Page images
PDF
EPUB

MOPSUS.

Exstinctum Nymphæ crudeli funere1 Daphnin
Flebant vos, coryli, testes, et flumina, Nymphis,
Quum, complexa sui corpus miserabile nati,
Atque deos atque astra vocat crudelia mater 2.
Non ulli pastos illis egêre diebus.

3

3

4

6

20

30

Frigida, Daphni, boves ad flumina; nulla neque amnem 25
Libavit quadrupes nec graminis attigit herbam.
Daphni, tuum ponos etiam ingemuisse leones
Interitum montesque feri silvæque loquuntur.
Daphnis et armenias curru subjungere tigres
Instituit; Daphnis thiasos inducere Baccho",
Et foliis lentas intexere mollibus hastas 8.
Vitis ut arboribus decori est, ut vitibus uvæ,
Ut gregibus tauri, segetes ut pinguibus arvis;
Tu decus omne tuis. Postquam te fata tulerunt,
Ipsa Pales agros, atque ipse reliquit Apollo 10.
Grandia sæpe quibus 11 mandavimus hordea 12 sulcis,

9

1 Exstinctum crudeli funere. Por esta alegoría, dicen muchos intérpretes, se entiende la muerte alevosa que dieron á Julio César en el senado Casio y Bruto, cosiéndole á puñaladas.

2 Mater. Roma, que le hizo unas exequias muy magníficas en medio de la plaza pública, con lanto universal de todos.

3 Libavit quadrupes. Alude á os prodigios que precedieron á a muerte de César. Suetonio c. 81: Proximis diebus equorum greges.... comperit pertinacissime pabulo abstinere, ubertimque flere.

Pœnos. Africanos.

5 Daphnis et Armenias. César habia celebrado fiestas muy solemnes á Baco, por haber vencido en su dia álos hijos de Pompeyo junto á Munda, que hoy es

35

Ronda en Andulacia, como lo refiere Plutarco en su vida.

6 Tigres. Los tigres tiraban la carroza de Baco.

7 Thiasos inducere Baccho. Celebrar con danzas la fiesta de Baco.

8 Lentas hastas. Los tirsos que eran las insignias de Baco 1 Pales. Diosa de los pastores. 16 Apollo. Era tambien dios de los pastores, por haberlo él sido del rey Admeto.

11 Grandia sæpe quibus. La construccion es: Sæde lolium infelix et steriles avenæ dominantur sulcis, quibus mandavimus hordea grandia.

12 Sæpe mandavimus hordea grandia. Sembramos grandes granos de cebada ó de trigo ; porque se pone la especie por el género.

olium et steriles dominantur avenæ.
li violà, pro purpureo narcisso,
et spinis surgit paliurus acutis.

2

humum foliis, inducite fontibus umbras 3 40 ; mandat fieri sibi talia Daphnis.

um facite, et tumulo superaddite carmen :

IS EGO IN SILVIS HINC VSQVE AD SIDERA NOTVS.
SI PECORIS CVSTOS, FORMOSIOR IPSE.

MENALCAS.

1 carmen nobis, divine poeta,

or fessis in gramine, quale per æstum æ saliente sitim restinguere rivo.

is solùm æquiparas, sed voce magistrum; puer, tu nunc eris alter ab illo 6.

45

hæc quocumque modo tibi nostra vicissim 50 Daphninque tuum tollemus ad astra,

dastra feremus; amavit nos quoque Daphnis.

MOPSUS.

am nobis tali sit munere majus ?

8

e fuit cantari dignus, et ista Stimicon laudavit carmina nobis. MENALCAS.

10 insuetum 11 miratur limen Olympi1s sque videt nubes et sidera Daphnis.

lium. El joyo, es

a.

El abrojo. Lagurides dice que es

ontibus umbras. las en las fuen

coris. Aplicando diria, boni poperator.

55

drás el segundo lugar entre los poetas bucólicos.

7 Quocumque modo. Tales cuales son, segun mi talento. 8 Puer ipse. Dáfnis.

9 Stimicon. Nombre de paster. 10 Candidus. Resplandeciente, lleno de gloria.

11 Insuetum Que ahora pisa la primera vez.

12 Olympi. Es un monte de Tesalia, cuya cumbre atraviesa estro å Teócrito. las nubes y parece confundirse

. Servio entien

[ocr errors]

Ergo alacris silvas et cætera rura voluptas
Panaque pastoresque tenet, Dryadasque puellas.
Nec lupus insidias pecori, nec retia cervis

Menalca!

Ulla dolum meditantur: amat bonus otia Daphnis..
Ipsi lætitiâ voces ad sidera jactant
Intonsi montes; ipsæ jam carmina rupes,
Ipsa sonant arbusta: «Deus, deus ille1,
Sis bonus ô felixque tuis! en quattuoraras:
Ecce duas tibi, Daphni, duoque altaria Phœbo.
Pocula bina novo spumantia lacte quotannis,
Craterasque duos statuam tibi pinguis olivi;
Et multo in primis hilarans convivia Baccho,
Ante focum, si frigus erit, si messis, in umbrâ,
Vina novum fundam calathis" Ariusia" nectar 6.
Cantabunt mihi Damotas et Lyctius Ægon;
Saltantes Satyros imitabitur Alphesibous.
Hæc tibi semper erunt, et quum solennia vota
Reddemus Nymphis, et quum lustrabimus agros.
Dum juga montis aper, fluvios dum piscis amabit,
Dumque thymo pascentur apes, dum rore cicada,
Semper honos, nomenque tuum laudesque manebunt.
Ut Baccho Cererique 10, tibi sic vota quotannis
Agricolæ facient damnabis tu quoque votis 11.

1 Deus, deus ille. El César fué adorado como dios en Roma, desde el año de 712 de la fundacion de esta, siendo cónsules M. Lépido y Munacio Planco; y desde entonces se llamó Octaviano Divi Filius.

2 Sis bonus. Benigno y favorable para los que te invocan.

Ante focum. Promete ofrecerle dos sacrificios cada año: uno en el invierno al hogar, si frigus erit; otro en el verano á la sombra de los árboles, si messis. Calathis. De los cálices ó сораб Ariusia, De arviso, promontorio de Quio, isla del mar

7

8

60

65

70

75

80

Egeo, donde se hace exquisito vino.

6 Novum nectar. Nectar es bebida de los Dioses: quiere decir vino de admirable y extraordinaria suavidad y fragancia.

7 Lyctius. Cretense, de Lyctia, ciudad de Creta.

8 Solennia vota. Sacrificios, aniversarios ó anuales.

9 Lustrabimus. Hiciéremos rogativas por la fertilidad de los campos.

10 Ut Baccho Cererique. Ea co y Céres son las deidades que mas reverenciaban los labrado res idólatras.

11 Damnabis tu quoque votis.

MOPSUS.

Quæ tibi, quæ tali reddam pro carmine dona?
Nam neque me tantùm venientis sibilus Austri,
Nec percussa juvant fluctu tam littora, nec quæ
Saxosas1 inter decurrunt flumina valles.

MENALCAS.

Hac te nos fragili donabimus ante cicutâ2.

3

Hæc nos « Formosum Corydon ardebat Alexin: »
Hæc eadem docuit « Cujum pecus"? an Meliboi? »

MOPSUS.

At tu sume pedum, quod, me quum sæpe rogaret,
Non tulit Antigenes, et erat tum dignus amari,
Formosum paribus nodis atque ære3, Menalca.

esto es, Agricolas reos voti fa-
cies. Los obligarás á que cumplan
sus votos, concediéndole como
Jios los favores que te pidieren.
1 Saxosas. Pedregosas.
2 Cicuta. Flauta.

3 Hæc nos. Suple docuit. Con ella he cantando yo. Vese por es

[blocks in formation]
[blocks in formation]

7. Non tulit. No pudo conseguir.

tos versos que Menálcas repre- Atque ære. Un anillo ó pusenta á Virgilio. ño de bronce.

ECLOGA VI.

SILENUS

ARGUMENTO.

Introduce Virgilio en esta Égloga á Sileno embriagado come corresponde al maestro de Baco; mas pone en su boca versos muy elegantes, en que describe la primera formacion del mundo, y varias fábulas. Algunos intérpretes dicen que Virgilio compuso esta Egloga por complacer à Quintilio Varo, que habia sido su condiscípulo en la escuela de Siron, 6 Silon, filósofo de secta

epicureo, cuyos principios enseña el Sileno á los sátiros Crómis y Mnasilo.

PRIMA Syracosio1 dignata est ludere versu
Nostra, nec erubuit silvas habitare, Thalia?

3

4

Quum canerem reges et prælia, Cynthius aurem
Vellit, et admonuit : « Pastorem, Tityre pingues
Pascere oportet oves, deductum dicere carmen. »
Nunc ego (namque super tibi erunt qui dicere laudes,
Vares tuas cupiant, et tristia condere bella)
Agrestem tenui meditabor arundine musam.
Non injussa cano. Si quis tamen hæc quoque,
si quis
Captus amore leget, te nostræ, Vare, myricæ 10,
Te nemus omne canet: nec Phoebo gratior ulla est
Quàm sibi quæ Vari præscripsit pagina nomen.
Pergite, Pierides. Chromis et Mnasylus in antro
Silenum pueri somno vidêre jacentem,
Inflatum hesterno venas,
Iaccho 11;
ut semper,
Serta procul 12 tantùm capti 13 delapsa jacebant,

1 Prima Syracosio. Mi musa no se ha desdeñado de ser la primera en componer en latin versos pastoriles à imitacion de Teócrito Siracusano.

2 Thalia. Una de las nueve Musas.

3 Quum canerem. Empezando

cantar.

Vellit aurem, et admonuit. irándome de la oreja, me adirtió, acuérdate, advierte.

5 Tityre. Virgilio; así se llana tambien en la primera égloga. 6 Deductum. Humilde; metáfora que se toma del hilar: Deductum filum hilo delgado. 7 Super tibi erunt supererunt tibi. Habrá muchos, tendrás muchos.

Vare. Quintilio Varo, que fué cónsul y gobernador de Siria. 9 Condere. Cantar, escribir.

11

5

10

15

10 Myrica. Mis églogas pastoriles.

11 Hesterno Iaccho. Baco. Del vino que habia bebido la víspera, la noche antecedente.

12 Serta procul. Las guirnaldas estaban tiradas léjos, aunque solo se le habian caido de la cabeza, sin haberse ajado ni destruido. Esta es una interpretacion de este verso. Otra mas ingeniosa es que tenia todas las señas de borracho, porque estaba tendido durmiendo y eructando el vino: solo no tenia la corona de flores en la cabeza sino caida en el suelo contra la costumbre antigua de los que se embriagaban : de que hace mencion Plauto in Amphitr. :— Capiam coronam mihi in caput, assimilabo me esse ebrium.

18 Capiti. En ablativo por capite, como lo usaban los antiguos.

[ocr errors]
« PreviousContinue »