Nec fatis: extremas Coriti penetravit ad urbes: Lydorumque manum, collectos armat agreftes.
Quid dubitas? nunc tempus equos, nunc pofcere currus. Rumpe moras omnes, et turbata arripe caftra. Dixit, et in cœlum paribus fe fuftulit alis, Ingentemque fugâ fecuit fub nubibus arcum. Agnovit juvenis, duplicefque ad fidera palmas Suftulit, ac tali fugientem eft voce fecutus: Iri, decus cœli, quis te mihi nubibus actam Detulit in terras? undè hæc tam clara repentè Tempeftas? medium video difcedere cœlum, Palantefque polo ftellas: fequor omina tanta, Quifquis in arma vocas. et fic effatus, ad undam Proceffit, fummoque haufit de gurgite lymphas Multa deos orans ; oneravitque æthera votis. Jamque omnis campis exercitus ibat apertis, Dives equûm, dives pictaï veftis, et auri. Meffapus primas acies, postrema coërcent Tyrrhidæ juvenes: medio dux agmine Turnus Vertitur arma tenens, et toto vertice fupra eft. Ceu feptem furgens fedatis amnibus altus Per tacitum Ganges; aut pingui flumine Nilus, Cùm refluit campis, et jam se condidit alveo. Hic fubitam nigro glomerari pulvere nubem Profpiciunt Teucri, ac tenebras infurgere campis. Primus ab adversâ conclamat mole Caïcus: Quis globus, ô cives, caligine volvitur atrå? Ferte citi ferrum, date tela, et fcandite muros: Hoftis adeft, eja. ingenti clamore per omnes Condunt fe Teucri portas, et mania complent. Namque ita difcedens præceperat optimus armis Æneas: fi qua intereà Fortuna fuiffet;
Neu ftruere auderent aciem, neu credere campo: Caftra modo et tutos fervarent aggere muros. Ergo, etfi conferre manum pudor iraque monftrant; Objiciunt portas tamen, et præcepta facellunt,
Armatique cavis expectant turribus hoftem. Turnus, ut antevolans tardum præcefferat agmen, Viginti lectis equitum comitatus, et urbi Improvifus, adeft: maculis quem Thracius albis Portat equus, criftâque tegit galea aurea rubrâ. Ecquis erit mecum, ô juvenes, qui primus in hoftem? En, ait: et jaculum intorquens emittit in auras, Principium pugnæ: et campo fefe arduus infert. Clamore excipiunt focii, fremituque fequuntur Horrifono. Teucrûm mirantur inertia corda: Non æquo dare fe campo, non obvia ferre
Arma viros: fed caftra fovere. huc turbidus atque huc Luftrat equo muros, aditumque per avia quærit. Ac veluti pleno lupus infidiatus ovili,
Cùm fremit ad caulas, ventos perpeffus et imbres, Nocte fuper mediâ: tuti fub matribus agni Balatum exercent: ille afper, et improbus, irâ Sævit in abfentes: collecta fatigat edendi Ex longo rabies, et ficcæ fanguine fauces. Haud aliter Rutulo, muros et caftra tuenti, Ignefcunt iræ, et duris dolor offibus arder. Quâ tentet ratione aditus? et quæ via claufos Excutiat Teucros vallo, atque effundat in æquor? Claffem, quæ lateri caftrorum adjuncta latebat, Aggeribus feptam circum et fluvialibus undis, Invadit: fociofque incendia pofcit ovantes: Atque manum pinu flagranti fervidus implet. Tum verò incumbunt; urget præfentia Turni: Atque omnis facibus pubes accingitur atris. Diripuere focos :piceum fert fumida lumen Tæda, et commixtam Vulcanus ad aftra favillam. Quis deus, ô Mufæ, tam fæva incendia Teucris Avertit? tantos ratibus quis depulit ignes? Dicite: prifca fides facto, fed fama perennis. Tempore quo primùm Phrygiâ formabat in Idâ Æneas claffem, et pelagi petere alta parabat ;
Ipfa deûm fertur genitrix Berecynthia magnum Vocibus his affata Jovem : da, nate, petenti, Quod tua chara parens domito te pofcit Olympo. Pinea fylva mihi, multos dilecta per annos, Lucus in arce fuit fummâ, quò facra ferebant, Nigranti piceâ trabibufque obfcurus acernis. Has ego Dardanio juveni, cùm claffis egeret, Læta dedi: nunc follicitam timor anxius urget. Solve metus, atque hoc precibus fine poffe parentem; 90 Neu curfu quaffatæ allo, neu turbine venti Vincantur. profit noftris in montibus ortas. Filius huic contrà, torquet qui fidera mundi: O genitrix, quò fata vocas? aut quid petis iftis? Mortaline manu facta immortale carinæ Fas habeant? certufque incerta pericula luftret Æneas? cui tanta deo permiffa poteftas ? Imò, ubi defunctæ finem portufque tenebunt Aufonios olim, quæcunque evaferit undis, Dardaniumque ducem Laurentia vexerit arva, Mortalem eripiam formam, magnique jubebo Æquoris effe deas: qualis Nereïa Doto Et Galatea fecant fpumantem pectora pontum. Dixerat: idque ratum Stygii per flumina fratris, Per pice torrentes atrâque voragine ripas, Annuit, et totum nutu treinefecit Olympum. Ergo aderat promiflà dies, et tempora Parcæ Debita complêrant: cùm Turni injuria Matrem Admonuit facris ratibus depellere tædas. Hic primùm nova lux oculis effulfit, et ingens. Vifus ab Aurorâ cœlum tranfcurrere nimbus, Idæique chori: tùm vox horrenda per auras Excidit, et Troum Rutulorumque agmina complet: Ne trepidate meas, Teucri, defendere naves, Neve armate manus: maria antè exurere Turno Quàm facras dabitur pinus. vos ite folutæ, Ite, dex pelagi: genitrix jubet. et fua quæque
Continuò puppes abrumpunt vincula ripis: Delphinûmque modo demerfis æquora roftris Ima petunt. hinc virgineæ (mirabile monstrum) Reddunt fe totidem facies, pontoque feruntur, [Quot priùs æratæ fteterant ad litora proræ.] Obftupuere animis Rutuli: conterritus ipfe Turbatis Meffapus equis: cunctatur et amnis
Rauca fonans, revocatque pedem Tyberinus ab alto. 125 At non audaci ceffit fiducia Turno:
Ultrò animos tollit dictis, atque increpat ultrò: Trojanos hæc monftra petunt : his Jupiter ipse Auxilium folitum eripuit: non telą, nec ignes Expectant Rutulos. ergo maria invia Teucris, Nec fpes ulla fugæ : rérum pars altera adempta eft; Terra autem in manibus noftris ; tôt millia gentes Arma ferunt Itala. nil me fatalia terrent, Si qua Phryges præ fe jactant, responsa deorum. Sat fatis Venerique datum, tétigere quòd arva Fertilis Aufoniæ Troës; funt et méa contrà Fata mihi, ferro fceleratam exfcindere gentem, Conjuge præreptâ: nec folos tangit Atridas Ifte dolor, folifque licet capere arma Mycenis. Sed periiffe femel fatis eft? peccare fuiffet Antè fatis. penitùs modò non genus omne perofos Fœmineum? quibus hæc medii fiducia valli, Foffarumque moræ, leti difcrimina parva, Dant animos: an non viderunt monia Troja, Neptuni fabricata manu confidere in ignes? Sed vos, ô lecti, ferro quis fcindere vallum Apparat, et mecum invadit trepidantia caftrá? Non armis mihi Vulcani, non mille carinis Eft opus in Teucros : addant fe protinus omnes Etrufci focios: tenebras, et inertia furta Palladii, cæfis fummæ cuftodibus arcis,
Ne timeant ; nec equi cæcâ condemur in alvo: Luce palàm certum eft igni circundare muros.
Haud fibi cum Danais rem faxo et pube Pelafgå
Effe putent, decimum quos diftulit Hector in annum. Nunc adeò, melior'quoniam pars acta diei, Quod fupereft, læti benè geftis corpora rebus Procurate, viri; ét pugnam fperate parari. Intereà vigilum excubiis obfidere portas Gura datur Meffapo, et moenia cingere flammis. Bis feptem Rutuli, muros qui milite fervent, Delecti: aft illos centeni quemque fequuntur Purpurei criftis juvenes autóque corufci. Difcurrunt, variantque vices, fufique per herbam Indulgent vino, et vertunt crateras ahenos. Collucent ignes: noctem cuftodia ducit
Hæc fuper è vallo prospectant Troës, et armis Alta tenent: necnon trepidi formidine portas Explorant, pontesque et propugnacula jungunt : Tela gerunt. instant Mncftheus acerque Sereftus: Quos pater Æneas, fi quando adverfa vocarent, Rectores juvenum, et rerum dedit effe magiftros. Omnis per muros legio fortita periclum
Excubat, exercetque vices, quod cuiqué tuendum eft. Nifus erat portæ custos, acerrimus armis, Hyrtacides; comitem ne quem miferat Ida Venatrix, jaculo célérém levibufque fagittis : Et juxtà comès Euryalus, quo pulchrior alter- Non fuit Æneadum, Trojana nec inquit arma ; . Ora puer primâ fignans intonsa juventâ.
His amor unus erat, pariterque in bella ruebant: Tunc quoque communi portam ftatione tenebant. Nifus ait: dîne hunc ardorem mentibus addunt, Euryale? an fua cuique deus fit dira cupido?
Aut pugnam, aut aliquid jamdudum invadere magnum Mens agitat mihi; nec placida contenta quiete eft. Cernis, quæ Rutulos habeat fiducia rerum : Lumina rara micant: fomno vinoque foluti ·
« PreviousContinue » |