Page images
PDF
EPUB

Pa. Ensiculu'st aureolus priinum, litteratus. De. Dice dum: In eo ensicalo litterarum quid est? Pa. Mei nomeu patris. Post, altrinsecus est securicula ancipes, item aureâ, Litterata: ibi matris nomen in securicula'st. De. Mane. Dic, in ensiculo quod nomen est paternum? Pa. Dæ

mones.

CATASTROPHE,

De. Di immortales, ubi loci sunt spes meæ ? Gr. Imo, ædepol, mex?

Da. Perge, obsecro, continuo. Gr. Placide, aut ite in malam crucem.

De. Loquere matris nomen hic in securicula quod siet. Pa. Dædalis. De. Di me servatum cupiunt. Gr. At me perditum.

De. Filiam meam esse hanc oportet, Gripe. Gr. Sit per me quidem.

Quin te Di omnes perdant, qui me hodie oculis vidisti

tuis,

Meque adeo scelestum, qui non circumspexi centies. Prius, me ne quis inspectaret, quam rete extraxi ex aqua. Pa. Post est sicilicula argenteola, & duæ connexæ maniculæ.

Et bulla aurea, pater quam dedit mihi natali die. De. Ea est profecto: contineri, quin complectar, non queo. Filia mea, salve: ego is sum pater tuus:

Ego sum Dæmones, & mater tua ecca hic intus Dædalis. Pa. Salve, mi pater insperate. De. Salve, ut te amplector libens!

Tr. Volupe'st, cum istuc ex pietate vostra vobis contigit. De. Capedum: hunc, si potest, fer intro vidulum, age, Trachalio.

Tr. Ecce Gripi scelera! cum istæc res male evenit tibi, Gripe, gratulor. De. Age, eamus, mea nata, ad ma

trem tuam,

Quæ ex te poterit argumentis hanc rem magis exquirere, Quæ te magis tractavit, magisque signa peruovit tua.

Ensiculu' st. Un cuchillejo.

Securicula. Una azuela de dos cortes.
Placide. A espacio, ó lleveos barrabas.
Sicilicula. Una daguilla.

Connexa manicula. Manecillas con
los dedos cruzados.

Et bulla. Un corazoncillo de oro.
Volupe' st. Gran gusto tengo.

Tr. Eamus intro omnes, quando operam promiscuam damus. Gr. Sumne ego scelestus, qui illunc hodie excepi vidulum? Aut cum excepi, qui non alicubi in solo abstrusi loco? Credebam ædepol, turbulentam prædam eventuram mihi, Quia illa mihi turbulentâ tempestate evenerat.

Credo, ædepol, ego illic inesse auri & argenti largiter: Quid melius est, quam ut hinc intro abeam, & me suspendam clanculum,

Saltem tantisper, dum abscedat hæc à me ægrimonia &
De. Proh Di immortales! Quis me est fortunatior,
Qui ex improviso filiam inveni meam?

Pro istoc tanto, tamque insperato gaudio,
Liber esto,
Gripe. Gr. O mi here! Vos valete.
RUDENTIS FINIS.

VIDA Y ESCRITOS DE TERENCIO.

Terencio nació en Cartago de Africa; los Numidas le cogieron cautivo en una de las correrías que hacian contra los Cartagineses, y le vendieron á Terencio Lucano, Senador de Roma, que le hizo criar y educar con mucho cuidado, y siendo aun muy jóven, le dió la libertad. Este Senador le dió el nombre de Terencio, siguiendo la costumbre de que el Liberto tomase el nombre del Libertador. Su esclarecido ingenio le ganó la amistad de Lelio, y Scipion el Africano, de quienes se decia que ellos trabajaban sus Comedias, y en efecto lo podian hacer por ser hombres de ingenio y literatura. Seis comedias nos quedan de Terencio, de estilo mas correcto que el de Plauto. Es admirable este Autor en esta parte por su delicadeza y simplicidad en pintar las cosas, y uno de los Autores latinos, que entendió mejor lo que era el estilo Atico; pe ro se le acusa de no haber hecho otra cosa que traducir las Comedias Griegas. De edad de 35 años se salió de Roma, y no se le vió mas; porque habiendose aplicado á traducir las Comedias de Menandro, y á componer otras de propio ingenio, dicen, que por habersele perdido estas obras en un naufragio, murió de tristeza.

Quando. Puesto que igualmente los
dos hemos trabajado.
Abstrusi. Escondi.

Suspendam clanculum. Y me ahorqué á escondidas.

Agrimonia. Pesadumbre,

[blocks in formation]

Act. III. Scen, I. CHREMES, MENEDEMUS,

PROTASIS.

Ch. Lucescit iam: cesso pultare ostium

Vicini? primum ex me ut sciat sibi filium
Redisse: etsi adolescentem hoc nolle intellego.
Verum cum videam miserum hunc tam excruciarier
Eiu'abitu, celem tam insperatum gaudium
Cum illi nihil pericli ex indicio siet?

[ocr errors]

Haud faciam: nam quod potero adiutabo senem. Item ut filium meum amico atque æquali suo Video inservire, & socium esse in negotiis; Nos quoque senes est æquom senibus obsequi. Me. Aut ego profecto ingenio egregie ad miseriam Natus sum, aut illud falsum est, quod vulgo audio Dici, diem adimere ægritudinem hominibus. Nam mihi quidem quotidie augescit magis

De filio ægritudo, & quanto diutius

Abest, magis cupio tanto & magis desidero.
Ch. Sed ipsum foras egressum video: ibo: adloquar.
Menedeme, salve: nuncium apporto tibi,

HEAUTON-TIMORUMENO. Heauton-Timorumeno. El que se atormenta á sí mismo, y esto era porque su hijo Ciinia se habia ausentado, y no sabia de el; aparece por cierta casualidad, y se alivia su dolor.

Cesso pultare. Ya empieza á ser de
dia, por qué me detengo en lla-
mar á la puerta del vecino ?
Eiu' abitu. Con su partida.
Ex indicio. De descubrirselo.
Equom por Equun.

Diem, Que el tiempo quita la tristeza,

Cuius maxume te fieri participem cupis.

Me. Numquiduan de guato meo audisti, Chreme?
Ch. Valet, atque vivit. Me. Ubinam est, quæso?
Ch. Hic apud me domi.

Me. Meus gnatus? Ch. Sic est. Me. Venit? Ch. Certe.
Me. Clinia

Meus venit? Ch. Dixi. Me. Eamus, duc me ad eum, obsecro. Ch. Non voit te scire se redisse etiam: & tuum

Conspectum fugitat ob peccatum; tum hoc timet,
Ne tua duritia antiqua illa etiam adaucta sit.
Me. Non tu ei dixisti, ut essem? Ch. Non. Me. Quamob.
rem Chreme?

Ch. Quia pessum istuc in te atque in illum consulis,
Si te tam leni, & vicio esse animo ostenderis.
Me. Non possum: satis iam, satis pater durus fui. Ch. Ah!
Vehemens in utramque partem, Menedeme, es nimis,
Aut largitate nimiâ, aut parcimoniâ.

In eandem fraudem ex hac re atque ex illa incides.
Me. Faciat quod lubet,

Sumat, consumat, perdat: decretum est pati,

Dum illum modo habeam mecum. Ch. Si certum est tibi Sic facere, illud permagni referre arbitror,

Ut nescientem sentiat te id sibi dare.

Me. Quid faciam? Ch. Quidvis potius, quam quod cogitas.
Per alium quemvis ut des, falli te sinas

Technis per ser volum: etsi subsensi id quoque,
Illos ibi esse, & id agere inter se clanculum
Syrus cum illo vostro consusurrat conferunt
Consilia adulescentes : & tibi perdere

Talentum hoc pacto satius est, quam illo minam.
Non nunc pecunia agitur, sed illud, quomodo

Hic apud. Aquí en mi casa.
Ob peccatum. Por culpa que cometió.
Adaucta sit. Que se haya aumen-
tado aquella tu antigua aspereza.
Vehemens. Pecas demasiado por los
dos estremos.

Aut parcimonia. Indulgencia, con-
descendencia.

Decretum Determinado estoy á sufrir.
Permagni referre Que importa mucho.
Ut nescientem, Entienda, que sin sa-

berlo tú, se lo concedes esto. Quidvis. Cualquiera otra cosa es mejor que lo que piensas.

Falli te. Te dejas engañar con astucias.

Etsi subsensi. Aunque tambien he
barruntado.

Consilia. Tienen sus consultas.
Quam illo Que del otro modo un
cuarto: esto es, manifiestamente,
de suerte que lo supiese el hijo.

Minimo periculo id demus adulescentulo..
Nam si semel tuum animum intellexerit "
Prius proditurum te tuam vitam, & prius
Pecuniam omnem, quam abs te amittas filium: hui!
Quantam fenestram ad nequitiam patefeceris!
Tibi autem porro ut non sit suave vivere:
Nam deteriores omnes sumus licencia.
Quodcumque inciderit in mentem, volet: neque id
Putavit pravumne an rectum sit, quod petet.
Tu rem perire, & ipsum non poteris pati.
Dare denegaris? ibit ad illud illico,
Quo maxume apud te se valere sentiet:
Abiturum se abs te esse illico minabitur.
Me. Videre verum, atque ita uti res est dicere.
Ch. Somnum, hercle, ego hac nocte oculis non vidi meis,
Dum id quæro, tibi qui filium restituerem.

Me. Cedo dextram; porro te idem oro ut facias, Chreme.
Ch. Paratus sum. Me. Scin' quid nunc te facere volo?
Ch. Dic. Me. Quod sensisti illos me incipere fallere,
Id ut maturem facere: cupio illi dare,

Quod volt: cupio ipsum iam videre. Ch. Operam dabo:
Syrus est adprehendendus, atque adhortandus mihi.
A me nescio quis exit: concede hinc domum,
Ne nos inter nos congruere sentiant.

Paulum hoc negotii mihi obstat; Symus & Crito
Vicini nostri, hic ambigunt de finibus:

De cepere arbitrum. Ibo, ac dicam, ut dixeram,
Operam daturum me, hodie non posse his dare:
Continuo hic adero. Me. Ita, quæso. Di vostram fidem!
Itant' comparatam esse hominum naturam omnium
Aliena melius ut videant, & diiudicent quam sua?
An eo fit, quia in re nostra, aut gaudio

Sumus præpediti nimio, aut ægritudine?

Hic mihi quanto nunc plus sapit, quam egomet mihi.

Quam abs te. Que apartarlo de tu lado el hijo. Válgame Dios, y que puerta se abre, &c.

Dare denegaris. Si dijeres que no le quiere conceder algo, luego acudiera, &e.

Somnum bercle, Ciertamente en toda la noche no he pegado los ojos. Qui, Como.

Id ut maturent, Haz que lo hagan pronto.

A me. De mi casa.

Congruere. Que estamos de acuerdo.
Ambigunt. Pleytean,

Ut dixeram. Segun lo habia prometido.
An eo fit. Si sucederá esto.
Præpediti. Embarazados.
Hic mibi. Este Chremes.

« PreviousContinue »