Si mora præfentis leti tempufque caduco

Oratur juveni, meque hoc ita ponere fentis;

Tolle fugâ Turnum, atque inftantibus eripe fatis.
Hactenus indulfiffe vacat. fin altior iftis
Sub precibus venia ulla latet, totumque moveri
Mutarive putas bellum; fpes pafcis inanes.
Cui Juno illacrymans: quid fi, quod voce gravaris,
Mente dares; atq; hæc Turno rata vita maneret?
Nunc manet infontem gravis exitus: aut ego veri
Vana feror. quod ut ô potiùs formidine falsâ
Ludar; et in melius tua, qui potes, orfa reflectas.
Hæc ubi dicta dedit, cœlo fe protinùs alto
Mifit, agens hyemem nimbo fuccincta per auras:
Iliacamque aciem, et Laurentia caftra petivit.
Tum dea nube cavâ tenuem fine viribus umbram,
In faciem Æneæ (vifu mirabile monftrum)
Dardaniis ornat telis: clypeumque jubafque
Divini affimulat capitis, dat inania verba,
Dat fine mente fonum, greffufque effingit euntis..
Morte obitâ quales fama eft volitare figuras,
Aut quæ fopitos deludunt fomnia fenfus.
At primas læta ante acies exultat imago,
Irritatque virum telis, et voce laceffit.

625

630

635

640

Tum verò Æneam averfum ut cedere Turnus

Inftat cui Turnus, ftridentemque eminùs haftam
Conjicit: illa dato vertit veftigia tergo.

645

Credidit, atq; animo spem turbidus hausit inanem:
Quò fugis, Ænea? thalamos ne defere pactos.
Hâc dabitur dextrâ tellus quæfita per undas.
Talia vociferans fequitur, ftri&tumque corufcat
Mucronem: nec ferre videt fua gaudia ventos.
Fortè ratis, celfi conjuncta crepidine faxi
Expofitis ftabat fcalis et ponte parato,
Quâ rex Clufinis advectus Ofinius oris.
Huc fefe trepida Æneæ fugientis imago
Conjicit in latebras: nec Turnus fegnior inftat:

A a 3

650

655

Exu

Exuperatque moras, et pontes tranfilit altos.
Vix proram attigerat ; rumpit Saturnia funem,
Avulfamq; rapit revoluta per æquora navem.
(Illum autem Æneas abfentem in prælia pofcit:
Obvia multa virûm demittit corpora morti.)
Tunc levis haud ultrà latebras jam quærit imago,
Sed fublime volans nubi se immifcuit atræ:
Cùm Turnum medio intereà fert æquore turbó.
Refpicit ignarus rerum, ingratufq; falutis :
Et duplices cum voce manus ad fidera tendit:
Omnipotens genitor, tanton' me crimine dignum
Duxifti? et tales voluifti expendere pœnas?

660

665

669

Laurentefne iterùm muros aut caftra videbo?
Quid manus illa virum, qui me meaq; arma fecuti;
Quofque (nefas) omnes infandâ in morte reliqui?
Et nunc palantes video, gemitumq; cadentum
Accipio. quid agam? aut quæ jam fatìs ima dehifcat
Terra mihi? vos & potiùs miferefcite, venti:
In rupes, in faxa, volens vos Turnus adoro,
Ferte ratem, fævifque vadis immittite Syrtis:
Quò neq; me Rutuli, neq; confcia Fama fequatur,

Quò feror? undè abii? quæ me fuga, quemve reducer?

674

679

689

Hæc memorans, animo nunc huc, nunc fluctuat illuc ;
An fefe mucrone ob tantum dedecus amens
Induat, et crudum per coftas exigat enfem:.
Fluctibus an jaciat mediis, et litora nando
Curva petat, Teucrumq; iterùm fe reddat in arma.
Ter conatus utramq; viam : ter maxima Juno
Continuit, juvenemque, animo miserata, repreffit.
Labitur alta fecans, fluctuque æftuq; fecundó:
Et patris antiquam Dauni defertur ad urbem.
At Jovis intereà monitis Mezentius ardens
Succedit pugnæ, Teucrofque invadit ovantes..
Concurrunt Tyrrhenæ acies, atque omnibus uni,
Uni odiifque viro, telifque frequentibus inftant.
Ille, velut rupes vaftum quæ prodit in æquor,

690

Obvia ventorum furiis, expostaque ponto,

695

700

Vim cunctam atq; minas perfert cœliq; marisque,
Ipfa immota manens: prolem Dolichaonis Hebrum
Sternit humi; cum quo Latagum, Palmumque fugacem:
Sed Latagum faxo atque ingenti fragmine montis
Occupat os faciemq; adverfam: poplite Palmum
Succifo volvi fegnem finit; armaque Laufo
Donat habere humeris, et vertice figere criftas.
Nec non Evantem Phrygium; Paridifq; Mimanta
Equalem comitemque: unâ: quem nocte Theano
In lucem genitori Amyco dedit ; et face prægnans
Ciffeï's regina Parin creat: urbe paternâ
Occubat: ignarum Laurens habet ora Mimanta.
Ac velut ille canum morfu de montibus altis
Actus aper (multos Vefulus quem pinifer annos
Defendit, multofque palus Laurentia) sylvâ

Paftus arundineâ, poftquàm inter retia ventum eft, 710
Subftitit, infremuitque ferox, et inhorruit armis :
Nec cuiquam irafci propiùfve accedere virtus,
Sed jaculis tutifque procùl clamoribus instant:
Haud alitèr, juftæ quibus eft Mezentius iræ,
Non ulli eft animus ftricto concurrere ferro;
Miffilibus longè et vafto clamore laceffunt.
Ille autem impavidus partes cunctatur in omnes,
Dentibus infrendens, et tergo decutit haftas.
Venerat antiquis Coriti de finibus Acron,

715

Grajus homo, infectos linquens profagus hymenæos. 720
Hunc ubi mifcentem longè media agmina vidit,
Purpureum pennis et pactæ conjugis oftro:
Impaftus ftabula alta leo ceu fæpè peragrans,
(Suadet enim vesana faines) fi fortè fugacem

Confpexit capream, aut furgentem in cornua cervum;
Gaudet hians immanè, comafque arrexit, et hæret
Vifceribus fuper accumbens: lavit improba teter.
Ora cruor:

Sic ruit in denfos alacer Mezentius hoftes.

726

Sterni-

Sternitur infelix Acron, et calcibus atram
Tundit humum expirans, infractaque tela cruentat.
Atque idem fugientem haud eft dignatus Oroden
Sternere, nec jactâ cæcum dare cufpide vulnus:
Obvius, adverfoque occurrit, feque viro vir
Contulit; haud furto melior, fed fortibus armis.
Tum fuper abjectum pofito pede nixus et haftâ :
Pars belli haud temnenda, viri, jacet altus Orodes.
Conclamant focii, lætum Pæana fecuti.

Ille autem expirans: non me, quicunq; es, inulto,
Victor, nec longùm lætabere: te quoq; fata

Profpectant paria, atque eadem mox arva tenebis.
Ad quem fubridens mixtâ Mezentius irâ:

730

735

740

Nunc morere: aft de me divûm pater atque hominum

rex.

Viderit. hoc dicens, eduxit corpore telum:

Olli dura quies oculos et ferreus urget

Somnus, in æternam clauduntur lumina noctem.
Cædicus Alcathoum obtruncat, Sacrator Hydafpem :
Partheniumq; Rapo, et prædurum viribus Orfen:
Meffapus Cloniumque, Lycaoniumque Ericeten:
Illum, infrænis equi lapfu tellure jacentem;
Hunc, peditem pedes. et Lycius procefferat Agis:
Quem tamen haud expers Valerus virtutis avitæ
Dejicit: Atronium Salius; Saliumque Nealces,
Infignis jaculo et longè fallente fagittâ.
Jam gravis æquabat luctus et mutua Mavors
Funera: cædebant paritèr, paritèrque ruebant
Victores victique: neq; his fuga nota, neque illis.
Di Jovis in tectis iram miferantur inanem
Amborum, et tantos mortalibus effe labores.
Hinc Venus, hinc contrà fpectat Saturnia Juno.
Pallida Tifiphone media inter millia fævit.
At verò ingentem quatiens Mezentius haftam
Turbidus ingreditur campo: quàm magnus Orion,
Cùm pedes incedit medii per maxima Nerei

745

750

755

760

Stagna

Stagna, viam fcindens, humero fupereminet undas; 765
Aut fummis referens annofam montibus ornum,
- Ingrediturque folo, et caput inter nubila condit.
Talis fe vaftis infert Mezentius armis.

Huic contrà Æneas, fpeculatus in agmine longo,
Obvius ire parat. manet imperterritus ille,
Hoftem magnanimum opperiens, et mole fuâ ftat:
Atq; oculis fpatium emenfus quantum fatìs hastæ:
Dextra mihi deus, et telum, quod miffile libro,
Nunc adfint. voveo prædonis corpore raptis
Indutum fpoliis ipfum te, Laufe, trophæum
Eneæ. dixit, ftridentemque eminùs haftam
Jecit: at illa volans clypeo eft excuffa, procùlque
Egregium Anthorem latus inter et ilia figit :
Herculis Anthorem comitem, qui miffus ab Argis
Hæferat Evandro, atq; Italâ confederat urbe.
Sternitur infelix alieno vulnere, cœlumque
Afpicit, et dulces moriens reminifcitur Argos.
Tum pius Æneas haftam jacit : illa per orbem
Ære cavum triplici, per linea terga, tribufque
Tranfiit intextum tauris opus, imâque fedet
Inguine, fed vires haud pertulit. ocyùs enfem
Æneas, vifo Tyrrheni fanguine lætus,
Eripit à femore, et trepidanti fervidus inftat..
Ingemuit chari gravitèr genitoris amore,
Ut vidit, Laufus; lacrymæq; per ora volutæ,
Hic mortis duræ cafum, tuaque optima facta,
(Si qua fidem tanto eft operi latura vetuftas)
Non equidem, nec te, juvenis memorande, filebo.
Ille pedem referens, et inutilis, inque ligatus
Cedebat, clypeoq; inimicum haftile trahebat.
Prorupit juvenis, fefeque immifcuit armis :
Jamque affurgentis dextrâ plagamque ferentis
Æneæ fubiit mucronem: ipfumque morando
Suftinuit: focii magno clamore fequuntur,
Dum genitor nati parmâ protectus abiret:

770

775

780

785

790)

795

800 Telaqu