Ire volunt, omnemque fugae perferre laborem. 770 Quos bonus Aeneas dictis solatur amicis,

Et consanguineo lacrimans commendat Acestae.
Tres Eryci vitulos et Tempestatibus agnam
Caedere deinde iubet, solvique ex ordine funem.
Ipse, caput tonsae foliis evinctus olivae,

775 Stans procul in prora pateram tenet, extaque salsos Proicit in fluctus ac vina liquentia fundit.

Prosequitur surgens a puppi ventus euntes;
Certatim socii feriunt mare et aequora verrunt.

At Venus interea Neptunum exercita curis 780 Adloquitur, talesque effundit pectore questus:"Iunonis gravis ira nec exsaturabile pectus Cogunt me, Neptune, preces descendere in omnes; Quam nec longa dies, pietas nec mitigat ulla, Nec Iovis imperio fatisque infracta quiescit. 785 Non media de gente Phrygum exedisse nefandis Urbem odiis satis est, nec poenam traxe per omnem; Reliquias Troiae, cineres atque ossa peremptae Insequitur. Causas tanti sciat illa furoris. Ipse mihi nuper Libycis tu testis in undis

790 Quam molem subito excierit; maria omnia caelo
Miscuit, Aeoliis nequiquam freta procellis,
In regnis hoc ausa tuis.

Per scelus ecce etiam Troianis matribus actis
Exussit foede puppes, et classe subegit

795 Amissa socios ignotae linquere terrae.
Quod superest, oro, liceat dare tuta per undas
Vela tibi, liceat Laurentem attingere Thybrim,
Si concessa peto, si dant ea moenia Parcae."

800

Tum Saturnius haec domitor maris edidit alti: "Fas omne est, Cytherea, meis te fidere regnis,

Unde genus ducis. Merui quoque; saepe furores Compressi et rabiem tantam caelique marisque. Nec minor in terris, Xanthum Simoentaque testor, Aeneae mihi cura tui. Cum Troïa Achilles 805 Exanimata sequens impingeret agmina muris, Milia multa daret leto, gemerentque repleti Amnes, nec reperire viam atque evolvere posset In mare se Xanthus, Pelidae tunc ego forti Congressum Aenean nec dis nec viribus aequis 810 Nube cava rapui, cuperem cum vertere ab imo Structa meis manibus periurae moenia Troiae. Nunc quoque mens eadem perstat mihi; pelle timorem. Tutus, quos optas, portus accedet Averni.

Unus erit tantum, amissum quem gurgite quaeres ; 815 Unum pro multis dabitur caput."

His ubi laeta deae permulsit pectora dictis,
Iungit equos auro genitor, spumantiaque addit
Frena feris, manibusque omnes effundit habenas.
Caeruleo per summa levis volat aequora curru;
820 Subsidunt undae, tumidumque sub axe tonanti
Sternitur aequor aquis, fugiunt vasto aethere nimbi.
Tum variae comitum facies, immania cete,

Et senior Glauci chorus, Inousque Palaemon,
Tritonesque citi, Phorcique exercitus omnis;
825 Laeva tenet Thetis, et Melite, Panopeaque virgo,
Nesaee, Spioque, Thaliaque, Cymodoceque.

Hic patris Aeneae suspensam blanda vicissim
Gaudia pertemptant mentem; iubet ocius omnes
Attolli malos, intendi bracchia velis.

830 Una omnes fecere pedem, pariterque sinistros,

Nunc dextros solvere sinus; una ardua torquent
Cornua detorquentque; ferunt sua flamina classem.

835

Princeps ante omnes densum Palinurus agebat
Agmen; ad hunc alii cursum contendere iussi.

Iamque fere mediam caeli Nox umida metam
Contigerat; placida laxabant membra quiete
Sub remis fusi per dura sedilia nautae:

Cum levis aetheriis delapsus Somnus ab astris Aëra dimovit tenebrosum et dispulit umbras, 840 Te, Palinure, petens, tibi somnia tristia portans Insonti; puppique deus consedit in alta,

Phorbanti similis, funditque has ore loquelas : "Iaside Palinure, ferunt ipsa aequora classem : Aequatae spirant aurae; datur hora quieti. 845 Pone caput, fessosque oculos furare labori. Ipse ego paulisper pro te tua munera inibo." Cui vix attollens Palinurus lumina fatur: "Mene salis placidi vultum fluctusque quietos Ignorare iubes? mene huic confidere monstro? 850 Aenean credam quid enim fallacibus auris Et caeli totiens deceptus fraude sereni?"

Talia dicta dabat, clavumque affixus et haerens Nusquam amittebat, oculosque sub astra tenebat. Ecce deus ramum Lethaeo rore madentem 855 Vique soporatum Stygia super utraque quassat Tempora, cunctantique natantia lumina solvit. Vix primos inopina quies laxaverat artus,

Et super incumbens cum puppis parte revulsa Cumque gubernaclo liquidas proiecit in undas 860 Praecipitem ac socios nequiquam saepe vocantem. Ipse volans tenues se sustulit ales ad auras. Currit iter tutum non setius aequore classis, Promissisque patris Neptuni interrita fertur.

Iamque adeo scopulos Sirenum advecta subibat, 865 Difficiles quondam multorumque ossibus albos;

Tum rauca adsiduo longe sale saxa sonabant: Cum pater amisso fluitantem errare magistro Sensit, et ipse ratem nocturnis rexit in undis, Multa gemens, casuque animum concussus amici. 870 "O nimium caelo et pelago confise sereno, Nudus in ignota, Palinure, iacebis harena."

P. VERGILI MARONIS

AENEIDOS

5

IO

LIBER SEXTUS

Sic fatur lacrimans, classique immittit habenas,
Et tandem Euboicis Cumarum adlabitur oris.
Obvertunt pelago proras; tum dente tenaci
Ancora fundabat naves, et litora curvae

Praetexunt puppes. Iuvenum manus emicat ardens
Litus in Hesperium; quaerit pars semina flammae
Abstrusa in venis silicis, pars densa ferarum
Tecta rapit silvas, inventaque flumina monstrat.
At pius Aeneas arces, quibus altus Apollo
Praesidet, horrendaeque procul secreta Sibyllae,
Antrum immane, petit, magnam cui mentem animumque
Delius inspirat vates aperitque futura.

Iam subeunt Triviae lucos atque aurea tecta.

Daedalus, ut fama est, fugiens Minoïa regna,
15 Praepetibus pennis ausus se credere caelo,
Insuetum per iter gelidas enavit ad Arctos,
Chalcidicaque levis tandem super adstitit arce.
Redditus his primum terris, tibi, Phoebe, sacravit
Remigium alarum, posuitque immania templa.
In foribus letum Androgeo; tum pendere poenas
Cecropidae iussi miserum!-septena quotannis
—
Corpora natorum: stat ductis sortibus urna.

20

Contra elata mari respondet Cnosia tellus :