Nunc Lycia fortes, nunc et Jove miffus ab ipfo
Interpres divûm fert horrida juffa per auras.
Scilicet is fuperis labor eft, ea cura quietos
Sollicitat. neque te teneo, neque dicta refello.
I, fequere Italiam ventis, pete regna per undas.
Spero equidem mediis, fi quid pia numina poffunt,
Supplicia haufurum fcopulis ; et nomine Dido
Sæpe vocaturum. fequar atris ignibus abfens:
Et, cum frigida mors animâ feduxerit artus,

380

385

Omnibus umbra locis adero : dabis, improbe, pœnas:
Audiam, et hæc Manes veniet mihi fama fub imos.
His medium dictis fermonem abrumpit, et auras
Egra fugit: feque ex oculis avertit et aufert,
Linquens multa metu cunctantem et multa parantem
Dicere. Sufcipiunt famulæ, collapfaque membra
Marmoreo referunt thalamo, ftratifque reponunt.
At pius Æneas, quanquam lenire dolentem
Solando cupit, et dictis avertere curas;

389

394

Multa gemens, magnoque animum labefactus amore:
Juffa tamen divûm exequitur, claffemque revifit.

Tum vero Teucri incumbunt, et litore celfas
Deducunt toto naves: natat uncta carina;

Frondentefque ferunt remos, et robora fylvis

Infabricata, fugæ ftudio.

400

Migrantes cernas, totâque ex urbe ruentes.

Ac veluti ingentem formicæ farris acervum

Cum populant, hyemis memores, tectoque reponunt:
It nigrum campis agmen, prædamque per herbas
Convectant calle angufto: pars grandia trudunt
Obnixa frumenta humeris: pars agmina cogunt,
Caftigantque moras: opere omnis femita fervet.
Quis tibi tunc, Dido, cernenti talia fenfus?
Quofve dabas gemitus? cum litora fervere latè
Profpiceres arce ex fummâ, totumque videres
Mifceri ante oculos tantis clamoribus æquor?
Improbe amor, quid non mortalia pectora cogis?

405

410

Ire iterum in lacrymas, iterum tentare precando
Cogitur, et fupplex animos fubmittere amori:
Ne quid inexpertum, fruftra moritura, relinquat.
Anna, vides toto properari litore circum :
Undique convenere: vocat jam carbafus auras,
Puppibus et læti nautæ impofuere coronas.
Hunc ego fi potui tantum fperare dolorem ;

Et perferre, foror, potero. miferæ hoc tamen unum 420
Exequere, Anna, mihi: folam nam perfidus ille

Te colere, arcanos etiam tibi credere fenfus ;
Sola viri molles aditus et tempora noras.

1, foror, atque hoftem fupplex affare fuperbum:
Non ego cum Danais Trojanam exfcindere gentem 425
Aulide juravi, claffemve ad Pergama mifi:

Nec patris Anchifæ cineres Manesve revelli.
Cur mea dicta negat duras demittere in aures?
Quò ruire extremum hoc miferæ det munus amanti :
Expectet facilemque fugam, ventofque ferentes.
Non jam conjugium antiquum, quod prodidit, oro:
Nec pulchro ut Latio careat, regnumque relinquat.
Tempus inane peto, requiem fpatiumque furori,
Dum mea me victam doceat fortuna dolere.
Extremam hanc oro veniam (miferere fororis)

430

435

Quam mihi cum dederis, cumulatam morte relinquam.

Talibus orabat, talesque miferrima fletus

Fertque refertque foror: fed nullis ille movetur
Fletibus, aut voces ullas tractabilis audit.

Fata obftant: placidafque viri deus obftruit aures.
Ac veluti annoso validam cùm robore quercum
Alpini Boreæ, nunc hinc, nunc flatibus illinc
Eruere inter fe certant; it ftridor, et aktè
Confternunt terram concuffo ftipite frondes:
Ipfa hæret fcopulis : et quantum vertice ad auras
Etherias, tantum radice in tartara tendit.
Haud fecùs affiduis hinc atque hinc vocibus heros
Tunditur, ermagno perfentit pectore curas:

440

445

Mens

Mens immota manet, lacrymæ volvuntur inanes.
Tum vero infelix fatis exterrita Dido

Mortem orat: tædet cœli convexa tueri.

450

455

460

Quo magis inceptum peragat, lucemque relinquat;
Vidit, thuricremis cum dona imponeret aris,
Horrendum dictu, latices nigrefcere facros ;
Fufaque in obfcænum se vertere vina cruorem.
Hoc vifum nulli, non ipfi effata forori.
Prætereà, fuit in tectis de marmore templum
Conjugis antiqui, miro quod honore colebat,
Velleribus niveis et feftâ fronde revinctum.
Hinc exaudiri voces et verba vocantis
Vifa viri, nox cum terras obfcura teneret:
Solaque culminibus ferali carmine bubo
Sæpe queri, et longas in fletum ducere voces.
Multaque prætereà vatum prædicta priorum
Terribili monitu horrificant. agit ipfe furentem
In fomnis ferus Æneas: femperque relinqui
Sola fibi, femper longam incomitata videtur
Ire viam, et Tyrios defertâ quærere terrâ.
Eumenidum veluti demens videt agmina Pentheus,
Et folem geminum, et duplices fe oftendere Thebas: 470
Aut Agamemnonius fcenis agitatus Oreftes,
Armatam facibus matrem et ferpentibus atris
Cum fugit, ultricefque fedent in limine Diræ.
Ergo ubi concepit Furias, evicta dolore,
Decrevitque mori: tempus fecum ipía modumque
Exigit, et mæftam dictis aggreffa fororem,
Confilium vultu tegit, ac fpem fronte ferenat:
Inveni, germana, viam, gratare forori,

Quæ mihi reddat eum, vel eo me solvat amantem.
Oceani finem juxta Solemque cadentem,
Ultimus Æthiopum locus eft, ubi maximus Atlas
Axem humero torquet ftellis ardentibus aptum.
Hinc mihi Maffylæ gentis monftrata facerdos,
Hefperidum templi cuftos, epulafque draconi

465

475

489

Qua

Quæ dabat, et facros fervabat in arbore ramos,
Spargens humida mella foporiferumque papaver.
Hæc fe carminibus promittit folvere mentes
Quas velit ; aft aliis duras immittere curas:
Siftere aquam fluviis, et vertere fidera retrò :
Nocturnofque ciet Manes. mugire videbis
Sub pedibus terram, et descendere montibus ornos.
Teftor, chara, deos, et te, germana, tuumque
Dulce caput, magicas invitam accingier artes.
Tu fecreta pyram recto interiore fub auras
Erige: et arma viri, thalamo quæ fixa reliquit
Impius, exuviafque omnes, lectumque jugalem,
Quo perii, fuperimponas. abolere nefandi

Cuneta viri monumenta juvat ; monftratque facerdos.
Hæc effata filet: pallor fimul occupat ora.
Non tamen Anna novis prætexere funera facris
Germanam credit: nec tantos mente furores
Concipit; aut graviora timet, quàm morte Sichæi,
Ergo juffa parat.

At Regina pyrâ, penetrali in sede, fub auras
Erectâ ingenti, tædis atque ilice fectâ,
Intenditque locum fertis, et fronde coronat
Funereâ fuper exuvias, ensemque relictum,
Effigiemque toro locat, haud ignara futuri.
Stant aræ circum: et crinės effufa facerdos

485

493

Tercentum tonat ore deos, Erebumque, Chaofque, 51
Tergeminamque Hecaten, tria virginis ora Dianæ.
Sparferat et latices fimulatos fontis Averni.
Falcibus et meffæ ad Lunam quæruntur ahenis
Pubentes herbæ, nigri cum lacte veneni.
Quæritur et nafcentis equi de fronte revulfus,
Et matri præreptus amor.

Ipfa molâ manibufque piis, altaria juxta,
Unum exuta pedem vinclis, in veste recincta,
Teftatur moritura deos, et confcia fati

Sidera: tum, fi quod non æquo fœdere amantes

Juber

$20

Curæ

Curæ numen habet, juftumque memorque, precatur.
Nox erat, et placidum carpebant feffa foporem
Corpora per terras, fylvæque et fæva quiêrant
Equora: cùm medio volvuntur fidera lapfu :
Cùm tacet omnis ager; pecudes, pictæque volucres, 525
Quæque lacus latè liquidos, quæque afpera dumis
Rura tenent, fomno pofitæ fub nocte filenti
Lenibant curas, et corda oblita laborum.
At non infelix animi Phoeniffa ; neque unquam
Solvitur in fomnos, oculifve aut pectore noctem
Accipit: ingeminant curæ, rurfufque refurgens
Sævit amor, magnoque irarum fluctuat æftu.
Sic adeò infiftit, fecumque ita corde volutat:
En quid ago? rurfufne procos irrifa priores
Experiar? Nomadumque petam connubia fupplex,
Quos ego fum toties jam dedignata maritos?
Iliacas igitur claffes atque ultima Teucrûm
Juffa fequar? quiàne auxilio juvat ante levatos,
Et bene apud memores veteris ftat gratia facti?

530

535

Quis me autem, fac velle, finet? ratibufque fuperbis 540
Irrifam accipiet? nefcis heu, perdita, necdum
Laomedonteæ fentis perjuria gentis?

Quid tum? fola fugâ nautas comitabor ovantes?
An Tyriis, omnique manu ftipata meorum
Infequar? et quos Sidoniâ vix urbe revelli,
Rurfus agam pelago, et ventis dare vela jubebo?
Quin morere, ut merita es, ferroque averte dolorem.
Tu lacrymis evicta meis, tu prima furentem
His, germana, malis oneras, atque objicis hofti.
Non licuit thalami expertem fine crimine vitam
Degere more feræ, tales nec tangere curas?
Non fervata fides cineri promiffa Sichæo.
Tantos illa fuo rumpebat pectore queftus.
Æneas celsâ in puppi, jam certus eundi,
Carpebat fomnos, rebus jam ritè paratis.
Huic fe forma dei vultu redeuntis eodem

545

350

555

Obtulit