Qui dapibus menfas onerent, et pocula ponant.
Necnon et Tyrii per limina læta frequentes
Convenere, toris juffi difcumbere pictis.
Mirantur dona Æneæ, mirantur Iülum,
Flagrantefque dei vultus, fimulataque verba:
Pallamque et pictum croceo velamen acantho.
Præcipuè infelix, pefti devota futuræ,
Expleri mentem nequit, ardefcitque tuendo
Phoeniffa:
1: et puero pariter donifque movetur.
Ille, ubi complexu Æneæ colloque pependit,
Et magnum falfi implevit genitoris amorem,
Reginam petit: hæc oculis, hæc pectore toto
Hæret, et interdum gremio fovet: infcia Dido,
Infideat quantus miferæ dens: at memor ille
Matris Acidaliæ, paulatim abolere Sichæum
Incipit, et vivo tentat prævertere amore
Jampridem refides animos, defueraque corda.
Poftquam prima quies epulis, menfæque remotæ ;
Crateras magnos ftatuunt, et vina coronant.
Fit ftrepitus tectis, vocemque per ampla volutant
Atria: dependent lychni laquearibus aureis
Incenfi: et noctem flammis funalia vincunt.
Hîc regina gravem gemmis auroque popofcit,
Implevitque mero pateram ; quam Belus, et omnes
A Belo foliti. tum facta filentia tectis;
Jupiter (hofpitibus nam te dare jura loquuntur)
Hunc lætum Tyriifque diem Trojâque profectis
Effe velis, noftrofque hujus meminiffe minores.
Adfit lætitiæ Bacchus dator, et bona Juno:
Et vos ô cœtum Tyrii celebrate faventes.
Dixit, et in menfam laticum libavit honorem:
Primaque libato fummo tenus attigit ore.
Tum Bitiæ dedit increpitans: ille impiger haufit
Spumantem pateram, et pleno fe proluit auro:
Poft alii proceres. citharâ crinitus Topas
Perfonat auratâ, docuit quæ maximus Atlas.

710

715

720

725

730

735

740

745

Hic canit errantem Lunam, Solifque labores:

Unde hominum genus, et pecudes: unde imber,et ignes:
Arcturum, pluviasque Hyadas, geminofque Triones:
Quid tantum Oceano properent se tingere foles
Hyberni, vel quæ tardis mora noctibus obftet.
Ingeminant plaufum Tyrii, Troëfque fequuntur.
Necnon et vario noctem fermone trahebat
Infelix Dido, longumque bibebat amorem ;

750

Multa fuper Priamo rogitans, fuper Hectore multa:
Nunc, quibus Auroræ veniffet filius armis :

755

Nunc, quales Diomedis equi: nunc, quantus Achilles.

Immo age, et à primâ dic, hofpes, origine nobis
Infidias, inquit, Danaûm, cafufque tuorum,

Errorefque tuos: nam te jam feptima portat

Omnibus errantem terris et fluctibus æftas.

760

P. VIRGILII MARONIS

Æ NEIDOS

LIBER II. Conticuere omnes, intentique ora tenebant. Inde toro pater Æneas fic orfus ab alto: Infandum, regina, jubes renovare dolorem: Trojanas ut opes et lamentabile regnum Eruerint Danai, quæque ipfe miferrima vidi, Et quorum pars magna fui. quis talia fando, Myrmidonum, Dolopumve, aut duri miles Ulyffei, Temperet à lacrymis? et jam nox humida cœlo Præcipitat, fuadentque cadentia fidera fomnos. Sed fi tantus amor cafus cognofcere noftros, Et breviter Troja fupremum audire laborem: Quanquam animus meminiffe horret, luctuque refugit: Incipiam. Fracti bello, fatifque repulfi

ΤΟ

Ductores

Ductores Danaûm, tot jam labentibus annis,
Inftar montis equum, divinâ Palladis arte
Edificant, fectâque intexunt abiete coftas:
Votum pro reditu fimulant. ea fama vagatur.
Huc delecta virûm fortiti corpora furtim
Includunt cæco lateri: penitufque cavernas
Ingentes, uterumque armato milite complent.
Eft in confpectu Tenedos, notiffima famâ
Infula, dives opum, Priami dum regna manebant:
Nunc tantùm finus, et ftatio malefida carinis:
Huc fe provecti deferto in litore condunt.
Nos abiiffe rati, et vento petiiffe Mycenas.
Ergo omnis longo folvit fe Teucria luctu:
Panduntur portæ ; juvat ire, et Dorica caftra,
Defertofque videre locos, litufque relictum.

Hic Dolopum manus: hîc fævus tendebat Achilles:
Claffibus hic locus: hîc acies certare folebant.
Pars ftupet innuptæ donum exitiale Minervæ,
Et molem mirantur equi: primufque Thymates
Duci intra muros hortatur, et arce locari;
Sive dolo, feu jam Trojæ fic fata ferebant.
At Capys, et quorum melior fententia menti,
Aut pelago Danaûm infidias fufpectaque dona,
Præcipitare jubent, fubjectifque urere flammis;
Aut terebrare cavas uteri, et tentare latebras.
Scinditur incertum ftudia in contraria vulgus.
Primus ibi ante omnes, magnâ comitante catervâ,
Laocoon ardens fummâ decurrit ab arce.
Et procul: ô miferi, quæ tanta infania, cives?
Creditis avectos hoftes? aut ulla putatis
Dona carere dolis Danaûm? fic notus Ulyffes?
Aut hoc inclufi ligno occultantur Achivi;
Aut hæc in noftros fabricata eft machina muros,
Infpectura domos, venturaque defuper urbi;
Aut aliquis latet error: equo ne credite, Teucri.
Quicquid id eft, timeo Danaos et dona ferentes.

15

20

25

30

35

40

Sic fatus, validis ingentem viribus hastam
In latus, inque feri curvam compagibus alvum
Contorfit: ftetit illa tremens, uteroque recuffo
Infonuere cava gemitumque dedere cavernæ.
Et, fi fata deum, fi mens non læva fuiffet,
Impulerat ferro Argolicas fœdare latebras,
Trojaque nunc ftares, Priamique arx alta maneres.
Ecce, manus juvenem intereà poft terga revinctum :
Paftores magno ad regem clamore trahebant
Dardanidæ : qui fe ignotum venientibus ultrò,
Hoc ipfum ut ftrueret, Trojamque aperiret Achivis,
Obtulerat : fidens animi, atque in utrumque paratus,
Seu verfare dolos, feu certæ occumbere morti.
Undique vifendi ftudio Trojana juventus
Circumfufa ruit, certantque illudere capto.
Accipe nunc Danaûm infidias, et crimine ab uno
Difce omnes.

Namque ut confpectu in medio turbatus, inermis
Conftitit, atque oculis Phrygia agmina circumfpexit:
Heu, quæ nunc tellus, inquit, quæ me æquora poflunt
Accipere? aut quid jam misero mihi denique reftat!
Cui neque apud Danaos ufquam locus: infuper ipfi
Dardanidæ infenfi pœnas cum fanguine pofcunt.
Quo gemitu converfi animi, compreffus et omnis
Impetus: hortamur fari, quo fanguine cretus,
Quidve ferat, memoret ; quæ fit fiducia capto.
Ille hæc, depofitâ tandem formidine, fatur:

Cuneta equidem tibi, Rex, fuerint quæcunque fatebor
Vera, inquit: neque me Argolicâ de gente negabo;
Hoc primùm: nec, fi miferum fortuna Sinonem

50

55

60

70

75

Finxit, vanum etiam mendacemque improba finget. Se
Fando aliquid, fi fortè tuas pervenit ad aures
Belidæ nomen Palamedis, et inclyta famâ
Gloria: quem falsâ fub proditione Pelafgi
Infontem, infando indicio, quia bella vetabat,
Demifere neci: nunc caffum lumine lugent.

85

Illi me comitem, et confanguinitate propinquum
Pauper in arma pater primis huc mifit ab annis.
Dum ftabat regno incolumis, regnumque vigebat
Confiliis ; et nos aliquod nomenque decufque
Geffimus: invidiâ Poftquam pellacis Ulyffei
(Haud ignota loquor) fuperis conceffit ab oris ;
Afflictus vitam in tenebris luctuque trahebam,
Et cafum infontis mecum indignabar amici.
Nec tacui demens: et me, fors fi qua tuliffet,
Si patrios unquam remçaffem victor ad Argos,
Promifi ultorem, et verbis odia aspera movi.
Hinc mihi prima mali labes: hinc femper Ulyffes
Criminibus terrere novis : hinc fpargere voces
In vulgum ambiguas, et quærere confcius arma.
Nec requievit enim, donec Calchante miniftro---
Sed quid ego hæc autem nequicquam ingrata revolvo?
Quidve moror? fi omnes uno ordine habetis Achivos,
Idque audire fat eft jamdudum; fumite pœnas:
Hoc Ithacus velit, et magno mercentur Atride.
Tum verò ardemus fcitari, et quærere caufas,
Ignari fcelerum tantorum, artifque Pelafgæ.
Profequitur pavitans, et ficto pectore fatur:
Sæpe fugam Danai Trojâ cupierę relictâ
Moliri: et longo feffi difcedere bello.
Feciffentque utinam! fæpe illos aspera ponti
Interclufit hyems, et terruit Aufter euntes.
Præcipuè, cum jam hic trabibus contextus acernis,
Staret equus, toto fonuerunt æthere nimbi.
Sufpenfi Eurypylum fcitatum oracula Phobi
Mittimus: ifque adytis hæc triftia dicta reportat:
Sanguine placaftis ventos, et virgine cæsâ,
Cùm primùm Iliacas Danai veniftis ad oras:
Sanguine quærendi reditus, animâque litandum
Argolicâ. vulgi quæ vox ut venit ad aures,
Obftupuere animi, gelidufque per ima cucurrit
Offa tremor; cui fata parent, quem pofcat Apollo.
H 2

96

120

Htc