Hauserat; arebant herbae, et cava flumina siccis
Faucibus ad limum radii tepefacta coquebant:
Quum Proteus consueta petens e fluctibus antra
Ibat; eum vasti circum gens humida ponti
Exsultans rorem late dispersit amarum.
Sternunt se somno diversae in litore phocae ;
Ipse, velut stabuli custos in montibus olim,
Vesper ubi e pastu vitulos ad tecta reducit,
Auditisque lupos acuunt balatibus agni,
Considit scopulo medius, numerumque recenset.
Cujus Aristaeo quoniam est oblata facultas,
Vix defessa senem passus componere membra,
Cum clamore ruit magno, manicisque jacentem
Occupat. Ille suae contra non immemor artis
Omnia transformat sese in miracula rerum,
Ignemque, horribilemque feram, fluviumque liquentem.
Verum ubi nulla fugam reperit fallacia, victus
In sese redit, atque hominis tandem ore locutus:
'Nam quis te, juvenum confidentissime, nostras
Jussit adire domos? quidve hinc petis? inquit. At ille:
Scis, Proteu, scis ipse; neque est te fallere quidquam;
Sed tu desine velle. Deûm praecepta secuti
Venimus, hinc lapsis quaesitum oracula rebus.'
Tantum effatus. Ad haec vates vi denique multa
Ardentes oculos intorsit lumine glauco,
Et graviter frendens, sic fatis ora resolvit.
'Non te nullius exercent numinis irae.
Magna luis commissa: tibi has miserabilis Orpheus
Haud quaquam ob meritum poenas, ni fata resistant, 455
Suscitat, et rapta graviter pro conjuge saevit.
Illa quidem, dum te fugeret per flumina praeceps,
Immanem ante pedes hydrum moritura puella
Servantem ripas alta non vidit in herba.
At chorus aequalis Dryadum clamore supremos
427. Siccis faucibus, in their empty channels.'-431. Rorem amarum, the salt spray,' rizgàv dλòs odμ.-432. Somno (dative), for sleep. -436. Considit, the older form of consedit.-440. Suae artis, 'his peculiar artifice.'-444. In sese in propriam ipsi formam.-445. Nam quis, for quisnam.-448. Velle, sc. me fallere.-452. See verse 432.
453. The last syllable of nullius is long on account of the ictus. Exercent, afflicts you.'-456. Rapta, sc. morte, deceased.'-459. Servantem, occupying,'' keeping watch upon.'-460. Aequalis = aequalium,
Implerunt montes; flerunt Rhodopeïae arces,
Altaque Pangaea, et Rhesi Mavortia tellus,
Atque Getae, atque Hebrus, et Actias Orithyia.
Ipse, cava solans aegrum testudine amorem,
Te, dulcis conjunx, te solo in litore secum,
Te veniente die, te decedente canebat.
Taenarias etiam fauces, alta ostia Ditis,
Et caligantem nigra formidine lucum
Ingressus, Manesque adiit regemque tremendum,
Nesciaque humanis precibus mansuescere corda.
At cantu commotae Erebi de sedibus imis
Umbrae ibant tenues simulacraque luce carentum.
Quam multa in foliis avium se millia condunt,
Vesper ubi aut hibernus agit de montibus imber,
Matres atque viri, defunctaque corpora vita
Magnanimum heroum, pueri innuptaeque puellae,
Impositique rogis juvenes ante ora parentum;
Quos circum limus niger et deformis arundo
Cocyti tardaque palus inamabilis unda
Alligat, et novies Styx interfusa coërcet.
Quin ipsae stupuere domus atque intima Leti
Tartara caeruleosque implexae crinibus angues
Eumenides, tenuitque inhians tria Cerberus ora,
Atque Ixionii vento rota constitit orbis.
Jamque pedem referens casus evaserat omnes,
Redditaque Eurydice superas veniebat ad auras,
Pone sequens,—namque hanc dederat Proserpina legem—
Quum subita incautum dementia cepit amantem,
Ignoscenda quidem, scirent si ignoscere Manes :
Restitit, Eurydicenque suam, jam luce sub ipsa,
Immemor, heu! victusque animi respexit. Ibi omnis
Effusus labor, atque immitis rupta tyranni
Foedera, terque fragor stagnis auditus Avernis.
Illa, 'Quis et me, inquit, miseram, et te perdidit, Orpheu,
Quis tantus furor? En iterum crudelia retro
Fata vocant, conditque natantia lumina somnus.
'coeval.' Supremos, 'highest' or 'most remote.'-464. Aegrum, 'melancholy.'-468. Nigra formidine, appalling darkness;' poetic for tenebrae formidolosae.-483. Tenuit inhians, held open.’
487. Hanc legem, the following condition;' namely, that contained in the following verses.-491. Victus animi (for animo), overcome by his feelings.'-492. Effusus, 'thrown away.'-496. Natantia lumina,
Jamque vale feror ingenti circumdata nocte,
Invalidasque tibi tendens, heu! non tua, palmas.'
Dixit, et ex oculis subito, ceu fumus in auras
Commixtus tenues, fugit diversa, neque illum,
Prensantem nequidquam umbras et multa volentem
Dicere, praeterea vidit; nec portitor Orci
Amplius objectam passus transire paludem.
Quid faceret? quo se rapta bis conjuge ferret?
Quo fletu Manes, qua Numina voce moveret?
Illa quidem Stygia nabat jam frigida cymba.
Septem illum totos perhibent ex ordine menses
Rupe sub aëria deserti ad Strymonis undam
Flevisse, et gelidis haec evolvisse sub antris,
Mulcentem tigres et agentem carmine quercus ;
Qualis populea maerens philomela sub umbra
Amissos queritur fetus, quos durus arator
Observans nido implumes detraxit: at illa
Flet noctem, ramoque sedens miserabile carmen
Integrat, et moestis late loca questibus implet.
Nulla Venus, non ulli animum flexere Hymenaei.
Solus Hyperboreas glacies Tanaïmque nivalem
Arvaque Rhipaeis nunquam viduata pruinis
Lustrabat, raptam Eurydicen atque irrita Ditis
Dona querens: spretae Ciconum quo munere matres 520
Inter sacra deûm nocturnique orgia Bacchi
Discerptum latos juvenem sparsere per agros.
Tum quoque marmorea caput a cervice revulsum
Gurgite quum medio portans Oeagrius Hebrus
öμμara iyçà, 'swimming eyes.'-499. Dixit. From the simplicity and copiousness of expression peculiar to the age in which he lived, Homer usually begins his speeches with προσέιπε, προσέφη, &c., and concludes them by ὡς φάτο, ὡς ἔφατο, ὡς εἰπών. This continued usual to all succeeding epic writers. At the conclusion, Virgil generally uses a perfect if a present precede; a pluperfect, if a perfect; and so on. See A. 5, 161-164, 474-477, 532-539, &c.-500. Commixtus in auras, blended in the air." Diversa; that is, retro.-506. This verse is considered as having originally been a marginal gloss, as it is quite unnecessary; because verses 502 and 503 would imply that she had already crossed the Styx. Forbiger refers it to quid faceret.-517. Solus,widowed.'520. Spretae, feeling themselves slighted.' Wagner proposes to make quo munere = pro munere, as a requital.' Quo munere, by which affection,' sc. 'constancy.'-522. Discerptum juvenem, 'the dismembered youth.'-524. Oeagrius Thracius, from Oeagarus, an ancient king of Thrace, and father of Orpheus.
Volveret, Eurydicen vox ipsa et frigida lingua,
Ah miseram Eurydicen! anima fugiente vocabat;
Eurydicen toto referebant flumine ripae.'
Haec Proteus: et se jactu dedit aequor in altum,
Quaque dedit, spumantem undam sub vertice torsit.
At non Cyrene: namque ultro affata timentem: 530
'Nate, licet tristes animo deponere curas.
Haec omnis morbi causa; hinc miserabile Nymphae,
Cum quibus illa choros lucis agitabat in altis,
Exitium misere apibus. Tu munera supplex
Tende, petens pacem et faciles venerare Napaeas;
Namque dabunt veniam votis, irasque remittent.
Sed, modus orandi qui sit, prius ordine dicam.
Quatuor eximios praestanti corpore tauros,
Qui tibi nunc viridis depascunt summa Lycaei,
Delige, et intacta totidem cervice juvencas.
Quatuor his aras alta ad delubra dearum
Constitue, et sacrum jugulis demitte cruorem,
Corporaque ipsa boum frondoso desere luco.
Post, ubi nona suos Aurora ostenderit ortus,
Inferias Orphei Lethaea papavera mittes,
Et nigram mactabis ovem, lucumque revises;
Placatam Eurydicen vitula venerabere caesa.'
Haud mora: continuo matris praecepta facessit.
Ad delubra venit, monstratas excitat aras,
Quatuor eximios praestanti corpore tauros
Ducit et intacta totidem cervice juvencas.
Post ubi nona suos Aurora induxerat ortus,
Inferias Orphei mittit, lucumque revisit.
Hic vero subitum ac dictu mirabile monstrum
Aspiciunt, liquefacta boum per viscera toto
Stridere apes utero et ruptis effervere costis,
Immensasque trahi nubes, jamque arbore summa
Confluere et lentis uvam demittere ramis.
530. At non Cyrene, sc. se dedit in aequor. These words can only apply to Proteus.
545. Orphei; pronounced in two syllables. Cf. verses 355, 553. 554. Monstrum, 6 a miracle.'-555. Liquefacta, decomposed.'556. Stridere and effervere are also of the second conjugation.558. Lentis uvam demittere ramis, suspended themselves in a cluster from the bending boughs.'
Haec super arvorum cultu pecorumque canebam
Et super arboribus, Caesar dum magnus ad altum
Fulminat Euphraten bello, victorque volentes
Per populos dat jura viamque affectat Olympo.
Illo Virgilium me tempore dulcis alebat
Parthenope, studiis florentem ignobilis oti,
Carmina qui lusi pastorum, audaxque juventa,
Tityre, te patulae cecini sub tegmine fagi.
559. Pecorum includes bees. Cf. verse 327 of this Book.-561. Fulminat. Heyne rightly refers this to 724 A. U. C. In A. 6, 842, Virgil calls the Scipios duo fulmina belli.-563. Heyne and others deem the last four verses spurious; while Wagner, on the contrary, sees nothing in them unworthy of Virgil, or of the rest of this noble poem.564. Parthenope, the ancient name of the city of Naples.-565. Lusi is a less assuming term than composui.-566. This verse alludes to the first Eclogue.
|