POSTQUAM res Afiæ, Priamique evertere gentem
Inmeritam, vifum Superis, ceciditque fuperbum
Ilium, et omnis humo fumat Neptunia Troja;
Diverfa exfilia, et defertas quærere terras,
Auguriis agimur divom; claffemque fub ipfà
Antandro, et Phrygiæ molimur montibus Idæ;
Incerti, quo fata ferant, ubi fiftere detur:
Contrahimusque viros. Vix prima inceperat æftas,
Et pater Anchises dare fatis vela jubebat ;
Litora quum patriæ lacrimans portusque relinquo,
Et campos, ubi Troja fuit. Feror exful in altum
Cum fociis, natoque, Penatibus, et magnis dîs.
Terra procul vaftis colitur Mavortia campis, Thraces arant, acri quondam regnata Lycurgo; Hofpitium antiquum Troja, fociique Penates, Dum fortuna fuit. Feror huc, et litore curvo
Monia prima loco, fatis ingreffus iniquis;
Æneadasque meo nomen de nomine fingo.
Sacra Dionææ matri divisque ferebam, Aufpicibus cœptorum operum; fuperoque niten
Cœlicolum regi mactabam in litore taurum.
Forte fuit juxta tumulus, quo cornea fummo
Virgulta, et denfis hastilibus horrida myrtus:
Adceffi; viridemque ab humo convellere filvam
Conatus, ramis tegerem ut frondentibus aras,
Horrendum et dictu video mirabile monftrum.
Nam, quæ prima folo, ruptis radicibus, arbor
Vellitur, huic atro liquuntur fanguine gutta,
Et terram tabo maculant. Mihi frigidus horror
Membra quatit, gelidusque coit formidine fanguis.
Rurfus et alterius lentum convellere vimen
Infequor, et cauffas penitus tentare latentis:
Ater et alterius fequitur de cortice fanguis.
Multa movens animo, Nymphas venerabar agreftis,
Gradivumque patrem, Geticis qui præfidet arvis;
Rite fecundarent vifus, omenque levarent.
Tertia fed poftquam majore hastilia nifu
Adgredior, genibusque adverfæ obluctor arena,
(Eloquar, an fileam?) gemitus lacrimabilis imo
Auditur tumulo, et vox reddita fertur ad auris:
Quid miferum, Ænea, laceras? jam parce fepulto;
Parce pias fcelerare manus. Non me tibi Troja
Externum tulit; aut cruor hic de ftipite manat.
Heu! fuge crudelis terras, fuge litus avarum. Nam Polydorus ego. Hic confixum ferrea texit Telorum feges, et jaculis increvit acutis.
Tum vero, ancipiti mentem formidine preffus, Obftupui, fteteruntque comæ, et vox faucibus hæfit. Hunc Polydorum auri quondam cum pondere.
Infelix Priamus furtim mandarat alendum
Threïcio regi; quum jam diffideret armis
Dardaniæ, cingique urbem obfidione videret.
Ille, ut opes fractæ Teucrûm, et Fortuna receffit,
Res Agamemnonias victriciaque arma fecutus,
Fas omne abrumpit: Polydorum obtruncat, et auro
Vi potitur. Quid non mortalia pectora cogis,
Auri facra fames! Poftquam pavor offa reliquit,
Delectos populi ad proceres, primumque parentem,
Monftra deûm refero; et, quæ fit fententia, pofco.
Omnibus idem animus fceleratâ excedere terrâ ;
Linqui pollutum hofpitium, et dare claffibus au-
ftros.
Ergo inftauramus Polydoro funus, et ingens
Adgeritur tumulo tellus: ftant Manibus aræ,
Cæruleis mæstæ vittis, atrâque cupreffo;
Et circum Iliades, crinem de more folutæ.
Inferimus tepido fpumantia cymbia lacte,
Sanguinis et facri pateras; animamque fepulcro
Condimus, et magnâ supremum voce ciemus.
Inde, ubi prima fides pelago, placataque venti
Dant maria, et lene crepitans vocat aufter in al
Deducunt focii navis, et litora conplent.
Provehimur portu; terræque, urbesque, recedunt.
Sacra mari colitur medio gratiffima tellus
Nereidum matri, et Neptuno Ægæo:
Quam pius Arcitenens, oras et litora circum
Errantem, Gyaro celfâ Myconoque revinxit,
Inmotamque coli dedit, et contemnere ventos.
Huc feror; hæc feffos tuto placidiffima portu
Adcipit. Egreffi veneramur Apollinis urbem.
Rex Anius, rex idem hominum Phœbique facer-
dos,
Vittis et facrâ redimitus tempora lauro,
Occurrit: veterem Anchisen agnofcit amicum.
Jungimus hofpitio dextras, et tecta fubimus.
Templa dei faxo venerabar ftructa vetufto:
Da propriam, Thymbræe, domum; da monia feffis,
Et genus, et manfuram urbem. Serva altera Troja
Pergama, reliquias Danaûm, atque inmitis Achilli.
Quem fequimur? quove ire jubes? ubi ponere fe-
des?
Da, pater, augurium; atque animis inlabere noftris.
Vix ea fatus eram; tremere omnia visa repente, Liminaque, laurusque dei; totusque moveri Mons circum, et mugire adytis cortina reclufis. Submiffi petimus terram, et vox fertur ad auris:
Dardanidæ duri, quæ vos a ftirpe parentum
Prima tulit tellus, eadem vos ubere læto
Adcipiet reduces: antiquam exquirite matrem.
Hic domus Æneæ cunctis dominabitur oris,
Et nati natorum, et qui nafcentur ab illis.
Hæc Phœbus: mixtoque ingens exorta tumultu
Lætitia; et cuncti, quæ fint ea mœnia, quærunt;
Quo Phœbus vocet errantis, jubeatque reverti.
Tum genitor, veterum volvens monumenta viro-
Audite, o proceres! ait; et fpes difcite veftras.
Creta Jovis magni medio jacet insula ponto;
Mons Idæus ubi, et gentis cunabula nostræ.
Centum urbes habitant magnas, uberrima regna:
Maximus unde pater, fi rite audita recordor,
Teucrus Rhoteas primum eft advectus ad oras,
Optavitque locum regno. Nondum Ilium, et arces
Pergameæ fteterant: habitabant vallibus imis.
Hinc mater, cultrix Cybele, Corybantiaque æra,
Idæumque nemus: hinc fida filentia facris,
Et juncti currum dominæ fubiere leones.
Ergo agite, et, divom ducunt quâ juffa, fequamur:
Placemus ventos, et Gnofia regna petamus.
Nec longo diftant curfu: modo Juppiter adfit,
Tertia lux claffem Cretais fiftet in oris.
Sic fatus, meritos aris mactavit honores;
Taurum Neptuno, taurum tibi, pulcher Apollo;
Nigram Hiemi pecudem, Zephyris felicibus albam.
|