CORPUS

POETARU M.

CARMEN I.-Ad Cornelium Nepotem. QUOI dono lepidum novum libellum, Arida modo pumice expolitum ? Corneli, tibi namque tu solebas Meas esse aliquid putare nugas, Jam tum, cum ausus es unus Italorum Omne ævum tribus explicare chartis, Doctis, Jupiter! et laboriosis. Quare habe tibi, quidquid hoc libelli est, Qualecumque; quod, o patrona Virgo, Plus uno maneat perenne sæclo.

CARMEN II.-Ad Passerem Lesbia.

Passer, deliciæ meæ puellæ,
Quicum ludere, quem in sinu tenere,
Quoi primum digitum dare appetenti,
Et acres solet incitare morsus;
Cum desiderio meo nitenti
Carum nescio quid lubet jocari,
(Ut solatiolum sui doloris,

Credo, at tum gravis acquiescat ardor)
Tecum ludere, sicut ipsa, possem,
Et tristes animi levare curas;
Tam gratum mihi, quam ferunt puellæ
Pernici aureolum fuisse malum,
Quod zonam soluït diu ligatam.

CARMEN III.-Luctus in Morte Passeris. Lugete, o Veneres, Cupidinesque, Et quantum est hominum venustiorum : Passer mortuus est meæ puellæ, Passe. deliciæ meæ puellæ, Quem plus illa oculis suis amabat: Nam mellitus erat, suamque nôrat Ipsam tam bene, quam puella matrem : Nec sese a gremio illius movebat; Sed circumsiliens modo huc, modo illuc, Ad solam dominam usque pipilabat. Qui nunc it per iter tenebricosum Illuc, unde negant redire quemquam. At vobis male sit, malæ tenebræ Orci, quæ omnia bella devoratis! Tam bellum mihi passerem abstulistis! O factum male! O miselle passer! Tua nunc opera meæ puellæ Flendo turgiduli rubent ocelli.

10

5

10

10

15

CARMEN IV.Dedicatio Phaseli. Phaselus ille, quem videtis, hospites, Ait fuisse navium celerrimus, Neque ullius natantis impetum trabis Nequisse præterire, sive palmulis Opus foret volare, sive linteo. Et hoc negat minacis Adriatici Negare litus, insulasve Cycladas, Rhodumve nobilem, horridamve Thraciam, Propontida, trucemve Ponticum sinum; Ubi iste, post phaselus, antea fuit Comata silva: nam, Cytorio in jugo, Loquente sæpe sibilum edidit comâ. Amastri Pontica, et Cytore buxifer, Tibi hæc fuisse et esse cognitissima Ait phaselus; ultima ex origine Tuo stetisse dicit in cacumine, Tuo imbuisse palmulas in æquore, Et inde tot per impotentia freta Herum tulisse; læva, sive dextera Vocaret aura, sive utrumque Jupiter Simul secundus incidisset in pedem ; Neque ulla vota litoralibus Diis Sibi esse facta, cum veniret a mare Novissimo hunc ad usque limpidum lacum. Sed hæc prius fuere: nunc recondita Senet quiete, seque dedicat tibi, Gemelle Castor, et gemelle Castoris. CARMEN V.-Ad Lesbiam.

Huc ut venimus, incidêre nobis
Sermones varii; in quibus, quid esset
Jam Bithynia, quomodo se haberet,
Et quonam mihi profuisset ære?
Respondi (id quod erat) nihil neque ipsis
Nec prætoribus esse, nec cohorti,
Cur quisquam caput unctius referret ;
Præsertim quibus esset irrumator
Prætor, nec faceret pili cohortem.
At certe tamen, inquiunt, quod illic
Natum dicitur esse, comparâsti
Ad lecticam homines. Ego, ut puellæ
Unum me facerem beatiorem,
Non, inquam, mihi tam fuit maligne,
Ut, provincia quod mala incidisset,
Non possem octo homines parare rectos.
At mi nullus erat neque hic neque illic,
Fractum qui veteris pedem grabati
In collo sibi collocare posset.

Hic illa, ut decuit cinædiorem,
Quæso, inquit, mihi, mi Catulle, paulum
Istos commoda; nam volo ad Scrapin
Deferri. Mane, inquii puellæ :

Istud, quod modo dixeram me habere,
Fugit me ratio: meus sodalis
Cinna est Caïus: is sibi paravit.
Verum, utrum illius an mei, quid ad me?
Utor tam bene, quam mihi parârim.
Sed tu insulsa male et molesta vivis,
Per quam non licet esse negligentem.

CARMEN XI.—Ad Furium et Aurelium.

Furi et Aureli, comites Catulli,
Sive in extremos penetrabit Indos,
Litus ut longe resonante Eoâ
Tunditur undâ ;

Sive in Hyrcanos, Arabasque molles,
Seu Sacas, sagittiferosque Parthos,
Sive qua septemgeminus colorat
Equora Nilus;

Sive trans altas gradietur Alpes,
Cæsaris visens monimenta magni,
Gallicum Rhenum, horribilesque ultim-
osque Britannos;

Omnia hæc, quæcumque feret voluntas
Cœlitum, tentare simul parati,
Pauca nuntiate meæ puellæ
Non bona dicta:

10

5

10

15

5

10

Verum est mnemosynon mei sodalis:
Nam sudaria Setaba ex Iberis
Miserunt mihi muneri Fabullus
Et Verannius. Hæc amem necesse est,
Ut Veranniolum meum et Fabullum.

CARMEN XIII.—Ad Fabullum.

Conabis bene, mî Fabulle, apud me
Paucis, si tibi Di favent, diebus,
Si tecum attuleris bonam atque magnam
Cœnam, non sine candida puella,
Et vino et sale, et omnibus cachinnis.
Hæc si, inquam, attuleris, venuste noster,
Cœnabis bene; nam tui Catulli
Plenus sacculus est aranearum.
Sed contra accipies meros amores,
Seu quid suavius elegantiusve est;
Nam unguentum dabo, quod meæ puellæ
Donarunt Veneres Cupidinesque;
Quod tu cum olfacies, Deos rogabis
Totum ut te faciant, Fabulle, nasum.

CARMEN XIV.-Ad Calvum Licinium.

Ni te plus oculis meis amarem,
Jucundissime Calve, munere isto
Odissem te odio Vatiniano.

Nam quid feci ego, quidve sum locutus,
Cur me tot male perderes poëtis ?
Isti Dî mala multa dent clienti,

Non est mi male, sed bene ac beate, Quod non dispereunt tui labores.

*

Siqui forte mearum ineptiarum Lectores eritis, manusque vestras Non horrebitis admovere nobis; Pædicabo ego vos, et irrumabo.

Di magni! horribilem et sacrum libellum !
Quem tu scilicet ad tuum Catullum
Misti, continuo ut die periret,
Saturnalibus, optimo dierum.
Non, non hoc tibi, salse, sic abibit:
Nam, si luxerit, ad librariorum
Curram scrinia; Cæsios, Aquinios,
Suffenum, omnia colligam venena,
Ac te his suppliciis remunerabor.
Vos hinc interea valete, abite
Illuc, unde malum pedem tulistis,
Sæcli incommoda, pessimi poëtæ

*

CARMEN XV.-Ad Aurelium. Commendo tibi me ac meos amores, Aureli. Veniam peto pudentem, Ut, si quidquam animo tuo cupîsti, Quod castum expeteres et integellum, Conserves puerum mihi pudice; Non dico a populo: nihil veremur Istos, qui in platea modo huc, modo illuc, In re prætereunt sua occupati : Verum a te metuo, tuoque pene, Infesto pueris bonis malisque : Quem tu, qua lubet, ut lubet, moveto, Quantum vis, ubi erit foris paratum. Hunc unum excipio, ut puto, pudenter. Quod si te mala mens, furorque vecors In tantam impulerit, sceleste, culpam, Ut nostrum insidiis caput lacessas; Ah! tum te miserum, malique fati!

5

10

5

10

15

20

25

5

Quem, attractis pedibus, patente porta, Percurrent raphanique, mugilesque.

15

CARMEN XVI.-Ad Aurelium et Furium. Pædicabo ego vos, et irrumabo, Aureli pathice, et cinæde Furi, Qui me ex versiculis meis putatis, Quod sint molliculi, parum pudicum: Nam castum esse decet pium poëtam Ipsum; versiculos nihil necesse est; Qui tum denique habent salem ac leporem Si sunt molliculi, ac parum pudici, Et, quod pruriat, incitare possunt, Non dico pueris, sed his pilosis, Qui duros nequeunt movere lumbos. Vos, quod millia multa basiorum Legistis, male me marem putatis: Pædicabo ego vos, et irrumabo.

5

10

CARMEN XVII.-Ad Coloniam.

10

O Colonia, quæ cupis ponte ludere longo,
Et salire paratum habes; sed vereris inepta
Crura ponticuli adsulitantis, irredivivus
Ne supinus eat, cavaque in palude recumbat,
Sic tibi bonus ex tua pons libidine fiat,
In quo vel Salisubsulis sacra suscipiantur:
Munus hoc mihi maximi da, Colonia, risus.
Quendam municipem meum de tuo volo ponte
Ire præcipitem in lutum, per caputque pedesque;
Lividissima, maximeque est profunda vorago.
Verum totius ut lacus, putidæque paludis,
Insulsissimus est homo; nec sapit pueri instar
Bimuli, tremula patris dormientis in ulna.
Quoi cum sit viridissimo nupta flore puella,
Et puella tenellulo delicatior hædo,
Asservanda nigerrimis diligentius uvis ;
Ludere hanc sinit, ut lubet, nec pili facit uni;
Nec se sublevat ex sua parte: sed, velut alnus
In fossa Liguri jacet suppernata securi,
Tantumdem omnia sentiens, quam si nulla sit

20

15

CARMEN XVIII.-Ad Hortorum Deum.
Hunc lucum tibi dedico, consecroque, Priape,
Qua domus tua Lampsaci est, quaque silva,
Priape.

Nam te præcipue in suis urbibus colit ora
Hellespontia, cæteris ostreosior oris.

CARMEN XIX.-Hortorum Deus.

Hunc ego, juvenes, locum, villulamque palustrem Tectam vimine junceo, caricisque maniplis, Quercus arida, rustica conformata securi, Nutrivi, magis et magis ut beata quotannis. 4 Hujus nam domini colunt me, Deumque salutant, 10 Pauperis tugurî pater, filiusque * * *

Alter assidua colens diligentia, ut herba
Dumosa, asperaque a meo sit remota sacello;
Alter parva ferens manu semper munera larga.
Florido mihi ponitur picta vere corolla
Primitu', et tenera virens spica mollis arista:
Luteæ violæ mihi, luteumque papaver,
Pallentesque cucurbitæ, et suave olentia mala

10

usquam ;

Talis iste meus stupor nil videt, nihil audit.
Ipse qui sit, utrum sit, an non sit, id quoque nescit.
Nunc eum volo de tuo ponte mittere pronum,
Si pote stolidum repente excitare veternum,
Et supinum animum in gravi derelinquere cœno,
Ferream ut soleam tenaci in voragine mula. 26

Uva pampinea rubens educata sub umbra : Sanguine hanc etiam mihi (sed tacebitis) aram 15 Barbatus linit hirculus, cornipesque capella; Pro quis omnia honoribus hæc necesse Priapo Præstare, et domini hortulum, vineamque tueri. Quare hinc, o pueri, malas abstinete rapinas. Vicinus prope dives est, negligensque Priapus. 20 Inde sumite semita hæc deinde vos feret ipsa.

CARMEN XX.-Hortorum Deus.
Ego hæc, ego arte fabricata rustica,
Ego arida, o viator, ecce populus

Agellulum hunc, sinistra, tute quem vides,
Herique villulam, hortulumque pauperis
Tuor, malasque furis arceo manus.
Mihi corolla picta vere ponitur,
Mihi rubens arista sole fervido,
Mihi virente dulcis uva pampino,
Mihique glauca duro oliva frigore.
Meis capella delicata pascuis
In urbem adulta lacte portat ubera;
Meisque pinguis agnus ex ovilibus
Gravem domum remittit ære dexteram;
Teneraque, matre mugiente, vaccula
Deûm profundit ante templa sanguinem.
Proin', viator, hunc Deum vereberis,
Manumque sorsum habebis. Hoc tibi expedit;
Parata namque crux, sine arte mentula.
Velim, pol, inquis: at, pol, ecce villicus
Venit, valente quoi revulsa brachio
Fit ista mentula apta clava dexteræ.

CARMEN XXI.-Ad Aurelium.

Aureli, pater esuritionum,

Non harum modo, sed quot aut fuerunt,
Aut sunt, aut aliis erunt in annis,
Pædicare cupis meos amores!

Nec clam: nam simules; jocaris una,
Hæres ad latus; omnia experiris:
Frustra; nam insidias mihi instruentem
Tangam te prior irrumatione.
Atque, si id faceres satur, tacerem.
Nunc ipsum id doleo, quod esurire
Ah! meus puer, et sitire discet.
Quare desine, dum licet pudico,
Ne finem facias, sed irrumatus.

CARMEN XXII.-Ad Varrum. Suffenus iste, Varre, quem probe nôsti, Homo est venustus, et dicax, et urbanus; Idemque longe plurimos facit versus. Puto esse ego illi millia aut decem aut plura Perscripta: nec sic, ut fit, in palimpsesto Relata; chartæ regiæ, novi libri, Novi umbilici, lora rubra, membrana Directa plumbo, et pumice omnia æquata. Hæc cum legas, tum bellus ille et urbanus Suffenus, unus caprimulgus aut fossor Rursus videtur: tantum abhorret, ac mutat. Hoc quid putemus esse? qui modo scurra, Aut siquid hac re tritius, videbatur, Idem inficeto est inficetior rure,

5

10

15

20

5

10

5

10

Simul poëmata attigit: neque idem unquam 15
que est beatus, ac poëma cum scribit:
Tam gaudet in se, tamque se ipse miratur.
Nimirum idem omnes fallimur; neque est quis-

quam,
Quem non in aliqua re videre Suffenum
Possis. Suus quoique attributus est error:
Sed non videmus, manticæ quod in tergo est.

20

CARMEN XXIII.-Ad Furium.

Furi, quoi neque servus est, neque arca,
Nec cimex, neque araneus, neque ignis,
Verum est et pater, et noverca, quorum
Dentes vel silicem comesse possunt;
Est pulchre tibi cum tuo parente,
Et cum conjuge lignea parentis.
Nec mirum: bene nam valetis omnes:
Pulchre concoquitis; nihil timetis;
Non incendia, non graves ruinas,
Non facta impia, non dolos veneni,
Non casus alios periculorum.
Atqui corpora sicciora cornu,
Aut, siquid magis aridum est, habetis,
Sole, et frigore, et esuritione.
Quare non tibi sit bene ac beate?
A te sudor abest, abest saliva,
Mucusque, et mala pituita nasi.
Hanc ad munditiem adde mundiorem,
Quod culus tibi purior salillo est;
Nec toto decies cacas in anno:
Atque id durius est faba et lapillis;
Quod tu si manibus teras, fricesque,
Non unquam digitum inquinare possis.
Hæc tu commoda tam beata, Furi,
Noli spernere, nec putare parvi;
Et sestertia, quæ soles, precari
Centum desine; nam sat es beatus.

CARMEN XXIV.-Ad Juventium Puerum. O qui flosculus es Juventiorum, Non horum modo, sed quot aut fuerunt, Aut posthac aliis erunt in annis: Mallem divitias mihi dedisses

Isti, quoi neque servus est neque arca, Quam sic te sineres ab illo amari.

5

10

15

Minister vetuli, puer, Falerni,
Inger mi calices amariores,

Ut lex Postumia jubet magistræ,
Ebriosa acina ebriosioris.

At vos, quo lubet, hinc abite, lymphæ,

20

25

5

Est:

Qui? non est homo bellus? inquies.
Sed bello huic neque servus est neque arca.
Hæc tu, quam lubet, abjice, elevaque;
Nec servum tamen ille habet neque arcam. 10

CARMEN XXV.-Ad Thallum. Cinæde Thalle, mollior cuniculi capillo, Vel anseris medullula, vel imula oricilla, Vel pene languido senis, situque araneoso; Idemque, Thalle, turbida rapacior procella, Cum de via mulier aves ostendit oscitantes : 5 Remitte pallium mihi meum, quod involasti, Sudariumque Setabum, catagraphosque Thynos, Inepte, quæ palam soles habere, tamquam avita; Quæ nunc tuis ab unguibus reglutina, et remitte, Ne laneum latusculum, natesque mollicellas, 10 Inusta turpiter tibi flagella conscribillent, Et insolenter æstues, velut minuta magno Deprensa navis in mari, vesaniente vento.

CARMEN XXVI.-Ad Furium. Furi, villula nostra non ad Austri Flatus opposita est, nec ad Favonî, Nec sævi Boreæ, aut Apeliotæ, Verum ad millia quindecim et ducentos. O ventum horribilem atque pestilentem! 5 CARMEN XXVII.-Ad Pocillatorem Puerum.

5

Vini pernicies; et ad severos Migrate hic merus est Thyonianus. CARMEN XXVIII.—Ad Verannium et Fabullum.

Pisonis comites, cohors inanis,
Aptis sarcinulis et expeditis,
Veranni optime, tuque, mi Fabulle,
Quid rerum geritis? satisne, cum isto
Vappa, frigoraque et famem tulistis?
Ecquidnam in tabulis patet lucelli
Expensum? ut mihi, qui meum secutus
Prætorem, refero datum lucello.
O Memmi! bene me, ac diu, supinum
Tota ista trabe lentus irrumâsti.
Sed, quantum video, pari fuistis
Casu: nam nihilo minore verpa
Farti estis. Pete nobiles amicos.
At vobis mala multa Di Deæque
Dent, opprobria Romuli Remique.

potest,

Nisi uncta devorare patrimonia?

Eone nomine, imperator unice, Socer generque perdidistis omnia?

10

15

CARMEN XXIX.-In Cæsarem. Quis hoc potest videre, quis potest pati, Nisi impudicus, et vorax, et aleo, Mamurram habere, quod Comata Gallia Habebat uncti, et ultima Britannia? Cinæde Romule, hæc videbis, et feres? Es impudicus, et vorax, et aleo. Et ille nunc superbus et superfluens Perambulabit omnium cubilia, Ut albulus columbus, aut Adoneüs? Cinæde Romule, hæc videbis, et feres? Es impudicus, et vorax, et aleo. Eone nomine, imperator unice, Fuisti in ultima Occidentis insula, Ut ista vostra diffututa mentula Ducenties comesset, aut trecenties? Quid est? ait sinistra liberalitas : Parum expatravit. An parum helluatus est? Paterna prima lancinata sunt bona; Secunda præda Pontica; inde tertia Ibera, quam scit amnis aurifer Tagus. Hunc Galliæ timetis et Britanniæ ? Quid hunc (malum!) fovetis? aut quid hic

5

10

15

20

25

CARMEN XXXII.—Ad Ipsithillam.

Amabo, mea dulcis Ipsithilla,
Meæ deliciæ, mei lepores,
Jube ad te veniam meridiatum.
Quod si jusseris, illud adjuvato,
Nequis liminis obseret tabellam,
Neu tibi lubeat foras abire;
Sed domi maneas, paresque nobis
Novem continuas fututiones.
Verum, siquid ages, statim jubeto;
Nam pransus jaceo, et satur supinus
Pertundo tunicamque, palliumque.

CARMEN XXXIII.-In Vibennios. O furum optime balneariorum, Vibenni pater, et cinæde fili! (Nam dextra pater inquinatiore, Culo filius est voraciore) Cur non exsilium malasque in oras Itis? quandoquidém patris rapina Notæ sunt populo; et nates pilosas, Fili, non potes asse venditare.

CARMEN XXXIV.-Ad Dianam.
Dianæ sumus in fide
Puellæ, et pueri integri:
Dianam pueri integri,

Puellæque, canamus.
O Latonia, maximi
Magna progenies Jovis !
Quam mater prope Deliam
Deposivit olivam;
Montium domina ut fores,
Silvarumque virentium,
Saltuumque recondito-

rum, amniumque sonantûm.
Tu Lucina dolentibus
Juno dicta puerperis :
Tu potens Trivia, et notho es
Dicta lumine Luna.
Tu, cursu, Dea, menstruo
Metiens iter annuum,
Rustica agricolæ bonis

Tecta frugibus exples.
Sis quocumque placet tibi
Sancta nomine; Romuli-
que antiquam, ut solita es, bona
Sospites ope gentem.

CARMEN XXXV.—Cæcilium invitat. Poëtæ tenero, meo sodali, Velim Cæcilio, papyre, dicas, Veronam veniat, Novi relinquens Comi monia, Lariumque litus: Nam quasdam volo cogitationes Amici accipiat sui, meique. Quare, si sapiet, viam vorabit, Quamvis candida millies puella Euntem revocet, manusque collo