Si non pertæfum thalami tædæque fuiffet;
Huic uni forfan potui fuccumbere culpæ.
Anna, fatebor enim, miferi poft fata Sichæi
Conjugis, et fparfos fraternâ cæde Penates;
Solus hic inflexit fenfus, animumque labantem
Impulit: agnofco veteris veftigia flammæ.
Sed mihi vel tellus optem prius ima dehifcat;

20

30

Vel pater omnipotens adigat me fulmine ad umbras, zs
Pallentes umbras Erebi, noctemque profundam,
Ante, pudor, quàm te violo, aut tua jura refolvo.
Ille meos, primus qui me fibi junxit, amores
Abftulit: ille habeat fecum, fervetque fepulcro.
Sic effata, finum lacrymis implevit obortis.
Anna refert: ô luce magis dilecta forori,
Sola-ne perpetuâ morens carpêre juventâ?
Nec dulces natos, Veneris nec præmia nôris?
Id cinerem, aut manes credis curare fepultos?
Efto: ægram nulli quondam flexere mariti ;
Non Libyæ, non ante Tyro: defpectus Iarbas,
Ductorefque alii, quos Africa terra triumphis
Dives alit: placito-ne etiam pugnabis amori?
Nec venit in mentem quorum confederis arvis?
Hinc Getulæ urbes genus infuperabile bello,
Et Numidæ infræni cingunt, et inhofpita Syrtis:
Hinc deferta fiti regio, latèque furentes
Barcæi. quid bella Tyro furgentia dicam,
Germanique minas?

Diis equidem aufpicibus reor, et Junone fecundâ,

Huc curfum Iliacas vento tenuiffe carinas.

35

46

Quam tu urbem, foror, hanc cernes! quæ furgere regna
Conjugio tali! Teucrûm comitantibus armis,
Punica fe quantis attollet gloria rebus!
Tu modò pofce deos veniam, facrifque litatis,
Indulge hofpitio, caufafque innecte morandi:
Dum pelago defævit hyems, et aquofus Orion;
Quaffatæque rates, et non tractabile cœlum.

His dictis incenfum animum inflammavit amore,
Spemque dedit dubiæ menti, folvitque pudorem.
Principio delubra adeunt, pacemque per aras
Exquirunt: mactant lectas de more bidentes
Legiferæ Cereri, Phœboque, patrique Lyxo;
Junoni ante omnes, cui vincla jugalia curæ.
Ipfa tenens dextrâ pateram pulcherrima Dido,
Candentis yaccæ media inter cornua fundit:
Aut ante ora deûm pingues fpatiatur ad aras,
Inftauratque diem donis ; pecudumque reclufis
Pectoribus inhians, fpirantia confulit exta.
Heu vatum ignaræ mentes! quid vota furentem,
Quid delubra juvant? eft mollis flamma medullas
Intereà, et tacitum vivit fub pectore vulnus.
Uritur infelix Dido, totâque vagatur

Urbe furens: qualis conjectâ cerva fagittâ,
Quam procul incautam nemora inter Creffia fixit
Paftor agens telis, liquitque volatile ferrum
Nefcius; illa fugâ fylvas faltufque peragrat
Dictæos: hæret lateri letalis arundo.

Nunc media Æneam fecum per mænia ducit:
Sidoniafque oftentat opes, urbemque paratam.
Incipit effari, mediâque in voce refiftit.
Nunc eadem, labente die, convivia quærit:
Iliacofque iterum demens audire labores
Expofcit, penderque iterum narrantis ab ore.
Poft, ubi digreffi, lumenque obfcura viciffim
Luna premit, fuadentque cadentia fidera fomnos:
Sola domo moret vacuâ, ftratifque relictis

70

75

80

Incubat: illum abfens abfentem auditque videtque:
Aut gremio Afcanium, genitoris imagine capta,
Detinet, infandum fi fallere poffit amorem.

8:5

Non cœptæ affurgunt turres, non arma juventus
Exercet, portufve aut propugnacula bello

Tuta parant: pendent opera interrupta, minæque
Murorum ingentes, æquataque machina cœlo.

Quam

Quam fimul ac tali perfenfit pefte teneri

Chara Jovis conjux, nec famam obftare furori;
Talibus aggreditur Venerem Saturnia dictis:
Egregiam verò laudem et spolia ampla refertis
Tuque puerque tuus ! magnum et memorabile nomen!
Una dolo divûm fi fœmina victa duorum eft.
Nec me adeò fallit, veritam te moenia noftra,
Sufpectas habuiffe domos Carthaginis altæ.

Sed quis erit modus? aut quò nunc certamine tanto?
Quin potiùs pacem æternam pactosque hymenæos
Exercemus? habes, totâ quod mente petîfti:
Ardet amans Dido, traxitque per offa furorem.
Communem hunc ergo populum, paribufque regamus
Aufpiciis: liceat Phrygio fervire marito,
Dotalefque tuæ Tyrios permittere dextræ.
Olli (fenfit enim fimulatâ mente locutam,
Quò regnum Italiæ Libyca s averteret oras)
Sic contrà eft ingreffa Venus: quis talia demens
Abnuat, aut tecum malit contendere bello;

Si modò, quod memoras factum, fortuna fequatur?
Sed fatis incerta feror, fi Jupiter unam
Effe velit Tyriis urbem, Trojâque profectis;
Mifcerive probet populos, aut fœdera jungi.
Tu conjux: tibi fas animum tentare precando.
Perge, fequar. tum fic excepit regia Juno:

90

95

100

105

Mecum erit ifte labor: nunc quâ ratione, quod inftat, 115
Confieri poffit, paucis, adverte, docebo.

Venatum Æneas, unàque miferrima Dido,
In nemus ire parant : ubi primos craftinus ortus
Extulerit Titan, radiifque retexerit orbem.
His ego nigrantem commistâ grandine nimbum,
Dum trepidant alæ, faltufque indagine cingunt,
Defuper infundam, et tonitru cœlum omne ciebo.
Diffugient comites, et nocte tegentur opacâ.
Speluncam Dido, dux et Trojanus eandem
Devenient: adero, et, tua fi mihi certa voluntas,

120

725 Con

Connubio jungam stabili, propriamqué dicabo.
Hic Hymenæus erit. non adverfata, petenti
Annuit, atque dolis rifit Cytherea repertis.
Oceanum intereà furgens Aurora reliquit.
It portis jubare exorto delecta juventus.
Retia rara, plage, lato venabula ferro,
Maffylique ruunt equites, et odora canum vis.
Reginam thalamo cunctantem ad limina primi
Pœnorum expectant: oftroque infignis et auro
Stat fonipes, ac fræna ferox fpumantia mandit.
Tandem progreditut magnâ ftipante catervâ,
Sidoniam picto chlamydem circundata limbo:
Cui pharetra ex auro, crines nodantur in aurum,
Aurea purpuream fubnectit fibula veftem.
Necnon et Phrygii comites, et lætus Iülus,
Incedunt: ipfe ante alios pulcherrimus omnes
Infert fe focium Æneas, atque agmina jungit.
Qualis, ubi hybernam Lyciam, Xanthique fluenta
Delerit, ac Delum maternam invifit Apollo,
Inftauratque choros: mixtique altaria circum
Cretefque Dryopefque fremunt, pictique Agathyrfi:
Ipfe jugis Cynthi graditur, mollique fluentem
Fronde premit crinem fingens, atque implicat auro:
Tela fonant humeris. haud illo fegnior ibat
Æneas: tantum egregio decus enitet ore.

Poftquàm altos ventum in montes, atque invia luftra:
Ecce feræ faxi dejectæ vertice capræ

Decurrêre jugis: aliâ de parte patentes
Transmittunt curfu campos, atque agmina cervi
Pulverulenta fugâ glomerant, montefque relinquunt.
At puer Afcanius mediis in vallibus acri

Gaudet equo: jamque hos curfu, jam præterit illos:
Spumantemque dari pecora inter inertia votis
Optat aprum, aut fulvum defcendere monte leonem.
Intereà magno mifceri murmure cœlum
Incipit: infequitur commistâ grandine nimbus.

130

135

140

145

150

155

160

Et

Et Tyrii comites paffim, et Trojana juventus,
Dardaniufque nepos Veneris, diverfa per agros
Tecta metu petiere: ruunt de montibus amnes.
Speluncam Dido, dux et Trojanus eandem
Deveniunt: prima et Tellus et pronuba Juno
Dant fignum: fulfere ignes et confcius æther
Connubii, fummoque ulularunt vertice Nymphæ.
Ille dies, primus leti primufque malorum
Caufa fuit: neque enim specie famâve movetur,
Nec jam furtivum Dido meditatur amorem ;
Conjugium vocat, hôc prætexit nomine culpam.
Extemplò Libyæ magnas it Fama per urbes :
Fama, malum quo non aliud velocius ullum:
Mobilitate viget, viresque acquirit eundo:
Parva metu primò; mox fefe attollit in auras,
Ingrediturque folo, et caput inter nubila condit.
Illam Terra parens, irâ irritata deorum,

Extremam (ut perhibent) Cao Enceladoque fororem
Progenuit; pedibus celerem et pernicibus alis:

165

170

175

180

Monftrum horrendum, ingens: cui quot funt corpore plumæ,

Tot vigiles oculi fubter (mirabile dictu)

Tot linguæ, totidem ora fonant, tot fubrigit aures.
Nocte volat cœli medio, terræque per umbram
Stridens, nec dulci declinat lumina fomno:
Luce fedet cuftos, aut fummi culmine tecti,
Turribus aut altis, et magnas territat urbes :
Tam ficti pravique tenax, quam nuntia veri.
Hæc tum multiplici populos fermone replebat
Gaudens, et pariter facta atque infecta canebat :
Veniffe Æneam Trojano à fanguine cretum,
Cui fe pulchra viro dignetur jungere Dido :
Nunc hyemem inter fe luxu, quam longa, fovere,
Regnorum immemores, turpique cupidine captos.
Hæc paffim dea foeda virum diffundit in ora.
Protinùs ad regem curfus detorquet Iarbam :

185

190

195

.Incen