ullīs. 160 Tū modo prōmissīs maneās, servātaque servēs Trōia fidem, sī vēra feram, sī māgna rependam. "Omnis spēs Danaum et coepti fiducia belli Palladis auxiliis semper stetit. Impius ex quō Tydīdēs sed enim scelerumque inventor Ulixēs, 165 Fātāle aggressi sacrātō avellere templō
Palladium, caesīs summae custōdibus arcis, Corripuere sacram effigiem, manibusque cruentis Virgineās ausī dīvae contingere vittās, Ex illo fluere ac retrō sublāpsa referri
170 Spēs Danaum, fractae vīrēs, āversa deae mēns. Nec dubiis ea signa dedit Trītōnia mōnstrīs. Vix positum castrīs simulācrum: ārsēre coruscae Lūminibus flammae arrectis, salsusque per artūs Sudor iit, terque ipsa solō- mirabile dictu- 175 Ēmicuit, parmamque gerēns hastamque trementem. "Extemplo temptanda fugă canit aequora Calchās, Nec posse Argolicis exscindi Pergama tēlis, Omina ni repetant Argis, numenque reducant, Quod pelagō et curvīs sēcum āvexēre carīnīs. Et nunc, quod patriās ventō petiēre Mycēnās, Arma deōsque parant comitēs, pelagōque remensō Imprōvisi aderunt. Ita digerit ōmina Calchās. Hanc prō Palladiō monitī, prō nūmine laesō Effigiem statuēre, nefās quae trīste piāret.
« PreviousContinue » |