Page images
PDF
EPUB

anté fugam suboles, siquis mihi paruulus aula
luderet Aeneas, qui te tamen ore referret,
non equidem omnino capta ac deserta uiderer.'
Dixerat. ille Iouis monitis immota tenebat
lumina et obnixus curam sub corde premebat.
tandem pauca refert: 'ego te quae plurima fando
enumerare uales numquam, regina, negabo

330

promeritam, nec me meminisse pigebit Elissae,

335

dum memor ipse mei, dum spiritus hos regit artus.

pro re pauca loquar. neque ego hanc abscondere furto

speraui, ne finge, fugam, nec coniugis umquam
praetendi taedas aut haec in foedera ueni.
me si fata meis paterentur ducere uitam
auspiciis et sponte mea componere curas,
urbem Troianam primum dulcisque meorum
reliquias colerem, Priami tecta alta manerent,
et recidiua manu posuissem Pergama uictis.
sed nunc Italiam magnam Gryneus Apollo,
Italiam Lyciae iussere capessere sortes;

hic amor, haec patria est. si te Karthaginis arces
Phoenissam Libycaeque aspectus detinet urbis,
quae tandem Ausonia Teucros considere terra
inuidia est? et nos fas extera quaerere regna.
me patris Anchisae, quotiens umentibus umbris
nox operit terras, quotiens astra ignea surgunt,
admonet in somnis et turbida terret imago,
me puer Ascanius capitisque iniuria cari,
quem regno Hesperiae fraudo et fatalibus aruis.
nunc etiam interpres diuom Ioue missus ab ipso,
testor utrumque caput, celeris mandata per auras
detulit; ipse deum manifesto in lumine uidi
intrantem muros, uocemque his auribus hausi.
desine meque tuis incendere teque querellis:
Italiam non sponte sequor.'

340

345

350

355

360

Talia dicentem iamdudum auersa tuetur

huc illuc uoluens oculos, totumque pererrat

luminibus tacitis, et sic accensa profatur:

"nec tibi diua parens, generis nec Dardanus auctor,

365

perfide, sed duris genuit te cautibus horrens

Caucasus Hyrcanaeque admorunt ubera tigres.

nam quid dissimulo aut quae me ad maiora reseruo? num fletu ingemuit nostro? num lumina flexit?

375

num lacrimas uictus dedit aut miseratus amantemst? 370 quae quibus anteferam? iam iam nec maxima Iuno nec Saturnius haec oculis Pater aspicit aequis. nusquam tuta fides. eiectum litore egentem excepi et regni demens in parte locaui, amissam classem, socios a morte reduxi. heu furiis incensa feror: nunc augur Apollo, nunc Lyciae sortes, nunc et Ioue missus ab ipso interpres diuom fert horrida iussa per auras. scilicet is superis labor est, ea cura quietos sollicitat. neque te teneo neque dicta refello: i, sequere Italiam, uentis pete regna per undas. spero equidem mediis, siquid pia numina possunt, supplicia hausurum scopulis et nomine Dido saepe uocaturum. sequar atris ignibus absens, et, cum frigida mors anima seduxerit artus,

380

omnibus umbra locis adero. dabis, improbe, poenas.

385

audiam, et haec manis ueniet mihi fama sub imos.' his medium dictis sermonem abrumpit et auras aegra fugit seque ex oculis auertit et aufert,

linquens multa metu cunctantem et multa parantem 390 dicere. succipiunt famulae conlapsaque membra marmoreo referunt thalamo stratisque reponunt.

At pius Aeneas, quamquam lenire dolentem

solando cupit et dictis auertere curas,

multa gemens magnoque animum labefactus amore,

395

iussa tamen diuom exsequitur classemque reuisit. tum uero Teucri incumbunt et litore celsas

deducunt toto nauis. natat uncta carina, frondentisque ferunt remos et robora siluis infabricata fugae studio.

400

migrantis cernas totaque ex urbe ruentis.
ac uelut ingentem formicae farris aceruom
cum populant hiemis memores tectoque reponunt,
it nigrum campis agmen praedamque per herbas
conuectant calle angusto, pars grandia trudunt

405

381. Ita punctis distinguit Nauckius. cf. u. 361.

obnixae frumenta umeris, pars agmina cogunt
castigantque moras, opere omnis semita feruet.
quis tibi tum, Dido, cernenti talia sensus,
quosue dabas gemitus, cum litora feruere late
prospiceres arce ex summa totumque uideres
misceri ante oculos tantis clamoribus aequor !
improbe Amor, quid non mortalia pectora cogis?
ire iterum in lacrimas, iterum temptare precando
cogitur et supplex animos summittere amori,
nequid inexpertum frustra moritura relinquat.

:

Anna, uides toto properari litore circum undique conuenere; uocat iam carbasus auras, puppibus et laeti nautae imposuere coronas. hunc ego si potui tantum sperare dolorem,

410

415

et perferre, soror, potero. miserae hoc tamen unum 420 exsequere, Anna, mihi; solam nam perfidus ille

te colere, arcanos etiam tibi credere sensus;
sola uiri mollis aditus et tempora noras.

i, soror, atque hostem supplex adfare superbum.
non ego cum Danais Troianam exscindere gentem
Aulide iuraui classemue ad Pergama misi,
nec patris Anchisae cineres manesue reuelli,
cur mea dicta neget duras demittere in auris.

425

quo ruit? extremum hoc miserae det munus amanti :
expectet facilemque fugam uentosque ferentis.
non iam coniugium antiquum, quod prodidit, oro,
nec pulchro ut Latio careat regnumque relinquat ;
tempus inane peto, requiem spatiumque furori,.
dum mea me uictam doceat fortuna dolere.
extremam hanc oro ueniam, miserere sororis,
quam mihi cum dederis, cumulatam morte remittam.'
Talibus orabat, talisque miserrima fletus
fertque refertque soror. sed nullis ille mouetur
fletibus, aut uoces ullas tractabilis audit:

430

435

fata obstant, placidasque uiri deus obstruit auris. ac uelut annoso ualidam cum robore quercum

440

436. dederit (codd. P M y,) R. al. dederis (codd. 2 a b c) C. al. quae lectio quin uera sit dubitare non possumus. morte (codd. omn.) edd. recte, sed R. mire edidit monte.

439. aut (codd. fere omn.) edd. pl. haut R.

K. V.

II

Alpini Boreae nunc hinc nunc flatibus illinc
eruere inter se certant; it stridor, et altae
consternunt terram concusso stipite frondes;
ipsa haeret scopulis et quantum uertice ad auras
aetherias, tantum radice in Tartara tendit :

445

haut secus adsiduis hinc atque hinc uocibus heros
tunditur et magno persentit pectore curas,
mens immota manet; lacrimae uoluuntur inanes.
Tum uero infelix fatis exterrita Dido
mortem orat: taedet caeli conuexa tueri.

450

quo magis inceptum peragat lucemque relinquat,
uidit, turicremis cum dona inponeret aris,
horrendum dictu, latices nigrescere sacros
fusaque in obscenum se uertere uina cruorem.
hoc uisum nulli, non ipsi effata sorori.
praeterea fuit in tectis de marmore templum
coniugis antiqui, miro quod honore colebat,
uelleribus niueis et festa fronde reuinctum :
hinc exaudiri uoces et uerba uocantis
uisa uiri, nox cum terras obscura teneret,
solaque culminibus ferali carmine bubo
saepe queri et longas in fletum ducere uoces.
multaque praeterea uatum praedicta piorum
terribili monitu horrificant. agit ipse furentem
in somnis ferus Aeneas; semperque relinqui
sola sibi, semper longam incomitata uidetur
ire uiam et Tyrios deserta quaereré terra:
Eumenidum ueluti demens uidet agmina Pentheus

3455

460

465

et solem geminum et duplicis se ostendere Thebas, 470 aut Agamemnonius scaenis agitatus Orestes

armatam facibus matrem et serpentibus atris cum fugit, ultricesque sedent in limine Dirae. Ergo ubi concepit furias euicta dolore

decreuitque mori, tempus secum ipsa modumque

475

exigit et maestam dictis adgressa sororem

consilium uoltu tegit ac spem fronte serenat:

'inueni, germana, uiam, gratare sorori,

quae mihi reddat eum uel eo me soluat amantem.

Oceani finem iuxta solemque cadentem

480

ultimus Aethiopum locus est, ubi maximus Atlas.

axem umero torquet stellis ardentibus aptum :
hinc mihi Massylae gentis monstrata sacerdos,
Hesperidum templi custos epulasque draconi
quae dabat et sacros seruabat in arbore ramos,
spargens umida mella soporiferumque papauer.
haec se carminibus promittit soluere mentes
quas uelit, ast aliis duras inmittere curas,
sistere aquam fluuiis et uertere sidera retro;
nocturnosque mouet manis: mugire uidebis
sub pedibus terram et descendere montibus ornos.
testor, cara, deos et te, germana, tuumque
dulce caput, magicas inuitam accingier artis.
tu secreta pyram tecto interiore sub auras
erige, et arma uiri, thalamo quae fixa reliquit
impius, exuuiasque omnis lectumque iugalem,
quo perii, superinponant: abolere nefandi

485

490

495

cuncta uiri monimenta iuuat, monstratque sacerdos.' haec effata silet; pallor simul occupat ora.

non tamen Anna nouis praetexere funera sacris germanam credit nec tantos mente furores concipit aut grauiora timet quam morte Sychaei. ergo iussa parat.

500

At regina, pyra penetrali in sede sub auras erecta ingenti taedis atque ilice secta, intenditque locum sertis et fronde coronat funerea; super exuuias ensemque relictum effigiemque toro locat, haut ignara futuri. stant arae circum, et crinis effusa sacerdos

505

ter centum tonat ore deos, Erebumque Chaosque tergeminamque Hecaten, tria uirginis ora Dianae. sparserat et latices simulatos fontis Auerni,

510

falcibus et messae ad lunam quaeruntur aënis pubentes herbae nigri cum lacte ueneni; quaeritur et nascentis equi de fronte reuolsus et matri praereptus amor.

ipsa molam manibusque piis altaria iuxta unum exuta pedem uinclis, in ueste recincta,

515

497. superimponas uel super inponas (codd. Py a b M2) R. F.

superimponant uel super inponant (codd. F M1) W. C. G. al. quod recipiendum duximus.

« PreviousContinue »