Hyrtacidæ ante omnes exit locus Hippocoontis:
Quem modò navali Mneftheus certamine victor
Confequitur, viridi Mnestheus evinctus olivâ.
Tertius Eurytion, tuus, ô clariffime, frater,
Pandare: qui quondam, juffus confundere fœdus,
In medios telum torfifti primus Achivos.
Extremus, galeâque imâ fubfedit Aceftes;
Aufus et ipfe manu juvenum tentare laborem.
Tum validis flexos incurvant viribus arcus
Pro fe quifque viri, et depromunt tela pharetris:
Primaque per cœlum nervo ftridente fagitta
Hyrtacidæ juvenis volucres diverberat aurras,
Et venit, adverfique infigitur arbore mali.
Intremuit malus, timuitque exterrita pennis
Ales, et ingenti fonuerunt omnia plaufu.
Poft acer Mneftheus adducto conftitit arcu
Alta petens, pariterque oculos telumque tetendit:
Aft ipfam miferandus avim contingere ferro
Non valuit; nodos et vincula linea rupit,
Queis innexa pedem malo pendebat ab alto.
Illa Notos atque atra volans in nubila fugit.
Tum rapidus jamdudum arcu contenta parato
Tela tenens, fratrem Eurytion in vota vocavit:
Jam vacuo lætam cœlo fpeculatus, et alis
Plaudentem, nigrâ figit fub nube columbam.
Decidit exanimis, vitamque reliquit in aftris
Aeriis, fixamque refert delapfa fagittam.
Amifsâ folus palmâ fuperabat Aceftes:
Qui tamén æthereas telum contorfit in auras,
Oftentans artemque pater arcumque fonantem.
Hic oculis fubitum objicitur magnoque futurum
Augurio monftrum: docuit pòft exitus ingens,
Seraque terrifici cecinerunt omina vates.
Namque volans liquidis in nubibus arfit arundo,
Signavitque viam flammis, tenuefque receffit
Confumpta in ventos: cœlo ceu fæpe refixa
O 3

495

300

305

520

525

Tranf

Tranfcurrunt, crinemque volantia fidera ducunt.
Attonitis hæfere animis, fuperofque precati
Trinacrii Teucrique viri: nec maximus omen
Abnuit Æneas: fed lætum amplexus Aceften
Muneribus cumulat magnis, ac talia fatur:
Sume, pater, nam te voluit rex magnus Olympi
Talibus aufpiciis exortem ducere honorem.
Ipfius Anchifæ longævi hoc munus habebis,
Cratera impreffum fignis: quem Thracius olim
Anchifæ genitori in magno munere Ciffeus
Ferre fui dederat monimentum er pignus amoris.
Sic fatus, cingit viridanti tempora lauro,

$3.0

535

Et primum ante omnes victorem appellat Aceften.
Nec bonus Eurytion prælato invidit honori,
Quamvis folus avem cœlo dejecit ab alto.

540

Proximus ingreditur donis, qui vincula rupit:
Extremus, volucri qui fixit arundine malum.
At pater Æneas, nondum certamine miffo,
Cuftodem ad fefe comitemque impubis Iuli
Epytiden vocat, et fidam fic fatur ad aurem :
Vade, age: et, Afcanio, fi jam puerile paratum
Agmen habet fecum, curfufque inftruxit equorum,
Ducat avo turmas, et fefe oftendat in armis,
Dic, ait. ipfe omnem longo decedere circo

545

550

Infufum populum, et campos jubet effe patentes.
Incedunt pueri, pariterque ante ora parentum
Frænatis lucent in equis: quos omnis euntes
Trinacriæ mirara fremit Trojæque juventus.
Omnibus in morem tonsâ coma preffa coronâ:
Cornea bina ferunt præfixa hastilia ferro;
Pars leves humero pharetras: it pectore fummo
Flexilis obtorti per collum circulus auri.

555

Tres equitum numero turmæ, ternique vagantur
Ductores: pueri bis feni quemque fecuti,
Agmine partito fulgent, paribufque magiftris.
Una acies juvenum, ducit quam parvus ovantem

560

Nomen

Nomen avi referens Priamus, tua clara, Polite,
Progenies, auctura Italos: quem Thracius albis
Portat equus bicolor maculis ; veftigia primi
Alba pedis, frontemque oftentans arduus albam.
Alter Atys, genus unde Attî duxere Latini :
Parvus Atys, pueroque puer dilectus Iülo.
Extremus, formâque ante omnes pulcher Iülus
Sidonio eft invectus equo : quem candida Dido
Effe fui dederat monimentum et pignus amoris.
Cetera Trinacriis pubes fenioris Acefta
Fertur equis.

575

580

585

Excipiunt plaufu pavidos, gaudentque tuentes
Dardanidæ, veterumque agnofcunt ora parentum.
Poftquàm omnem læti confeffum oculofque fuorum
Luftravere in equis: fignum clamore paratis
Epyrides longè dedit, infonuitque flagello.
Olli difcurrêre pares, atque agmina terni
Diductis folvêre choris: rursùfque vocati
Convertêre vias, infeftaque tela tulere.
Inde alios ineunt curfus, aliofque recurfus,
Adverfis fpatiis: alternofque orbibus orbes
Impediunt, pugnæque cient fimulacra fub armis.
Et nunc terga fugâ nudant, nunc fpicula vertunt
Infenfi, factâ pariter nunc pace feruntur.
Ut quondam Cretâ fertur Labyrinthus in altâ
Parietibus textum cæcis iter ancipitemque
Mille viis habuiffe dolum, quà figna fequendi
Falleret indeprenfus et irremeabilis error.
Haud aliter Teucrum nati veftigia curfu
Impediunt, texuntque fugas et prælia ludo:
Delphinum fimiles, qui per maria humida nando
Carpathium Libycumque fecant, luduntque per undas.
Hunc morem, hos curfus, atque hæc certamina primus,
Afcanius, longam muris cum cingeret Albam,
Rettulit ; et prifcos docuit celebrare Latinos,
Quo puer ipfe modo, fecum quo Troïa pubes:

590

694

Albani docuere fuos. hinc maxima porro
Accepit Roma, et patrium fervavit honorem;
Trojaque nunc, pueri Trojanum dicitur agmen.
Hac celebrata tenus fancto certamina patri.
Hic primum fortuna fidem mutata novavit.
Dum variis tumulo referunt folemnia ludis,
Irim de cœlo mifit Saturnia Juno

Iliacam ad claffem ; ventofque aspirat eunti,
Multa movens, necdum antiquum faturata dolorem.
Illa viam celerans per mille coloribus arcum,
Nulli vifa cito decurrit tramite virgo.

- 615

Confpicit ingentem concurfum : et litora luftrans,
Defertofque videt portus, claffemque relictam.
At procul in folâ fecreta Troades actâ
Amiffum Anchifen flebant, cun&tæque profundum
Pontum afpectabant flentes: heu! tot vada feflis
Et tantum fupereffe maris, vox omnibus una.
Urbem orant: tædet pelagi perferre laborem.
Ergo inter medias fefe haud ignara nocendi
Conjicit, et faciemque deæ veftemque reponit.
Fit Beroë, Ifmarii conjux longæva Dorycli,
Cui genus, et quondam nomen, natique fuiffent.
Ac fic Dardanidum mediam fe matribus infert:
O miferæ, quas non manus, inquit, Achaïca bello
Traxerit ad letum, patriæ fub mœnibus! ô gens
Infelix! cui te exitio fortuna refervat?
Septima poft Troja excidium jam vertitur æftas;
Cum freta, cum terras omnes, tot inhofpita faxa
Sideraque emenfæ ferimur: dum per mare magnum
Italiam fequimur fugientem, et volvimur undis.
Hic Erycis fines fraterni, atque hofpes Aceftes:
Quid prohibet muros jacere, et dare civibus urbem?
O patria, et rapti nequicquam ex hofte Penates!
Nullane jam Troja dicentur mœnia? nufquam
Hectoreos amnes, Xanthum et Simoënta videbo?
Quin agite, et mecum infauftas exurite puppes.

620

625

63.0

635 Nam

Nam mihi Caffandræ per fomnum vatis imago
Ardentes dare vifa faces: hîc quærite Trojam,
Hic domus eft, inquit, vobis. jam tempus agit res,
Nec tantis mora prodigiis: en quattuor aræ
Neptuno! deus ipfe faces animumque miniftrat.
Hæc memorans, prima infenfum vi corripit ignem
Sublatâque procul dextrâ connixa corufcat,
Et jacit. arrectæ mentes, ftupefactaque corda
Iliadum. hîc una è multis, quæ maxima natu,
Pyrgo, tot Priami natorum regia nutrix:
Non Beroë vobis ; non hæc Rhoteïa, matres,
Eft Dorycli conjux : divini figna decoris,
Ardentefque notate oculos: qui fpiritus illi,
Qui vultus, vocifve fonus, vel greffus eunti!
Ipfa egomet dudum Beroën digreffa reliqui
Egram, indignantem tali quòd fola careret
Munere, nec meritos Anchise inferret honores.
Hæc effata.

At matres primò ancipites, oculifque malignis
Ambiguæ, fpe&tare rates, miferum inter amorem
Præfentis terræ, fatifque vocantia regna:
Cum dea fe paribus per cœlum fuftulit alis,
Ingentemque fugâ fecuit fub nubibus arcum.
Tum verò attonitæ monftris, actæque furore,

640

645

650

655

Conclamant, rapiuntque focis penetralibus ignem: 660
Pars fpoliant aras, frondem ac virgulta facesque
Conjiciunt: furit immiffis Vulcanus habenis
Tranftra per, et remos, et pictas abiete puppes.
Nuncius Anchife ad tumulum cuneofque theatri

665

Incenfas perfert naves Eumelus : et ipfi

Refpiciunt atram in nimbo volitare favillam.

Primus et Afcanius, curfus ut lætus equeftres

Ducebat, fic acer equo turbata petivit

Caftra: nec exanimes poffunt retinere magiftri.

Quis furor ifte novus? quò nunc, quò tenditis, inquit, Hey miferæ cives! non hoftem, inimicaque caftra

671