Page images
PDF
EPUB

Harpalyce volucremque fuga praevertitur Hebrum. Namque umeris de mōre habilem suspenderat arcum. Vēnātrīx, dederatque comam diffundere ventis, 320 Nūda genū, nōdōque sinus collecta fluentēs.

325

Ac prior" Heus," inquit, "iuvenes, mōnstrāte, meārum Vidistis si quam hic errantem forte sorōrum, Succinctam pharetrā et maculōsae tegmine lyncis, Aut spumantis apri cursum clāmōre prementem." Sic Venus; et Veneris contrā sic filius ōrsus: "Nulla tuarum audīta mihi neque visa sorōrum, O-quam të memorem, virgō? namque haud tibi vultus Mortālis, nec vox hominem sonat; ō dea certē, An Phoebi soror? an Nymphārum sanguinis ūna ? 330 Sīs fēlīx, nostrumque levēs, quaecumque, labōrem, Et, quō sub caelō tandem, quibus orbis in ōris Iactemur, doceas; ignārī hominumque locorumque Errāmus, vento, huc västis et fluctibus acti.

335

Multa tibi ante ārās nostră cadet hostia dextrā."

Tum Venus: "Haud equidem tāli me dignor honōre; Virginibus Tyriis mõs est gestare pharētram, Purpureoque altē sūrās vincire cothurnō.

Pūnica rēgna vidēs, Tyriōs et Agēnoris urbem ; Sed fines Libycī, genus intrāctābile bellō. 340 Imperium Didō Tyria regit urbe profecta,

Germānum fugiēns. Longa est iniūria, longae Ambāgēs; sed summa sequar fastīgia rērum. Huic coniunx Sychaeus erat, ditissimus agri Phoenicum, et magnō miserae dilectus amōre, 345 Cui pater intactam dederat, prīmīsque iugārat Ominibus. Sed rēgna Tyri germānus habēbat Pygmalion, scelere ante aliōs immãnior omnes. Quōs inter medius vēnit furor. Ille Sychaeum Impius ante ārās atque auri caecus amōre

350 Clam ferro incautum superat, sēcūrus amōrum
Germanae; factumque diu cēlāvit, et aegram,
Multa malus simulāns, vānā spē lūsit amantem.
Ipsa sed in somnīs inhumātī vēnit imāgō
Coniugis, ōra modīs attollēns pallida mīrīs;
355 Crūdēlēs ārās trãiectaque pectora ferrō
Nūdāvit, caecumque domus scelus omne retexit;
Tum celerare fugam patriaque excēdere suādet,
Auxiliumque viae veteres tellūre reclūdit
Thesaurōs, ignotum argenti pondus et auri.

360

66

"His commōta fugam Dīdō sociosque parābat. Conveniunt, quibus aut odium crūdēle tyranni Aut metus acer erat; nāvēs, quae forte parātae, Corripiunt, onerantque aurō; portantur avārī Pygmaliōnis opēs pelagō; dux fēmina factī. 365 Dēvēnēre locos, ubi nunc ingentia cernis Moenia surgentemque novae Karthaginis arcem, Mercatique solum, facti de nomine Byrsam, Taurinō quantum possent circumdare tergō. Sed vōs qui tandem, quibus aut vēnistis ab ōrīs, 370 Quōve tenētis iter?"

Quaerenti talibus ille Suspīrāns imōque trahēns ā pectore vōcem: "O dea, si prīmā repetēns ab orīgine pergam, Et vacet annālēs nostrōrum audire labōrum, Ante diem clausō compōnet Vesper Olympō. 375 Nōs Trōia antiqua, sī vestras forte per aurēs Trōiae nōmen iit, diversa per aequora vectōs Forte sua Libycis tempestās appulit ōrīs. Sum pius Aenēās, raptōs qui ex hoste Penātēs Classe vehō mēcum, fāmā super aethera nōtus. 380 Italiam quaerō patriam et genus ab Iove summō. Bis denis Phrygium cōnscendī nāvibus aequor,

Mātre dea monstrante viam, data fāta secutus; Vix septem convulsae undis Euroque supersunt. Ipse ignōtus, egēns, Libyae déserta peragrō, 385 Eurōpā atque Asia pulsus." Nec plūra querentem Passa Venus medio sic interfāta dolōre est:

[ocr errors]

Quisquis es, haud, credo, invisus caelestibus aurās Vītālēs carpis, Tyriam qui advēneris urbem.

Perge modo, atque hinc tē rēgīnae ad līmina perfer.
390 Namque tibī reducēs sociōs classemque relātam
Nuntiō et in tūtum versīs aquilōnibus āctam,
Ni frustra augurium vānī docuere parentēs.
Aspice bis sēnōs laetantēs āgmine-cycnōs,
Aetheria quōs lāpsa plagā Iovis āles apertō
395 Turbabat caelō; nunc terras ōrdine longō
Aut capere aut captās iam despectāre videntur.
Ut reduces illi ludunt strīdentibus ālīs,
Et coetu cinxēre polum, cantūsque dedere,
Haud aliter puppēsque tuae pūbēsque tuōrum
400 Aut portum tenet, aut plēnō subit ōstia vēlō.

Perge modo, et, quā tē dūcit via, derige gressum."
Dixit, et āvertēns roseā cervice refulsit,
Ambrosiaeque comae divinum vertice odōrem
Spīrāvēre, pedēs vestis defluxit ad imōs,

405 Et vēra incessū patuit dea. Ille ubi matrem
Adgnōvit, tālī fugientem est vōce secūtus:

410

"Quid nātum totiēns, crūdēlis tū quoque, falsīs
Lūdis imaginibus? Cur dextrae iungere dextram
Nōn datur ac vērās audire et reddere vōcēs?”

Tālibus incusat, gressumque ad moenia tendit.
At Venus obscurō gradientēs āëre saepsit,
Et multō nebulae circum dea fūdit amictū,
Cernere ne quis eōs, neu quis contingere posset,
Mōlirive moram, aut veniendi poscere causās.

415 Ipsa Paphum sublīmis abit, sēdēsque revisit Laeta suās, ubi templum illi, centumque Sabaeō Tūre calent ārae sertisque recentibus halant.

Corripuere viam interea, quã semita mōnstrat. Iamque ascendēbant collem, qui plūrimus urbi Imminet adversasque aspectat desuper arces. Mirātur mōlem Aenēās, māgālia quondam, Mīrātur portās strepitumque et strāta viārum. Instant ardentes Tyrii, pars dūcere mūrōs Mōlirique arcem et manibus subvolvere saxa, 425 Pars optāre locum tectō et concludere sulcō; Iūra magistrātūsque legunt sānctumque senātum; Hic portus alii effodiunt; hic alta theātris Fundamenta locant alii, immānēsque columnās Rūpibus excidunt, scaenis decora alta futūris. 430 Qualis apēs aestāte novā per flōrea rūra Exercet sub sōle labor, cum gentis adultōs Educunt fētūs, aut cum liquentia mella Stipant et dulci distendunt nectare cellās,

Aut onera accipiunt venientum aut agmine factō 435 Ignāvum fūcōs pecus ā praesaepibus arcent; Fervet opus, redolentque thymō frāgrantia mella. "O fortūnāti, quōrum iam moenia surgunt!" Aenēās ait, et fastīgia suspicit urbis.

Infert sẽ saeptus nebula-mīrābile dictū — Per medios, miscetque viris, neque cernitur ūllī. Lucus in urbe fuit media, laetissimus umbră, Quo primum iactati undis et turbine Poeni Effödere locō signum, quod rēgia Iūnō Monstrārat, caput acris equi: sic nam fore bellō 445 Egregiam et facilem victu per saecula gentem. Hic templum Iūnōnī ingēns Sidōnia Didō Condebat, dōnīs opulentum et numine dīvae,

Aerea cui gradibus surgēbant līmina nexaeque
Aere trabēs, foribus cardō strīdēbat aēnīs.
450 Hōc primum in lūcō nova rēs oblāta timōrem
Lēniit, hīc prīmum Aenēās spērāre salūtem
Ausus et adflictis melius confidere rēbus.

Namque sub ingenti lūstrat dum singula templō,
Reginam opperiens, dum, quae Fortūna sit urbi,
455 Artificumque manūs inter se operumque labōrem
Mīrātur, videt Īliacās ex ōrdine pūgnās

Bellaque iam fāmā tōtum vulgāta per orbem,

Atrīdās, Priamumque, et saevum ambōbus Achillem. Constitit, et lacrimāns "Quis iam locus," inquit, "Achātē, 460 Quae regiō in terrīs nostrī nōn plēna labōris?

En Priamus! Sunt hic etiam sua praemia laudi;
Sunt lacrimae rerum et mentem mortālia tangunt.
Solve metūs; feret haec aliquam tibi fāma salutem."
Sic ait, atque animum pīctūrā pāscit inānī,

465 Multa gemēns, largōque umectat flumine vultum.
Namque videbat, uti bellantes Pergama circum
Hāc fugerent Grāī, premeret Trōiāna iuventūs,
Hac Phryges, instaret currū cristatus Achillēs.
Nec procul hinc Rhēsī niveis tentōria vēlīs
470 Adgnoscit lacrimāns, prīmō quae prodita somnō
Tydīdēs multā vāstābat caede cruentus,

Ardentesque avertit equos in castra, prius quam
Pabula gustāssent Trōiae Xanthumque bibissent.
Parte alia fugiēns amissīs Troilus armis,

475 Infelix puer atque impar congressus Achilli,
Fertur equis, curruque haeret resupīnus inānī,
Lōra tenens tamen; huic cervixque comaeque trahuntur
Per terram, et versā pulvis inscribitur hastā.
Interea ad templum nōn aequae Palladis ībant
480 Crinibus Iliades passīs peplumque ferebant,

« PreviousContinue »