Page images
PDF
EPUB

Omnia Deïphobo folvifti, et funeris umbris:
Sed me fata mea et fcelus exitiale Lacænæ
His merfere malis: illa hæc monumenta reliquit.
Namque, ut fupremam falfa inter gaudia noctem
Egerimus, nôfti; et nimiùm meminiffe neceffe eft:
Cùm fatalis equus faltu fuper ardua venit
Pergama, et armatum peditem gravis attulit alvo.
Illa chorum fimulans, evantes Orgia circum
Ducebat Phrygias, flammam media ipfa tenebat
Ingentem, et fummâ Danaos ex arce vocabat.
Tum me, confectum curis, fomnoque gravatum,
Infelix habuit thalamus, preffitque jacentem
Dulcis et alta quies, placidæque fimillima morti.
Egregia intereà conjux arma omnia tectis
Emovet, et fidum capiti fubduxerat ensem :
Intra tecta vocat Menelaum, et limina pandit.
Scilicet id magnum fperans fore munus amanti,
Et famam extingui veterum fic poffe malorum.
Quid moror? irrumpunt thalamo, comes additur unà
Hortator fcelerum Æolides. dii talia Graiis
Inftaurate, pio fi pœnas ore repofco.
Sed te qui vivum cafus, age fare viciffim,
Attulerint: pelagine venis erroribus a&tus?
An monitu divûm? an quæ te fortuna fatigat,
Ut triftes fine fole domos, loca turbida, adires?
Hâc vice fermonum rofeis Aurora quadrigis
Jam medium æthereo curfu trajecerat axem,
Et fors omne datum traherent per talia tempus.
Sed comes admonuit, breviterque affata Sibylla eft:
Nox ruit, Ænea, nos flendo ducimus horas.
Hic locus eft, partes ubi se via findit in ambas ::
Dextera, quæ Ditis magni fub mania tendit:
Hâc iter Elyfium nobis: at læva malorum
Exercet pœnas, et ad impia Tartara mittit.
Deiphobus contrà: ne fævi, magna facerdos :
Difcedam: explebo numerum, reddarque tenebris.

510

SIS

520

325

530

535

540

545

350

I'decus, i, noftrum: melioribus utere fatis..
Tantum effatus, et in verbo veftigia torfit.
Refpicit Æneas fubitò; et fub rupe finiftrâ
Mœnia lata videt, triplici circumdata muro :
Quæ rapidus flammis ambit torrentibus amnis
Tartareus Phlegethon, torquetque fonantia faxa.
Porta adverfa, ingens ; folidoque adamante columnæ;
Vis ut nulla virûm, non ipfi exfcindere ferro.
Calicola valeant: ftat ferrea turris ad auras :
Tifiphoneque fedens, pallâ fuccincta cruentâ,
Vestibulum infomnis fervat noctefque diefque.
Hinc exaudiri gemitus, et fæva fonare
Verbera: tum ftridor ferri, tractæque catena.
Conftitit Æneas, ftrepitumque exterritus haufit.
Quæ fcelerum facies? ô virgo, effare: quibufve
Urgentur pænis? quis tantus plangor ad auras?
Tum vates fic orfa loqui: dux inclyte Teucrum,
Nulli fas cafto fceleratum infiftere limen:
Sed me, cum lucis Hecate præfecit Avernis,
Ipfa deûm pœnas docuit, perque omnia duxit.
Gnoffius hæc Rhadamanthus habet duriffima regna:
Caftigatque, auditque dolos: fubigitque fateri
Quæ quis apud fuperos, furto lætatus inani,
Diftulit in feram commiffa piacula mortem.
Continuò fontes ultrix accincta flagello

555

560

3.65

570

Tifiphone quatit infultans: torvofque finiftrâ
Intentans angues, vocat agmina fæva fororum.
Tum demùm horrifono ftridentes cardine facræ

Panduntur portæ. cernis, cuftodia qualis

Vestibulo fedeat? facies quæ limina fervet?

575

Quinquaginta atris immanis hiatibus Hydra

Sævior intùs habet fedem : tum Tartarus ipfe

Bis patet in præceps tantum, tenditque fub umbras,

Quantus ad æthereum cœli fufpectus Olympum...
Hic genus antiquum Terræ, Titania pubes,
Fulmine dejeci, fundo volvuntur in imo,

580%

Hîc et Aloïdas geminos, immania vidi
Corpora: qui manibus magnum refcindere cœlum
Aggreffi, fuperifque Jovem detrudere regnis.
Vidi et crudeles dantem Salmonea pœnas,
Dum flammas Jovis, et fonitus imitatur Olympi.
Quatuor hic invectus equis, et lampada quaffans,
Per Grajûm populos, mediæque per Elidis urbem
Ibat ovans, Divûmque fibi pofcebat honorem:
Demens! qui nimbos, et non imitabile fulmen
Ere et cornipedum curfu fimulârat equorum.
At pater omnipotens denfa inter nubila telum
Contorfit (non ille faces, nec fumea tædis
Lumina) præcipitemque immani turbine adegit.
Necnon et Tityon, terræ omniparentis alumnum,
Cernere erat: per tota novem cui jugera corpus
Porrigitur; roftroque immanis vultur obunco
Immortale jecur tondens, fœcundaque pœnis
Vifcera, rimaturque epulis, habitatque fub alto
Pectore: nec fibris requies datur ulla renatis.
Quid memorem Lapithas, Ixiona, Pirithoümque?
Quos fuper atra filex jamjam lapfura, cadentique
Imminet affimilis. lucent genialibus altis
Aurea fulcra toris, epulæque ante ora paratæ
Regifico luxu: Furiarum maxima juxtà

Accubat, et manibus prohibet contingere menfas,

585

590

595

600

605

Exurgitque facem attollens, atque intonat ore.
Hic quibus invifi fratres, dum vita manebat,
Pulfatufve parens, et fraus innexa clienti ;
Aut qui divitiis foli incubuêre repertis,

610

Necpartem pofuere fuis, quæ maxima turba eft;
Quique ob adulterium cæfi, quique arma fecuti
Impia, nec veriti dominorum fallere dextras,
Inclufi pœnam expectant. ne quære doceri

614

Quam pœnam, aut quæ forma viros, fortunave merfit.
Saxum ingens volvunt alii, radiifque rotarum
Districti pendent. fedet, æternùmque fedebit

Infelix

Infelix Thefeus; Phlegyafque miferrimus omnes
Admonet, et magnâ testatur voce per umbras ;
Difcite juftitiam monîti, et non remnere divos.
Vendidit hic auro pátriam, dominumque potenrem
Impofuit: fixit leges pretio atque refixit.

Hic thalamum invafit natæ, vetitofque hymenæos.
Aufi omnes immane nefas, aufoque poriti.
Non, mihi fi linguæ centum fint, oraque centum,
Ferrea vox, omnes fcelerum comprendere formas,
Omnia pœnarum percurrere nomina poffim.
Hæc ubi dicta dedit Phœbilongæva facerdos :

Sed jam age, carpe viam, et fufceptum perfice munus :
Acceleremus, ait. Cyclopum educta caminis

620

629

630

[blocks in formation]

Devenere locos lætos, et amœna vireta
Fortunatorum nemorum, fedefque beatas.
Largior hîc campos æther et lumine veftit
Purpureo: folemque fuum, fua fidera nôrunt.
Pars in gramineis exercent membra palæstris,
Contendunt ludo, et fulvâ luctantur arenâ:
Pars pedibus plaudunt choreas, et carmina dicunt.
Necnon Threicius longâ cum vefte facerdos
Obloquitur numeris feptem difcrimina vocum :
Jamque eadem digitis, jam pectine pulfat eburno.
Hic genus antiquum Teucri, pulcherrima proles,
Magnanimi heroës, nati melioribus annis,
Ilufque, Affaracufque et Troja Dardanus auctor.
Arma procul, currufque virum miratur inanes.
Stant terrâ defixæ haftæ, paffimque foluti

640

645

650

Per campos pafcuntur equi, quæ gratia currûm

Armo

[ocr errors]

Armorumque fuit vivis, quæ cura nitentes
Pafcere equos; eadem fequitur tellure repôftos.
Confpicit, ecce, alios dextrâ lævâque per herbam
Vefcentes, lætumque choro prana canentes,
Inter odoratum lauri nemus: undè fupernè
Plurimus Eridani per fylvam volvitur amnis.
Hic manus, ob patriam pugnando vulnera passi:
Quique facerdotes cafti, dum vita manebat:
Quique pii vates, et Phobo digna locuti:
Inventas aut qui vitam excoluere per artes:
Quique fui memores alios fecere merendo:
Omnibus his niveâ cinguntur tempora vittâ.
Quos circumfufos fic eft affata Sibylla,
Mufæum ante omnes; medium nam plurima turba
Hunc habet, atque humeris extantem fufpicit altis.
Dicite, felices animæ, tuque, optime vates ;
Quæ regio Anchifen, quis habet locus ? illius ergô
Venimus, et magnos Erebi tranavimus amnes.
Atque huic refponfum paucis ita reddidit heros:.
Nulli certa domus : lucis habitamus opacis ;
Riparumque toros, et prata recentia rivis
Incolimus: fed vos,: fi fert ita corde voluntas,
Hoc fuperate jugum, et facili jam tramite fiftam.
Dixit: et antè tulit greffum, campofque nitentes
Defuper oftentat: dehinc fumma cacumina linquunt.
At pater Anchifes penitùs convalle virenti
Inclufas animas, fuperumque ad lumen ituras,
Luftrabat ftudio recolens: omnemque fuorum
Fortè recenfebat numerum, charofque nepotes,
Fataque, fortunaíque virûm, morefque, manufque.
Ifque ubi tendentem adversum per gramina vidit
Æneam; alacris palmas utrafque tetendit,
Effufæque genis lacrymæ, et vox excidit ore:
Venifti tandem, tuaque expectata parenti
Vicit iter durum pietas! datur ora tueri,

635

660

665

670

675

680

685

Nate, tua, et notas audire et reddere voces !

« PreviousContinue »