710

720

Qui dapibus mensas onerent, et pocula ponant.
Necnon et Tyrii per limina læra freqnentes
Convenere, toris jufli discumbere pictis.
Mirantur dona Æneæ, mirantur lülum,
Flagrantesque dei vultus, fimulataque verba:
Pallamqae et pictum croceo velamen acantho. 715
Præcipuè infelix, pesti devota futuræ,
Expleri mentem nequit, ardefcitque tuendo
Phænifla:

: et puero pariter donisque movetur. Ille, ubi complexu Æneæ colloque pependit,

Et magnum falfi implevit genitoris amorem, | Reginam petit : hæc oculis, hæc pectore toto

Hæret, et interdum gremio foret : inscia Dido,
Insideat quanrus miseræ deas: at memor ille
Matris Acidaliæ, paulatim abolere Sichæum
Incipit, et vivo tentat prævertere amore

725
Jampridem resides animos, desuetaque corda.
Postquam prima quies epulis, mensæque remotæ ;
Crateras magnos statuunt, et vina coronant.
Fit ftrepitus tectis, vocemque per ampla volatant
Atria: dependent lychni laquearibus aureis

739 Incensi: et noctem flammis funalia vincunt. Hic regina gravem gemmis auroque poposcit, Iinplevitque mero pareram ; quam Belus, et omnes A Belo soliti. tum facta filentia rectis ; Jupiter (hofpitibus nam te dare jura loquuntur) 735 Hunc lætum Tyriisque diem Trojâque profectis Elle velis, nostrosque hujus meminiffe minores. Adlit lætitiæ Bacchus daror, et bona Juno: Et vos ô cætum Tyrï celebrare faventes. Dixit, et in mensam laricum libavit honorem :

740 Primaque libato fuinmo tenus artigit ore. Tum Bitiæ dedit increpitans: ille impiger hausit Spumantem pateram, et pleno se proluit auro: Post alii proceres. citharà crinitus Topas Personat auratâ, docuit quæ maximus Atlas.

745

Hic canit errantem Lunam, Solisque labores:
Unde hominum genus, et pecudes : unde imber, et ignes
Arcturum, pluviasque Hyadas, geminosque Triones:
Quid tantum Oceano properent se tingere foles
Hyberni, vel quæ tardis mora noctibus obstet.

750
Ingerninant plausum Tyrii, Troesque fequuntur.
Necnon et vario noctem sermone trahebat
Infelix Dido, longumque bibebat amorem;
Multa super Priamo rogitans, super Hectore malta:
Nunc, quibus Auroræ venisset filius armis:

755 Nunc, quales Diomedis equi: nunc, quantus Achilles. Immo age, et à primâ clic, hofpes, origine nobis Infidias, inquit, Danaûm, casusque tuorum, Erroresque tuos: nam te jam septima portat Omnibus errantem terris et fluctibus æstas.

760

P. VIRGILII MARONIS

Ε Ν Ε Ι D o s

LIBER II.
COnticuere omnes, intentique ora tenebant.

Inde toro parer Æneas sic orsus ab alto :
Infandum, regina, jubes renovare dolorem:
Trojanas ut opes et lamentabile regnum
Eruerint Danai, quæque ipse miserrima vidi,
Et quorum pars magna fui. quis talia fando,
Myrinidonum, Dolopumve, aut duri miles Ulyssei,
Temperer à lacrymis? et jam nox humida cælo
Præcipitar., suadentque cadentia lidera somnos.
Sed fi tantus amor cafus cognofcere nostros,
Et breviter Troja supremum audire laborem:
Quanquam animus meminisse horret, luctuque refugir:
Incipiam. Fracti bello, fatisque repulfi

Ductores

Ductores Danaûm, tot jam labentibus annis,
Jastar montis equum, divinâ Palladis arte

15
Ædificant, sectâque intexunt abiete costas:
Votum pro reditu simulant. ea fama vagatur.
Huc delecta virûm sortiti corpora furtim
Includunt cæco lateri: penitusque cavernas
Ingentes, uterumque armato milite coinplent.

Eft in conspectu Tenedos, notissima famâ
: Insula, dives opum, Priami dum regna manebant:

Nunc tantùm finus, et statio malefida carinis:
Huc se provecti deserto in licore condunt.
Nos abüsse rari, et vento periisle Mycenas.

25
Ergo omnis longo folvit se Teucria luctu :
Panduntur portæ ; juvat ire, et Dorica castra,
Desertosque videre locos, litusque relictum.
Hîc Dolopum manus : hîc fævus tendebat Achilles :
Claflibus hîc locus: hîc acies certare solebant.

30 Pars stupet innuptæ donum exitiale Minervæ, Et molem mirantur equi: primusque Thymæres Duci intra muros hortatur, et arce locari; Sive dolo, feu jam Trojæ fic fata ferebant. · At Capys, et quorum melior sententia menti,

35 Aut pelago Danaûm insidias suspectaque dona, Præcipitare jubent, subjectisque urere flammis ; Aut terebrare cavas uteri, er tentare latebras. Scinditur incertum studia in contraria vulgus. Primus ibi ante omnes, magnâ comitante catervâ, Laocoon ardens fummâ decurrit ab arce. Et procul :0 mileri, quæ tanta insania, cives? Creditis avectos hostes? aut ulla putatis Dona carere dolis Danaum? sic notus Ulyfles? Aut hoc inclus ligno occultantur Achivi; Aut hæc in nostros fabricata eft machina muros, Inspectura domos, venturaque desuper urbi; Aut aliquis later error: equo ne credire, Teucri. Quicquid id est, timeo Danaos er dona ferentes,

40

65

Sic fatus, validis ingentem viribus hastam

so In latus, inque feri curvam compagibus alyum Contorlit: stecit illa tremens, uteroque recusso Insonuere cava gemitumque dedere cavernæ. Et, fi fata delim, fi mens non låva fuisset, Impalerat ferro Argolicas fædare latebras,

55 Trojaque nunc stares, Priamique arx alta maneres. Ecce, manus juvenem intereà poft rerga revinctum : Pastores magno ad regem clamore trahebant Dardanidæ : qui se ignotum venientibus ultrò, Hoc ipsum up strueret, Trojamque aperiret Achivis, 60 Obtulerat : fidens animi, atque in utrumque paratus, Seu versare dolos, seu certæ occumbere inorti. Undique visendi ftudio Trojana juventus Circumfusa ruit, certantque illudere ca pro. Accipe nunc Danaûm insidias, et crimine ab uno Disce omnes. Namque ut conspectu in medio turbatus, inermis Constitit, atque oculis Phrygia agmina circumspexit: Heu, quæ nunc tellus, inquit, quæ ine æquora poflunt Accipere? aut quid jam misero mihi denique restat ! 70 Cui neque apud Danaos usquam locus: insuper ipsi Dardanidæ infensi pænas cum sanguine pofcunt. Quo gemitu conversi animi, coinprellus et omnis Impetus: borrainur fari, quo fanguine cretus, Quidve ferat, memoret ; quæ fit fiducia capto.'

75 Ille hæc, depofitâ tandem formidine, fatur: Cuncta equidem tibi, Rex, fuerint quæcunque fatebor Vera, inquit: neque me Argolicâ de gente negabo; Hoc primùm: nec, fi miserum fortuna Sinonem Finxit, vanuin etiam mendacemque improba finget. So Fando aliquid, fi fortè tuas pervenit ad aures Belidæ nomen Palamedis, et inclyta famâ Gloria: quem falsâ sub proditione Pelasgi Infontem, infando indicio, quia bella vetabat, Vemisere neci: nunc callum lumine lugent,

Illi me comitem; et consanguinitare propinquum
Pauper in arma pater primis huc misit ab annis.
Dum stabat regno incolumis, regnumque vigebat
Confiliis ; et nos aliquod nomenque decusque
Geslimas: invidiâ poftquam pellacis Ulyflei
(Haud ignota loquor) superis concellit ab oris ;
Afflictus vitam in tenebris luctuque trahebam,
Ec cafum insontis mecum indignabar amici.
Nec tacai demens: et me, fors fiqua tulisser,
Si patrios unquam remcaffem victor ad Argos,
Promis ultorem, et verbis odia aspera movi.
Hinc mihi prima mali labes: hinc semper Ulysses
Criminibus terrere novis : hinc fpargere voces
lo vulgam ambiguas, et quærere conscius arina.
Nec requievit enim, donec Calchante ministro---
Sed quid ego hæc autem

nequicquam ingrata revolvo?
Quidve moror? fiomnes uno ordine habetis Achivos,
Idque audire fat eftjamdudum ; sumite penas:
Hoc Ithacus velit, et magno mercentur Atridæ.
Tum verò ardemus scirari, et quærere causas, ses
Ignari feelerum tantorum, artisqne Pelafgæ.
Prosequitur pavitans, et fi&to pectore fatur:
Sæpe fugam Danai Trojâ cupierę relictâ
Moliri: et longo fefli discedere bello.
Fecissentque utinam! fæpe illos aspera ponti
Interclufit hyems, et terruit Aufter euntes.
Præcipuè, cum jam hic trabibus contextus acernis,
Sraret equus, toro fonuerunt æthere nimbi.
Sulpenfi Eurypylum ícitarum oracula Phæbi
Mittimus : isque adytis hæc tristia dicta reportat: IIS
Sanguine placastis ventos, et virgine cæsâ,
Cùm primùm Iliacas Danai veniftis ad oras :
Sanguine quærendi reditus, animâque lirandum
Argolicâ. vulgi quæ vox ut venit ad aures,
Obstupuere animi, gelidusque per ima cucurrit
Offa tremor ; cui fata parent, quem pofcat Apollo.

120