Georg. IV, 534: Tu munera supplex Tende petens pacem et facilis venerare Napaeas. Namque dabunt veniam votis irasque remittent. Aen. III, 144: Hortatur pater ire mari veniam que precari. IV, 50: Tu modo posce deos veniam. Cf. Liv. XXXIX, 10: »Pacem veniamque precata deorum deorumque. Quae cetera restant precandi genera, ut dii faveant, annuant, volentes propitiique sint, alia multa ex humana potius indole variaque periculorum occasione ducta esse reor, quam ex sollemnibus formulis adumbratae, quamvis non negandum sit, poetam ea praecipue verba optasse, quae ad linguam sacram maxime accedebant. Denique e rituum in precando sollemnium unus maxime videtur memorabilis manus ad caelum tendendi. Aeneas I, 93: Ingemit et duplicis tendens ad sidera palmas. III, 263: Et pater Anchises passis de litore palmis. V, 233: Ni palmas ponto tendens utràsque Cloanthus ... Aeneas X, 686: Auxilioque vocare deos et tendere palmas. Cf. IX, 16. Vide statuam in Sculture della villa Borghese. Vol, II, Stanza VIII, Tab. 6. III, 176: Corripio e stratis corpus, tendoque supinas Ad caelum cum voce manus. Iarbas dicitur IV, 205: Mulla Iovem manibus supplex orasse supinis. Cf. Horat. carm. III, 23, 1: Caelo supinas si tuleris manus Nascente Luna, rustica Phidyle... Liv. XXVI, 9: »Undique matronae in publicum effusae circa deum delubra discurrunt, crinibus passis aras verrentes, nixae genibus, supinas manus ad caelum ac deos tendentes orantesque,« Semel terram genu petunt oraculo edito III, 93: Submissi petimus terram, ut apud Livium matronae nixae genibus. S. 66. De libationibus. Unum iam supra vidimus libationis genus in frontem seu inter cornua victimae, restat alterum frequentissimum vini in aram vel flammam infusi. Quapropter non immerito scrupulum iniecit Euangelo apud Macrob. III, 11., quod VIII, 279. omnes in festo Herculis ad aram maximam In mensam laeti libant divosque precantur. "quum non in mensam, sed in aram secundum morem libare debuerint.« Dido quoque I, 736: Dixit et in mensam laticum libavit honorem. Sine dubio Vergilius non proposuit eundem ritum, nisi talem exstare probe noverat. Praetextatus autem e Papiriano iure refert, arae vicem praestare posse mensam dicatam: "Ut in templo Iunonis Populoniae augusta mensa est; namque in fapis alia vasorum sunt et sacrae suppellectilis, alia ornamentorum. Quarum rerum principem locum obtinet mensa, in qua epulae libationesque et stipes reponuntur Mensa hoc ritu dedicata in templo arae usum et religionem obtinet pulvinaris.« Minus placet, quod Servius huc trahit: >>Et tangit ritum Romanum, qui paniceas (!) sacratasque mensas habebant, in quas libabant, ut est (VII, 116): Heus etiam mensas consumimus.« Varro Vit. P. R. II. (Non. s. v. Foetum) fr. p. 244; "Mensae ante ponebantur cum culina ac vino, in quis, quae veniebant ad foetam amicae gratulatum, diis mactabant.« Tab. Fratr. Arv. XLI, a, 24: PERFECTO. SACRIFICIO. OMNES. TVRE, ET. VINO. FECERVNT. DEINDE. REVERSI. IN. AEDEM. IN. MENSA. SACRVM. FECERVNT. OLLIS. Paullus ex Festo: "Mensae in aedibus sacris ararum vicem obtinebant." Ab ipso denique poeta memorantur II, 764: mensaeque deorum, In mensam vel aram libant III, 354: Aulai medio libabant pocula Bacchi Inpositis auro dapibus paterasque tenebant. In puppim navis fortasse vel in ipsos fluctus Anchises III, 525: Tum pater Anchises magnum cratera corona Induit inplevitque mero divosque vocavit Stans celsa in puppi. Etenim Cloanthus V, 238; Porriciam in fluctus et vina liquentia fundam. Sed Georg. IV, 381. quum Oceano libemus dictum sit, vinum in flammam 384. funditur. Iovi pictis IV, 207: Gens epulata toris Lenaeum libat honorem. VII, 133: Nunc pateras libate Iovi. XII, 174: Paterisque altaria libant. De Cerere monet poeta Georg. I, 344: Cui tu lacte favos et miti dilue Baccho. Offendit Euangelus apud Macrob. III, 11., quod vino Cereri libetur. Praetextatus ita defendit, ut mulso libari contendat:,,Notum autem esse non diffitebere, quod ad diem duodecimum kalendas fanuarias Herculi et Cereri faciunt sue praegnate, panibus, mulso." Sed iam apud Catonem R. R. 134: „Postea Cereri exta et vinum dato." Verum enim vero hae omnes libationes vino peractae sunt; exstiterunt aliae quoque aliis liquoribus offerendae. Huc nescio an pertineat mos ille Aeneae, qui patrem Tiberinum Nymphasque Laurentes adoraturus VIII, 69. rite cavis undam de flumine palmis Sustinet, nisi verius sit, hanc lustrationem esse, non libationem. Estne ad flammam solum alendam, quod Aeneas sacrificat VI, 254: Pingue super oleum infundens ardentibus extis. Notandum enim, sacrum hoc loco fieri Stygio Iovi et Proserpinae. Oleum vero, lac sanguisque libamenta in inferiis adhibebantur. Quod quamvis ad sepulturam proprie sit relegandum, hic tamen demonstrari liceat. VI, 224. in honorem Miscni: Congesta cremantur Turea dona, dapes, fuso crateres olivo. Hinc explicandi versus suavissimi Eclog. V, 66: Ecce duas tibi, Daphni, duas altaria Phoebo. Pocula bina novo spumantia lacte quot annis Craterasque duos statuam tibi pinguis olivi. Tibull. eleg. III, 2, 19: Et primum annoso spargant collecta Lyaeo, Mox etiam niveo fundere lacte parent. Varro Cato, vel de liberis educandis (apud Non. s. v. Ruma) fr. p. 319:,,Hisce manibus lacte fit, non vino." Plin. N. H. XIV, 14: ,,Romulum lacte, non vino libasse, indicio sunt sacra ab eo instituta, quae hodie custodiunt morem." Arnob. VII, 20: „Quod si grata numinibus inferis ea, quae sunt nigra, furvique existimatis coloris : cur non omnia cetera, quae illorum inferre sacrificiis moris est, sint nigra et fumigata, tetreque ut colorata curatis? Inficite tura, si dantur, salsas fruges, atque universa libamina; lacti, oleo, sanguini, hic ponat ut purpureum colorem, illa ut sint lurida, fuliginem infundite cum favillis." Cenotaph. Pisan.: SVPERQVE. EAS. SINGVLAE. VRNAE. LACTIS. MELLIS. OLEI. FVNDANTVR. Adde sanguinem, quemadmodum Aeneas in exsequiis anniversariis V, 77: Hic duo rite mero libans carchesia Baccho Fundit humi, duo lacte novo, duo sanguine sacro. Polydoro III, 66: Inferimus tepido spumantia cymbia lacte Sanguinis et sacri puteras. Comparari potest, quod in sacrificio Hecatae oblato ministri VI, 248: tepidumque cruorem Suscipiunt pateris. Quam diversus in his omnibus Homerus Od. XI, 26: Αμφ' αὐτῷ δὲ χρὴν χεόμην πᾶσιν νεκύεσσιν, πρώτα μελικρήτῳ, μετέπειτα δὲ ἡδέϊ οἴνῳ, τὸ τρίτον αὖθ ̓ ὕδατι· ἐπὶ δ' ἄλφιτα λευκὰ πάλυνον. §. 67. De coronis sertisque. Coronarum usus apud antiquos per omnem quidem vitam dispersus, sed in religione maxime fuit usitatus. Quapropter me hunc locum in unam quasi imaginem complecti, permittant lectores. Omnium vero notissima est corona civica. VI, 772: Adque umbrata gerunt civili tempora quercu. Gell. V, 6: "Civica corona appellatur, quam civis civi, a quo servatus est in proelio, testem vitae salutisque perceptae dat — « quapropter in numis lapidibusque (Centralmus. R. I. III, 279.) interdum ea includuntur signa O. C. S. i. e. ob cives servatos "Ea fit e fronde querna Massurius autem Sabinus in undecimo librorum memorialium civicam coronam tum dari solitam dicit, quum is, qui civem servaverat, eodem tempore etiam hostem occiderat, neque locum in ea pugna reliquerat.<< Quernea tamen corona etiam sacra Georg. I, 349: Quam Cereri torta redimitus tempora quercu Deinde victoriae causa corona concedebatur triumphalis. Gell. V, 6:,,Triumphales coronae sunt aureae, quae imperatoribus ob honorem triumphi mittuntur. Id vulgo dicitur aurum coronarium. Hae antiquitus e lauru fuerunt, post fieri ex auro coeptae." Plin. N. H. XV, 38. Ad hanc igitur spectare videtur poeta, quum locantur V, 110: In medio sacri tripodes viridesque coronae Etenim V, 245: Victorem magna praeconis voce Cloanthum Declarat viridique advelat tempora lauro. V, 539: Sic fatus cingit viridanti tempora lauro, Et primum ante omnis victorem appellat Acesten. Huc lemniscata quoque corona pertinet. V, 269: Puniceis ibant evincti tempora taeniis. Servius:,,vittis roseis, et significat lemniscatas coronas, quae sunt de frondibus et discoloribus fasciis, et, sicut Varro dicit, magni honoris sunt." Paullus ex Festo:,,Lemnisci, id est fasciolae coloriae dependentes ex coronis, propterea dicuntur, quod antiquissimum fuit genus coronarum lanearum." ,,Navalis est, quae donari solet, maritimo proelio qui primus in hostium navem armatus vi transsilivit." Gell. I. 1. Inde Agrippa VIII, 683: Arduus agmen agens, cui belli insigne superbum Tempora navali fulgent rostrata corona. 4. Oleaginea quoque victor coronatur V, 308: Tres praemia primi Accipient flavaque caput nectentur oliva. V, 494: Quem modo navali Mnestheus certamine victor Quae quum ut navalis rarior sit, explicatur e XII, 766: Hic steterat, nautis olim venerabile lignum. Multo magis tamen haec ad sacerdotalem dignitatem pertinuit. Quis procul ille autem ramis insignis olivae VII, 418: Tum ramum innectit olivae, Fit Calybe Iunonis anus templique sacerdos. VII, 750: Quin et Marruvia venit de gente sacerdos, Fronde super galeam et felici complus oliva. Cir. 146: |