Page images
PDF
EPUB

MARONIS

ENEIDOS

LIBER II.

ARGUMENTUM. Didoni Aeneas excidij Trevani feriem narrat.

C

Onticuêre omnes, intentique ora tenebat,
Inde toro pater Aeneas fic orfus ab alto:
Tafandum regina iubes renouare dolorem;
Troianas vr opes,& lamentabile regnum
Eruerint Danai:quæque ipfe miferrima vidi;
Et quorum pars magna fui. quis talia fando
Myrmidonum, Dolopúmve,aut duri miles Vlyffei
Temperet à lacrymis? & iam nos humida calo
Præcipitat, fuadentque cadentia fidera fomnos.
Sed,fi tantus amor cafus cognofcere noftros,
Et breuiter Trois fupremum audire laborem,
Quanqua animus meminiffe horret,luctug. refugit,
Incipiam. Fradi bello fatisque repulfi
Du&ores Danaum,tot iam labentibus annis,
Inftar montis equum diuina Palladis.arte
Aedificant,fedaque intexunt abiete coftas:
Votum pro reditu fimulant:ea fama vagatur.
Huc dele&a virum fortiti corpora furtim
Includunt crco lateri; penitusque cauernas
Ingenteis, veerumque armato milite complent.
Ef in confpectu Tenedos, notifsima fama
Infula,diues opum, Priami dum regna manebangs
Nunc tantùm finus, & Ratio malè fida carinis:
Huc fe proue&i deferto in litore condunt:
Nos abiiffe rati, & vento petiiffe Mycenas.
Ergo omnis longo foluit fe Teucria luâu:
Panduntur ports: iuuat ire, & Dorica caftra,
Defertosque videre locos,litusque reli&um.
Heic Dolopú manus, heic fauus tendebat Achilles;
Clafsibus heic locus; heic acies certare folebant.
Pars

[ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small]
[merged small][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors]

Pars ftupet innuptz donum exitiale Mineruz,
Et molem mirantur equi: primusque Thymates
Duci intra muros hortatur, & arce locari;
Siue dolo,feu iam Troix fic fata ferebant.
At Capys,& quorum melior fententia menti,
Aut pelago Danaum infidias, fufpe&aque dona
Præcipitare iubent,fubiectisque vrere Aamis:
Aut terebrare cauas vteri,& tentare latebras.
Scinditur incertum ftudia in contraria vulgus.
Primus ibi ante omneis, magna comitante cateruz,
Laocoon ardens fumma decurrit ab arce:
Et procul,& miferi, quæ tanta infania, ciues?
Creditis auedos hofteis aut vlla putatis
Doma carere dolis Danaum fic notus Vlyffes?
Aut hoc inclufi ligno occultantur Achiui,
Aut luc in noftros fabricata eft machina muros,
Infpe&tura donos,venturaque defuper vrbi;
Aut aliquis latet error equo ne credite Teucri.
Quidquid id eft,timeo Danaos & dona ferenteis.
Sic fatus,validis ingentem viribus haftam

In latus,inque feri curuam compagibus aluum
Contorfit.fetit illa tremens, vteroque recuffo
Infonuere caux,gemitumque dedêre cauerna.
Et, fi fata deum,fi mens non Izua fuiffet,
Impulerat ferro Argolicas fedare latebras,
Troiaque nunc ftares, Priamique arx alta maneres.
Ecce, manus iuuenem intereà poft terga reuin&tum
Paftores magno ad regem clamore trahebant
Dardanidz:qui fe ignotum venientibus vitro,
Hoc ipfum vt ftrueret, Troiamque aperiret Achiuis,
Obtulerat,fidens animi,atq. in vtrumque paratus,
Seu verfare dolos, feu certæ occumbere morti.
Vndique vifendi ftudio Troiana iuuentus
Circumfufa ruit; certantque illudere capto.
Accipe nunc Danaûm infidias, & crimine ab vno
Difce omneis.

Namque,vt confpe&u in medio turbatus inermis
Conftitit, atq.oculis Phrygia agmina circumfpexits
Heu,quz nic tellus,inquit,quæ me zquora poffunt
Accipere aut quid iam mifero mihi denique reftat?
Cui neque apud Danaos vfquam locus:&fuper ipf
Dardanidz infenfi pœnas cum fanguine pofcunt.
Quo gemitu conuerfi animi,compreffus & omnis
Impetus hortamur fari: quo fanguine cretus,

Quidve

Quidve ferat, memoret: quæ fit fiducia capto.
Ille hæc, depofita tandem formidine, fatur."
Cuncta equidé tibi, Rex, fuerit quodcumq. fatebar,
Vera, inquit: neque me Argolica de genie negabo.
Hoc primum:nec,fi miferum fortuna Sinonem
Finxit,vanum etiam, médacémque improba finger.
Fando aliquid fi fortè tuas peruenit ad aures
Belidz nomen Palamedis, & inclyta famâ
Gloria: quem falfa fub proditione Pelafgi
Jpfontem, infando indicio,quia bella vetabat,
Demifere neci: nunc caffum lumine lugent.
Illi me comitem, & confanguinitate propinquum,
Pauper in arma pater primis kuc mifit ab annis.
Dum ftabat regno incolumis, regrúmque vigebat
Confiliis, & nos aliquod nomenque, decusque
Gefimus:inuidia pofquàm pellicis Vlyffei,
Hand ignota loquor, fuperis concefsit ab oris;
Affli&tus vitam in tenebris, lu&tuque trahebam,
Et cafum infontis mecum indignabar amici.
Nec tacui demens, & me, fors fi qua tuliffer,
Si patrios vmquam remeaffem victor ad Argos
Promifi vitorem, & verbis odia afpera movi:
Hinc mihi prima mali labes;hinc femper Vlyffes
Criminibus terrere nouis, hinc fpargere voces
In volgum ambiguas, & quærere confcius arina,
Nec requieuit enim, donec Calchante miniftro.
Sed quid ego hæc autem nequiquá ingrata reuolue?
Quidve morori fi omneis vno ordine habetis Achi-
dq.audire fat eft,iam dudum fumite pœnas. (ues,
Hoc Ithacus velit, & magno mercentur Atreidz.
Tum verò ardemus fcitari, & quærere cauffas,
Jgnari fcelerum tantorum, artisque Pelafge.
Profequitur pauitans, & fito pectore fatur.
Sæpè fugam Danar Troia cupiere rehaa
Meliri,& longo fefsi difcedere bello:
Freiffentque vtinam!fæpè illos afpera Ponti
Interclufit hiems, & terruit Aufter cuntcis.
Præcipuè cùm iam hic trabibus contextus acernis
Starer equus,toto fonuerunt there nimbi,
Sufpenfi Eurypylum fcitatum oracula Phobi
Mittimus:isque adytis hzc triftia diâa reportat:
Sanguine placatis ventes, & virgine cæfa,

m primùm iliacas Danai veniftis ad oras: Sanguine quærendi reditus, animáque litandum

[ocr errors]
[ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors]

Argolica. Volgi quæ vox vt venit ad aureis,
Obftupuere animi, gelidusque per ima cucu sit
Offa tremor, cui fata parent, quem pofcat Apollo.
Heic Ithacus vatem magno Calchanta tumultu
Protrahit in medios:qua fint ea numina diuum
Flagitat. & mihi iam mulu crudele canebant
Artificis fcelus; & taciti ventura videbant.
Bis quinos. Glet ille dies, tectusque recufar
Prodere voce fus quemquam, aut opponere morti.
Vix tandem magnis Ithaci clamoribus adur,
Compofito rumpit vocem, & me definat atæ.
Affenfere omnes, &, qua fibi quifque timebat,
Vnius in miferi exnium conuerla tulere.

Jámque dies infanda aderat: mihi facra parari,
Et falfa fruges, & circum tempera vitæ.
Eripui, fateor, lethe me, & vincula rupi,
Limofóque lacu per nodem obicurus in vlua
Delitui, dum vela darent, fi fortè dediffent.
Nec mihi iam patriam antiquam pes vila videndi,
Nec dulces gratos, exoptatúmque parentem:
Quos illi fors ad pœnas ob noftra repofcent
Fugia, & culpani hanc miferorum morte piabunt.
Quodie, per fuperos, & confcia numina veri,
Per, fi qua eft,quz reftat adhuc mortalibus vfquam.
Intemerata fides, oro, miferere laborum
Tentorum; niferere animi non digna ferentis.
His lacrymis vitam damus, & miferelamus vitiò.
Ipfe viro primus n anicas, atque area leuari
Vincla iubet Priamus;di&isque ita fatur amicis:
Quifquis es, am fos hinc iam obliuifcere Graios,
Nofter eris; mihique hæc ediffere vera roganti:
Quò moié hac immanis equi ftatuere? quis au&or?
Quidve petút que relligiofaut que machina belli?
Dixerat. ille dolis infru&us, & arte Pelafga,
Suftulit exutas vinclis ad fidera palmas:
Vos aterni ignes, & non violabile veftrum
Te for numen, air;vos ara, eníésque nefandi,
Quos fugi, vitiæque deûm,quas hoflia gefsis
Fas mihi Graiorum facrata refoluere iura,
Fas odille viros, atque omnia ferre fub auras,
Si qua tegunt: teneor patriz nec legibus vllis.
Tu modo promifsis maneas, feruatáque ferues
Troia fidem, fi vera feram,fi magna rependam.
Omnis fpes Danaum, & cœpti fiducia belli

G

Palla

Palladis auxiliis femper ftetit: impius er quo
Tydeides, fed enim fcelerumque inuentor Vlyes,
Fatale aggrefsi facrato auellere templo
Palladium, cæfis fummæ cuftodibus arcis,
Corripuere facram effigiem,manibusque cruentis
Virgineas aufi diux contingere vittas.
Ex illo fluere,ac retrò fublapfa referri
Spes Danaum, fra&z vires, auerfa dez mens.
Nec dubiis ea figna dedit Tritonia monftris.
Vix pofitum caftris fimulacrum; arfere corufcæ
Luminibus fame arretis,falfusque per artus
Sudor iit;terque ipfa folo, mirabile diau,
Emicuit, parmámque ferens, haftamq, trementem.
Extemplò tentanda fuga canit æquora Calchas:
Nec podle Argolicis exfcindi Pergama telis,
Omina ai repetant Argis, numenque reducant,
Quod pelago, & curuis fecum aduexere carinis,
Et nunc,quòd patrias vento petiere Mycenas,
Arma, deosque parant comites: pelagoque remenfo,
Improuifi aderant.ita digerit omina Calchas,
Hinc pro Palladio moniti,pro numine læfo
Efigiem ftatuêre, nefas quæ trike piarer.
Hinc tamen immenfam Calchas attollere molem
Roboribus textis,czloque educere iufsit:
Ne recipi portis,aut duci in moenia pofsit:
Neu populum antiqua fub relligione tueri.
Nam fi veftra manus violaffet dona Mineruz,
Tum magnuexitium(quod di priùs omen in ipfum
Conuertant) Priami imperio, Phrygibusq. futurum.
Sin manibus veftris veftram adfcendiffet in vrbem,
Vitrò Afiam magno Pelopeia ad moenia bello
Venturam,& noftros ea fata manere nepotes.
Talibus infidiis, periurique arte Sinonis
Creditares:captique dolis,lacrymisque coa&tis,
Quos neque Tydeides, nec Larifzus Achilles,
Non anni domuere decem,non mille carinx.
Heic aliud maius miferis, multoque tremendum
Obiicitur magis,atque improuida pectora turbat.
Laocoon ductus Neptuno forte facerdos
Sollenneis taurum ingentem maЯabat ad aras.
Ecce autem gemini à Tenedo tranquilla per alta,
Horrefco referens,immenfis orbibus angues
Incumbunt pelago,pariterque ad litora tendunte
Fedora quorum inter fluctus arrecta, iubzque
Sanguides

« PreviousContinue »