Extremamque sequi, aut medio procumbere campo Pascentem, et seræ solam decedere nocti; Continuò culpam ferro compesce, priusquam Dira per incautum serpant contagia vulgus. Non tam creber agens hiemem ruit æquore turbo, Quàm multæ pecudum pestes : nec singula morbi Corpora corripiunt, sed tota æstiva repentè, Spemque, gregemque simul, cunctamque ab origine gentem.
Tùm sciat, aërias Alpes et Norica si quis Castella in tumulis, et Iapidis arva Timavi, Nunc quoque pòst tanto videat, desertaque regna Pastorum, et longè saltus latèque vacantes.
Hic quondam morbo cæli miseranda coorta est Tempestas, totoque autumni 'incanduit æstu, Et genus omne neci pecudum dedit, omne ferarum, Corrupitque lacus, infecit pabula tabo. Nec via mortis erat simplex; sed ubi ignea venis Omnibus acta sitis miseros adduxerat artus, Rursùs abundabat fluidus liquor, omniaque in se Ossa minutatim morbo collapsa trahebat.
Sæpè in honore Deûm medio stans hostia ad aram, Lanea dùm niveâ circumdatur infula vittâ, Inter cunctantes cecidit moribunda ministros. Aut si quam fcrro mactaverat antè sacerdos, Indè neque impositis ardent altaria fibris, Nec responsa potest consultus reddere vates; Ac vix suppositi tinguntur sanguine cultri, Summaque jejunâ sanie infuscatur arena.
Hinc lætis vituli vulgò moriuntur in herbis, Et dulces animas plena ad præsepia reddunt. Hinc canibus blandis rabies venit, et quatit ægros Tussis anhela sues, ac faucibus angit obesis.
Labitur, infelix studiorum atque immemor herbæ,
Victor equus, fontesque avertitur, et pede terram Crebra ferit: demissamures; incertus ibidem Sudor, et ille quidem morituris frigidus : aret Pellis, et ad tactum tractanti dura resistit. Hæc ante exitium primis dant signa diebus. Sin in processu cæpit crudescere morbus; Tùm verò ardentes oculi, atque attractus ab alto Spiritus, interdum gemitu gravis, imaque longo Ilia singultu tendunt ; it naribus ater Sanguis, et obsessas fauces premit aspera lingua. Profuit inserto latices infundere cornu Lenæos: ea visa salus morientibus una. Mox erat hoc ipsum exitio, furiisque refecti Ardebant; ipsique suos, jam morte sub ægrå, (Dî meliora piis, erroremque hostibus illum!) Discissos nudis laniabant dentibus artus.
Ecce autem duro fumans sub vomere taurus Concidit, et mixtum spumis vomit ore cruorem, Extremosque ciet gemitus: it tristis arator, Mærentem abjungens fraternâ morte juvencum, Atque opere in medio defixa relinquit aratra.
Non umbræ altorum nemorum, non mollia possunt Prata movere animum, non qui per saxa volutus Purior electro campum petit amnis : at ima Solvuntur latera, atque oculos stupor urget inertes, Ad terramque fluit devexo pondere cervix. Quid labor aut benefacta juvant? quid vomere terras Invertisse graves? Atqui non Massica Bacchi Munera, non illis epulæ nocuêre repostæ : Frondibus et victu pascuntur simplicis herbæ; Pocula sunt fontes liquidi, atque exercita cursu Flumina; nec somnos abrumpit cura salubres.
Tempore non alio dicunt regionibus illis
Quæsitas ad sacra boves Junonis, et uris Imparibus ductos alta ad donaria currus. Ergo ægrè rastris terram rimantur, et ipsis Unguibus infodiunt fruges, montesque per altos Contentâ cervice trahunt stridentia plaustra.
Non lupus insidias explorat ovilia circum, Nec gregibus nocturnus obambulat; acrior illum Cura domat: timidi damæ cervique fugaces Nunc interque canes et circum tecta vagantur. Jam maris immensi prolem et genus omne natantum Littore in extremo, ceu naufraga corpora, fluctus Proluit: insolitæ fugiunt in flumina phocæ. Interit et curvis frustrà defensa latebris Vipera, et attoniti squamis adstantibus hydri. Ipsis est aër avibus non æquus, et illæ Præcipites altâ vitam sub nuberelinquunt.
Prætereà nec jam mutari pabula refert, Quæsitæque nocent artes : cessere magistri Phillyrides Chiron, Amythaoniusque Melampus. Sævit et in lucem Stygiis emissa tenebris Pallida Tisiphone, Morbos agit antè Metumque, Inque dies avidum surgens caput altiùs effert. Balatu pecorum et crebris mugitibus amnes, Arentesque sonant ripæ, collesque supini. Jamque catervatim dat stragem, atque aggerat ipsis In stabulis turpi dilapsa cadavera tabo; Donec humo tegere ac foveis abscondere discunt. Nam neque erat coriis usus; nec viscera quisquam Aut undis abolere potest, aut vincere flammâ ; Nec tondere quidem morbo illuvieque peresa ✔ Vellera; nec telas possunt attingere putres. Verùm etiam invisos si quis tentarat amictus, Ardentes papulæ, atque immundus olentia sudor
Membra sequebatur; nec longo deindè moranti Tempore contactos artus sacer ignis edebat.
PROTINUS aërii mellis celestia dona Exsequar: hanc etiam, Mæcenas, aspice partem. Admiranda tibi levium spectacula rerum, Magnanimosque duces, totiusque ordine gentis Mores, et studia, et populos, et prælia dicam. In tenui labor: at tenuis non gloria, si quem Numina læva sinunt, auditque vocatus Apollo.
Principio sedes apibus statioque petenda, Quò neque sit ventis aditus (nam pabula venti Ferre domum prohibent), neque oves hædique petulci Floribus insultent, aut errans bucula campo Decutiat rorein, et surgentes atterat herbas. Absint et picti squalentia terga lacerti Pinguibus à stabulis, meropesque, aliæque volucres, Et manibus Procne pectus signata cruentis: Omnia nam latè vastant, ipsasque volantes Ore ferunt, dulcem nidis immitibus escam. At liquidi fontes et stagna virentia musco Adsint, et tenuis fugiens per gramina rivus, Palmaque vestibulum, aut ingens oleaster inumbret; Ut, cùm prima novi ducent examina reges Vere suo, ludetque favis emissa juventus, Vicina invitet decedere ripa calori, Obviaque hospitiis teneat frondentibus arbos. In medium, seu stabit iners, seu profluet humor,
Transversas salices et grandia conjice saxa Pontibus ut crebris possint consistere, et alas Pandere ad æstivum solem, si fortè morantes Sparserit, aut præceps Neptuno immerserit Eurus. Hæc circum casiæ virides, et olentia latè Serpylla, et graviter spirantis copia thymbræ Floreat; irriguumque bibant violaria fontem.
Ipsa autem, seu corticibus tibi suta cavatis, Seu lento fuerint alvearia vimine texta, Angustos habeant aditus : nam frigore mella Cogit hiems, eademque calor liquefacta remittit. Utraque vis apibus pariter metuenda: neque illæ Nequicquam in tectis certatim tenuia cerâ Spiramenta linunt, fucoque et floribus oras Explent, collectumque hæc ipsa ad munera gluten Et visco et Phrygiæ servant pice lentius Idæ. Sæpè etiam effosis (si vera est fama) latebris Sub terrâ fodêre larem; penitùsque repertæ Pumicibusque cavis, exesæque arboris antro.
Tu tamen è levi rimosa cubilia limo Unge, fovens circùm, et raras superinjice frondes. Neu propiùs tectis taxum sine, neve rubentes Ure foco cancros; altæ neu crede paludi, Aut ubi odor cœni gravis, aut ubi concava pulsu Saxa sonant, vocisque offensa resultat imago.
Quod superest, ubi pulsam hiemem sol aureus egit. Sub terras, cœlumque æstivâ luce reclusit, Illæ continuò saltus silvasque peragrant, Purpureosque metunt flores, et flumina libant Summa leves. Hinc, nescio quâ dulcedine lætæ, Progeniem nidosque fovent: hinc arte recentes Excudunt ceras, et mella tenacia fingunt.
Hinc ubi jam emissum caveis ad sidera cœli
« PreviousContinue » |