Hic Ithacus vatem magno Calchanta tumultu Protrahit in medios: quæ fint ea numina Divûm, Flagitat: et mihi jam multi crudele canebant Artificis fcelus, et taciti ventura videbant. Bis quinos filet ille dies, tectufque recufat Prodere voce fuâ quenquam, aut opponere morti. Vix tandem magnis Ithaci clamoribus actus, Compofitò rumpit vocem, et me destinat aræ. Affenfere omnes: et quæ fibi quifque timebat, Unius in miferi exitium converfa tulere. Jamque dies infanda aderat : mihi facra parari, Et falfa fruges, et circum tempora vittæ. Eripui (fateor) leto me, et vincula rupi : Limofoque lacu per noctem obfcurus in ulvâ Delitui, dum vela darent, fi fortè dediffent. Nec mihi jam patriam antiquam fpes ulla videndi, Nec dulces natos exoptatumque parentem: Quos illi fors ad pœnas ob noftra repofcent Effugia, et culpam. hanc miferorum morte piabunt. Quod te, per fuperos et confcia numina veri; Per fi qua eft quæ reftat adhuc mortalibus ufquam Intemerata fides, oro: miferere laborum Tantorum, miferere animi non digna ferentis. His lacrymis vitam damus, et miferefcimus ultrò, Ipfe viro primus manicas atque arcta levari Vincla jubet Priamus; dictifque ita fatur amicis: Quifquis es, amiffos hinc jam oblivifcere Graios, Nofter eris: mihique hæc ediffere vera roganti: Quò molem hanc inmanis equi ftatuere? quis auctor? Quidve petunt? quæ relligio? aut quæ machina belli? 151 Dixerat. ille dolis inftructus et arte Pelafgâ, Suftulit exutas vinclis ad fidera palmas. Vos, æterni ignes, et non violabile vestrum Teftor numen, ait: vos aræ, enfefque nefandi, Quos fugi; vittæque deûm, quas hoftia gefli: Fas mihi Graiorum facrata refolvere jura;
Fas odiffe viros, atque omnia ferre fub auras, Siqua tegunt: teneor patriæ nec legibus ullis. Tu modò promiffis maneas, fervataque ferves Troja fidem; fi vera feram, fi magna rependam. Omnis fpes Danaûm et cæpti fiducia belli Palladis auxiliis femper ftetit. impius ex quo Tydides fed enim, fcelerumque inventor Ulyffes, Fatale aggreffi facrato avellere templo Palladium, cæfis fummæ cuftodibus arcis, Corripuere facram effigiem; manibufque cruentis Virgineas aufi divæ contingere vittas: Ex illo fluere ac retrò fublapfa referri
Spes Danaum: fractæ vires, averfa deæ mens, Nec dubiis ea figna dedit Tritonia monftris. Vix pofitum caftris fimulacrum; arfere corufcæ Luminibus flammæ arrectis, falfufque per artus Sudor iit, terque ipfa folo (mirabile dictu)
Emicuit, parmamque ferens haftamque trementem. Extemplò tentanda fugâ canit æquora Calchas: Nec poffè Argolicis exfcindi Pergama telis; Omina ni repetant Argis, numenque reducant, Quod pelago et curvis fecum advexere carinis. Et nunc quòd patrias vento petiere Mycenas ; Arma deofque parant comites, pelagoque remenío Improvifi aderunt: ita digerit omnia Calchas. Hanc pro Palladio moniti, pro numine læso Effigiem ftatuere, nefas que trifte piaret: Hanc tamen immenfam Calchas attollere molem Roboribus textis, cæloque educere juffit:
Ne recipi portis, aut duci in monia poffit: Neu populum antiquâ fub relligione tueri.
Nam fi veftra manus violaffet dona Minervæ ;
Tum magnum exitium(quod dii prius omen in ipfum 199 Convertant) Priami imperio Phrygibufque futurum:
Sin manibus veftris veftram afcendiffet in urbem;
Ultrò Afiam magno Pelopeia ad moenia bello
Venturam, et noftros ea fata manere nepotes. Talibus infidiis, perjurique arte Sinonis, Credita res: captique dolis, lacrymifque coacti ; Quos neque Tydides, nec Lariffæus Achilles, Non anni domuere decem, non mille carinæ. Hic aliud majus miferis, multòque tremendum Objicitur magis, atque improvida pectora turbat. Laocoon, ductus Neptuno forte facerdos, Solemnes taurum ingentem mactabat ad aras. Ecce autem gemini à Tenedo tranquilla per alta (Horrefco referens) immenfis orbibus angues Jucumbunt pelago, pariterque ad litora tendunt: Pectora quorum inter fluctus arrecta, jubæque Sanguineæ exuperant undas; pars cætera pontum Pone legit, finuatque immenfa volumine terga. Fit fonitus fpumante falo: jamque arva tenebant; Ardentefque oculos fuffecti fanguine et igni, Sibila lambebant linguis vibrantibus ora. Diffugimus vifu exangues: illi agmine certo. Laocoonta petunt : et primùm parva duorum Corpora natorum ferpens amplexus uterque Implicat, et miferos morfu depascitur artus. Poft, ipfum auxilio fubeuntem ac tela ferentem Corripiunt, fpirifque ligant ingentibus: et jam Bis medium amplexi, bis collo fquamea circum Terga dati, fuperant capite et cervicibus altis. Ille fimul manibus tendit divellere nodos, Perfufus fanie vittas atroque veneno; Clamores fimul horrendos ad fidera tollit: Quales mugitus, fugit cum faucius aram Taurus, et incertam excuffit cervice fecurim. At gemini lapfu delubra ad fumma dracones Effugiunt, fævæque petunt Tritonidis arcem: Sub pedibufque deæ, clypeique fub orbe teguntur. Tum vero tremefacta novus per pectora cunctis Infinuat pavor: et fcelus expendiffe merentem
Laocoonta ferunt; facrum qui cufpide robur Læferit, et tergo fceleratam intorferit haftam. Ducendum ad fedes fimulacrum, orandaque divæ Numina conclamant.
Dividimus muros, et mænia pandimus urbis. Accingunt omnes operi : pedibufque rotarum Subjiciunt lapfus, et ftupea vincula collo Intendunt: fcandit fatalis machina muros, Fæta armis: pueri circum inuptæque puellæ
Sacra canunt, funemque manu contingere gaudent.
-Illa fubit, mediæque minans illabitur urbi.
O patria, ô divům domus Ilium, et inclyta belló Mania Dardanidùm quater ipfo in limine portæ Subftitit, atque utero fonitum quater arma dedere. Inftamus tamen immemores, cæcique furore, Et monftrum infelix facratâ fiftimus arce. Tunc etiam fatis aperit Caffandra futuris Ora, dei juffu non unquam credita Teucris. Nos delubra deûm miferi, quibus ultimus effet Ille dies, feftâ velamus fronde per urbem. Vertitur intereà cœlum, et ruit Oceano nox, Involvens umbrâ magnâ terramque polumque, Myrmidonumque dolos. fufi per mœnia Teucri Conticuere: fopor feffos complectitur artus. Erjam Argiva phalanx inftructis navibus ibat A Tenedo, tacitæ per amica filentia lunæ, Litora nota petens: flammas cum regia puppis Extulerat ; fatifquè deûm defenfus iniquis, Inclufos utero Danaos et pinea furtim
Laxat clauftra Sinon : illos patefactus ad auras Reddit equus, lætique cavo fe robore promunt Tifandrus Sthenelufque duces, et dirus Ulyffes, Demiffum lapfi per funem ; Athamafque, Thoafque, Pelidefque Neoptolemus, primufque Machaon, Et Menelaus, et ipfe doli fabricator Epëus. Invadunt urbem fomno vinoque fepultam:
Cæduntur vigiles: portifque patentibus omnes Accipiunt focios, atque agmina confcia jungunt. Tempus erat, quo prima quies mortalibus ægris Incipit, & dono divûm gratiffima ferpit.
In fomnis ecce ante oculos moftiffimus Hector Vifus adeffe mihi, largofque effundere fletus: Raptatus bigis, ut quondam, aterque cruento Pulvere, perque pedes trajectus lora tumentes. Hei mihi, qualis erat! quantùm mutatus ab illo Hectore, qui redit exuvias indutus Achillis, Vel Danaum Phrygios jaculatus puppibus ignes! Squalentem barbam, & concretos fanguine crines, Vulneraque illa gerens, quæ circum plurima muros Accepit patrios: ultrò flens ipfe videbar Compellare virum, & mcftas expromere voces: O lux Dardania! fpes ô fidiffima.Teucrûm! Quæ tantæ tenuere moræ ? quibus Hector ab oris Expectate venis? ut te poft multa tuorum Funera, poft varios hominumque urbifque labores Defeffi afpicimus? quæ caufa indigna ferenos Fœdavit vultus? aut cur hæc vulnera cerno! Ille nihil: nec me quærentem vana moratur; Sed graviter gemitus imo de pectore ducens : Heu fuge, nate deâ, teque his (ait) eripe flammis, Hoftis haber muros, ruit alto à culmine Troja: Sat patriæ Priamoque datum: fi Pergama dextrâ Defendi poffent, etiam hâc defenfa fuiffent. Sacra, fuofque tibi commendat Troja Penates: Hos cape fatorum comites: his monia quære, Magna pererrato ftatues quæ denique ponto. Sic ait, & manibus vittas, Veftamque potentem, Eternumque adytis effert penetralibus ignem. Diverfo intereà mifcentur monia luctu: Et magis atque magis (quanquam fecreta parentis Anchifæ domus, arboribufque obtecta receffit) Clarefcunt fonitus, armorumque ingruit horror.
« PreviousContinue » |