170

575

Intereà feffos ventus cum fole reliquit:
Ignarique viæ, Cyclopum allabimur oris.
Portus ab acceffu ventorum immotus, et ingens
Ipfe; fed horrificis juxtà tonat Ætna ruinis,
Interdumque atram prorumpit ad æthera nubem,
Turbine fumantem piceo et candente favillâ,
Attollitque globos flammarum, et fidera lambit:
Interdum fcopulos avulfaque vifcera montis
Erigit eructans, liquefactaque faxa fub auras
Cum gemitu glomerat, fundoque exæftuat imo.
Fama eft, Encéladi femuftum fulmine corpus
Urgeri mole hac; ingentemque infuper Ætnam
Impofitam, ruptis flammam expirare caminis:
Et, feffum quoties mutet latus, intremere omnem
Murmure Trinacriam, et cœlum fubtexere fumo.
Noctem illam tecti fylvis immania monstra
Perferimus: nec, quæ fonitum det caufa, videmus.
Nam neque erant aftrorum ignes, nec lucidus æthrå 583
Sidereâ polus; obfcuro fed nubila cœlo,

Et lunam in nimbo nox intempesta tenebat.
Poftera jamque dies primo furgebat Eoo,
Humentemque Aurora polo dimoverat umbram:
Cùm fubitò è fylvis, macie confecta fupremâ,
Ignoti nova forma viri, miferandaque cultu,
Procedit, fupplexque manus ad litora tendit.
Refpicimus: dira illuvies, inmiffàque barba,
Confertum tegmen fpinis; at cætera Graius,
Et quondam patriis ad Trojam miffus in armis.
Ifque ubi Dardanios habitus et Troïa vidit
Arma procul; paullum afpectu conterritus hæfit,
Continuitque gradum : mox fefe ad litora præceps
Cum fletu precibufque tulit. per fidera teftor,
Per fuperos, atque hoc cœli fpirabile lumen:
Tollite me, Teucri; quafcunque abducite terras.
Hoc fat erit. fcio me Danais è claffibus unum,
Et belló Iliacos fateor petiiffe Penates.

L 2

586

590

395

600

Pro

605

610

620

Pro quo, fi fceleris tanta eft injuria noftri, Spargite me in fluctus, vaftoque immergite ponto. Si pereo, manibus hominum periiffe juvabit. Dixerat: et genua amplexus, genibufque volutans Hærebat. qui fit, fari, quo fanguine cretus, Hortamur: quæ deindè agitet fortuna, fateri. Ipfe pater dextram Anchises, haud multa moratus, Dat juveni, atque animum præfenti pignore firmat. Ille hæc, depofitâ tandem formidine, fatur: Sum patriâ ex Ithacâ, comes infelicis Ulyffei, Nomen Achemenides: Trojam genitore Adamafto Paupere (manfiffetque utinam fortuna!) profectus. 615 Hîc me, dum trepidi crudelia limina linquunt, Immemores focii vafto Cyclopis in antro Deferuere. domus fanie dapibufque cruentis, Intùs opaca, ingens: ipfe arduus, altaque pulfat Sidera: (Dii, talem terris avertite peftem) Nec vifu facilis, nec dictu affabilis ulli. Vifceribus miferorum, et fanguine vefcitur atro. Vidi egomet, duo de numero cùm corpora noftro Prenfa manu magnâ, medio refupinus in antro Frangeret ad faxum, fanieque afperfa natarent Limina: vidi, atro cum membra fluentia tabo Manderet, et tepidi tremerent fub dentibus artus. Haud impunè quidem: nec talia paffus Ulyffes, Oblitufve fui eft Ithacus difcrimine tanto. Nam fimul expletus dapibus, vinoque fepultus Cervicem inflexam pofuit, jacuitque per antrum Immenfus, faniem eructans, ac frufta cruento Perfomnum commixta mero; nos, magna precati Numina, fortitique vices, unà undique circum Fundimur, et telo lumen terebramus acuto Ingens, quod torvâ folum fub fronte latebat, Argolici clypei aut Phœbeæ lampadis inftar : Et tandem læti fociorum ulcifcimur umbras. Sed fugite, ô miferi, fugite, atque ab litore funem

625

635

Rumpite.

Rumpite.

640

645

650

Nam qualis quantufque cavo Polyphemus in antro
Lanigeras claudit pecudes, atque ubera preffat;
Centum alii curva hæc habitant ad litora vulgò
Infandi Cyclopes, et altis montibus errant.
Tertia jam lunæ fe cornua lumine complent,
Cùm vitam in fylvis, inter deferta ferarum
Luftra domofque traho, vastofque ab rupe Cyclopas
Profpicio, fonitumque pedum, vocemque tremisco.
Victum infelicem, baccas, lapidofaque corna
Dant rami, et vulfis pafcunt radicibus herbæ.
Omnia colluftrans, hanc primùm ad litora claffem
Confpexi venientem: huic me, quæcunque fuiffet,
Addixi: fatis eft gentem effugiffe nefandam.
Vos animam hanc potiùs quocunque abfumite leto.
Vix ea fatus erat, fummo cum monte videmus
Ipfum inter pecudes vaftâ fe mole moventem
Paftorem Polyphemum, et litora nota petentem :
Monftrum horrendum, informe, ingens, cui lumen a-
demptum.

Trunca manum pinus regit, et veftigia firmat.
Lanigeræ comitantur oves, ea fola voluptas,
Solamenque mali: de collo fiftula pendet.
Poftquàm altos tetigit fluctus, et ad æquora venit;
Luminis effoffi fluidum lavit inde cruorem:
Dentibus infrendens gemitu: graditurque per æquor
Jam medium, necdum fluctus latera ardua tinxit.
Nos procul inde fugam trepidi celerare, recepto
Supplice, fic merito, tacitique incidere funem:
Verrimus et proni certantibus æquora remis.

655

660

666

Senfit, et ad fonitum vocis veftigia torfit.

Verùm ubi nulla datur dextram affectare poteftas,
Nec potis Ionios fluctus æquare fequendo,
Clamorem immenfum tollit, quo pontus et omnes
Intremuere undæ, penitùfque exterrita tellus
Italiæ, curvifque immugiit Ætna cavernis.

671

At genus è fylvis Cyclopum et montibus altis

675

Excitum ruit ad portus, et litora complent.
Gernimus aftantes nequicquam lumine torvo
Ætnæos fratres, cœlo capita alta ferentes,

Concilium horrendum: quales cum vertice celfo
Aëriæ quercus aut coniferæ cypariffi

680

Conftiterant, fylva alta Jovis, lucufve Dianæ.

Præcipites metus acer agit quòcunque rudentes

Excutere, et ventis intendere vela fecundis.

Contrá, juffa monent Heleni Scyllam atque Charybdim

Inter utramqué viám, leti discrimine parvo,

685

Ni teneant curfus: certum eft dare lintea retrò.

Sicanio prætenta finu jacet infula contra
Plemmyrium undofum: nomen dixere priores
Ortygiam. Alpheum fama eft huć, Elidis amnem,
Occultas egiffe vias fubter mare; qui nunc
Ore, Arethufa, tuo Siculis confunditur undis.
Juffi numina magna loći veneramur: et inde
Exupero præpingue folum ftagnantis Helori.
Hinc altas cautés, projectaque faxa Pachyni
Radimus:
: et fatis nunquam conceffa moveri
Apparet Camarina procul, campique Geloi,
Immanifque Gela, fluvii cognomine dicta.
Arduus inde Agragas oftentat maxima longè

695

700

Moenia, magnanimûm quondam generator equorum.
Teque datis linquo ventis, palmofa Selinus:
Et vada dura lego faxis Lilybeïa cæcis.

705

Hinc Drepani me portus et illætabilis ora
Accipit. hic, pelagi tot tempeftatibus actus,

Heu! genitorem, omnis curæ cafiifque levamen,
Amitto Anchisen: hîc me, pater optime, feffum

710 Deferis,

Deferis, heu! tantis nequicquam erepte periclis.
Nec vates Helenus cum multa horrenda moneret,
Hos mihi prædixit luctus ; non dira Celano.
Hic labor extremus, longarum hæc meta viarum.
Hinc me digreffum veftris deus appulit oris.
Sic pater Æneas, intentis omnibus unus,
Fata renarrabat divûm, curfufque docebat:
Conticuit tandem, factoque hîc fine quievit.

715.

AT regina gravi jamdudum faucia curâ,
Vulnus alit venis, et cæco carpitur igni..
Multa viri virtus animo, multufque recursat
Gentis honos: hærent infixi pectore vultus,
Verbaque: nec placidam membris dat cura quietem.
Poftera Phoebeâ luftrabat lampade terras,

Humentemque Aurora polo dimoverat umbram;
Cum fic unanimem alloquitur male fana fororem.
Anna foror, quæ me fufpenfam infomnia terrent?
Quis novus hic noftris fucceffit fedibus hofpes?
Quem fefe ore ferens! quàm forti pectore et armis!
Credo equidem, nec vana fides, genus effe deorum.
Degeneres animos timor arguit. heu quibus ille
Jactatus fatis! quæ bella exhaufta canebat!
Si mihi non animo fixum immorumque federet,
Ne cui me vinclo vellem fociare jugali,

Poftquàm primus amor.deceptam morte fefellit;

10