Omnia Deïphobo folvifti, et funeris umbris: Sed me fata mea et fcelus exitiale Lacænæ His merfere malis: illa hæc monumenta reliquit. Namque, ut fupremam falfa inter gaudia noctem Egerimus, nôfti; et nimiùm meminiffe neceffe eft: Cùm fatalis equus faltu fuper ardua venit Pergama, et armatum peditem gravis attulit alvo. Illa chorum fimulans, evantes Orgia circum Ducebat Phrygias, flammam media ipfa tenebat Ingentem, et fummâ Danaos ex arce vocabat. Tum me, confectum curis, fomnoque gravatum, Infelix habuit thalamus, preffitque jacentem Dulcis et alta quies, placidæque fimillima morti. Egregia intereà conjux arma omnia tectis Emovet, et fidum capiti fubduxerat ensem : Intra tecta vocat Menelaum, et limina pandit. Scilicet id magnum fperans fore munus amanti, Et famam extingui veterum fic poffe malorum. Quid moror? irrumpunt thalamo, comes additur unà Hortator fcelerum Æolides. dii talia Graiis Inftaurate, pio fi pœnas ore repofco. Sed te qui vivum cafus, age fare viciffim, Attulerint: pelagine venis erroribus a&tus? An monitu divûm? an quæ te fortuna fatigat, Ut triftes fine fole domos, loca turbida, adires? Hâc vice fermonum rofeis Aurora quadrigis Jam medium æthereo curfu trajecerat axem, Et fors omne datum traherent per talia tempus. Sed comes admonuit, breviterque affata Sibylla eft: Nox ruit, Ænea, nos flendo ducimus horas. Hic locus eft, partes ubi se via findit in ambas :: Dextera, quæ Ditis magni fub mania tendit: Hâc iter Elyfium nobis: at læva malorum Exercet pœnas, et ad impia Tartara mittit. Deiphobus contrà: ne fævi, magna facerdos : Difcedam: explebo numerum, reddarque tenebris.
I'decus, i, noftrum: melioribus utere fatis.. Tantum effatus, et in verbo veftigia torfit. Refpicit Æneas fubitò; et fub rupe finiftrâ Mœnia lata videt, triplici circumdata muro : Quæ rapidus flammis ambit torrentibus amnis Tartareus Phlegethon, torquetque fonantia faxa. Porta adverfa, ingens ; folidoque adamante columnæ; Vis ut nulla virûm, non ipfi exfcindere ferro. Calicola valeant: ftat ferrea turris ad auras : Tifiphoneque fedens, pallâ fuccincta cruentâ, Vestibulum infomnis fervat noctefque diefque. Hinc exaudiri gemitus, et fæva fonare Verbera: tum ftridor ferri, tractæque catena. Conftitit Æneas, ftrepitumque exterritus haufit. Quæ fcelerum facies? ô virgo, effare: quibufve Urgentur pænis? quis tantus plangor ad auras? Tum vates fic orfa loqui: dux inclyte Teucrum, Nulli fas cafto fceleratum infiftere limen: Sed me, cum lucis Hecate præfecit Avernis, Ipfa deûm pœnas docuit, perque omnia duxit. Gnoffius hæc Rhadamanthus habet duriffima regna: Caftigatque, auditque dolos: fubigitque fateri Quæ quis apud fuperos, furto lætatus inani, Diftulit in feram commiffa piacula mortem. Continuò fontes ultrix accincta flagello
Tifiphone quatit infultans: torvofque finiftrâ Intentans angues, vocat agmina fæva fororum. Tum demùm horrifono ftridentes cardine facræ
Panduntur portæ. cernis, cuftodia qualis
Vestibulo fedeat? facies quæ limina fervet?
Quinquaginta atris immanis hiatibus Hydra
Sævior intùs habet fedem : tum Tartarus ipfe
Bis patet in præceps tantum, tenditque fub umbras,
Quantus ad æthereum cœli fufpectus Olympum... Hic genus antiquum Terræ, Titania pubes, Fulmine dejeci, fundo volvuntur in imo,
Hîc et Aloïdas geminos, immania vidi Corpora: qui manibus magnum refcindere cœlum Aggreffi, fuperifque Jovem detrudere regnis. Vidi et crudeles dantem Salmonea pœnas, Dum flammas Jovis, et fonitus imitatur Olympi. Quatuor hic invectus equis, et lampada quaffans, Per Grajûm populos, mediæque per Elidis urbem Ibat ovans, Divûmque fibi pofcebat honorem: Demens! qui nimbos, et non imitabile fulmen Ere et cornipedum curfu fimulârat equorum. At pater omnipotens denfa inter nubila telum Contorfit (non ille faces, nec fumea tædis Lumina) præcipitemque immani turbine adegit. Necnon et Tityon, terræ omniparentis alumnum, Cernere erat: per tota novem cui jugera corpus Porrigitur; roftroque immanis vultur obunco Immortale jecur tondens, fœcundaque pœnis Vifcera, rimaturque epulis, habitatque fub alto Pectore: nec fibris requies datur ulla renatis. Quid memorem Lapithas, Ixiona, Pirithoümque? Quos fuper atra filex jamjam lapfura, cadentique Imminet affimilis. lucent genialibus altis Aurea fulcra toris, epulæque ante ora paratæ Regifico luxu: Furiarum maxima juxtà
Accubat, et manibus prohibet contingere menfas,
Exurgitque facem attollens, atque intonat ore. Hic quibus invifi fratres, dum vita manebat, Pulfatufve parens, et fraus innexa clienti ; Aut qui divitiis foli incubuêre repertis,
Necpartem pofuere fuis, quæ maxima turba eft; Quique ob adulterium cæfi, quique arma fecuti Impia, nec veriti dominorum fallere dextras, Inclufi pœnam expectant. ne quære doceri
Quam pœnam, aut quæ forma viros, fortunave merfit. Saxum ingens volvunt alii, radiifque rotarum Districti pendent. fedet, æternùmque fedebit
Infelix Thefeus; Phlegyafque miferrimus omnes Admonet, et magnâ testatur voce per umbras ; Difcite juftitiam monîti, et non remnere divos. Vendidit hic auro pátriam, dominumque potenrem Impofuit: fixit leges pretio atque refixit.
Hic thalamum invafit natæ, vetitofque hymenæos. Aufi omnes immane nefas, aufoque poriti. Non, mihi fi linguæ centum fint, oraque centum, Ferrea vox, omnes fcelerum comprendere formas, Omnia pœnarum percurrere nomina poffim. Hæc ubi dicta dedit Phœbilongæva facerdos :
Sed jam age, carpe viam, et fufceptum perfice munus : Acceleremus, ait. Cyclopum educta caminis
Devenere locos lætos, et amœna vireta Fortunatorum nemorum, fedefque beatas. Largior hîc campos æther et lumine veftit Purpureo: folemque fuum, fua fidera nôrunt. Pars in gramineis exercent membra palæstris, Contendunt ludo, et fulvâ luctantur arenâ: Pars pedibus plaudunt choreas, et carmina dicunt. Necnon Threicius longâ cum vefte facerdos Obloquitur numeris feptem difcrimina vocum : Jamque eadem digitis, jam pectine pulfat eburno. Hic genus antiquum Teucri, pulcherrima proles, Magnanimi heroës, nati melioribus annis, Ilufque, Affaracufque et Troja Dardanus auctor. Arma procul, currufque virum miratur inanes. Stant terrâ defixæ haftæ, paffimque foluti
Per campos pafcuntur equi, quæ gratia currûm
Armorumque fuit vivis, quæ cura nitentes Pafcere equos; eadem fequitur tellure repôftos. Confpicit, ecce, alios dextrâ lævâque per herbam Vefcentes, lætumque choro prana canentes, Inter odoratum lauri nemus: undè fupernè Plurimus Eridani per fylvam volvitur amnis. Hic manus, ob patriam pugnando vulnera passi: Quique facerdotes cafti, dum vita manebat: Quique pii vates, et Phobo digna locuti: Inventas aut qui vitam excoluere per artes: Quique fui memores alios fecere merendo: Omnibus his niveâ cinguntur tempora vittâ. Quos circumfufos fic eft affata Sibylla, Mufæum ante omnes; medium nam plurima turba Hunc habet, atque humeris extantem fufpicit altis. Dicite, felices animæ, tuque, optime vates ; Quæ regio Anchifen, quis habet locus ? illius ergô Venimus, et magnos Erebi tranavimus amnes. Atque huic refponfum paucis ita reddidit heros:. Nulli certa domus : lucis habitamus opacis ; Riparumque toros, et prata recentia rivis Incolimus: fed vos,: fi fert ita corde voluntas, Hoc fuperate jugum, et facili jam tramite fiftam. Dixit: et antè tulit greffum, campofque nitentes Defuper oftentat: dehinc fumma cacumina linquunt. At pater Anchifes penitùs convalle virenti Inclufas animas, fuperumque ad lumen ituras, Luftrabat ftudio recolens: omnemque fuorum Fortè recenfebat numerum, charofque nepotes, Fataque, fortunaíque virûm, morefque, manufque. Ifque ubi tendentem adversum per gramina vidit Æneam; alacris palmas utrafque tetendit, Effufæque genis lacrymæ, et vox excidit ore: Venifti tandem, tuaque expectata parenti Vicit iter durum pietas! datur ora tueri,
Nate, tua, et notas audire et reddere voces !
« PreviousContinue » |