Page images
PDF
EPUB

Quique suî memores alios fecêre merendo :
Omnibus his niveâ cinguntur tempora vittâ.
Quos circumfusos sic est affata Sibylla,

Musæum ante omnes; medium nam plurima turba Hunc habet, atque humeris extantem suspicit altis :"Dicite, felices animæ, tuque, optime vates,

66

"Quæ regio Anchisen, quis habet locus? illius ergò 'Venimus, et magnos Erebi tranavimus amnes." Atque huic responsum paucis ita reddidit heros :— "Nulli certa domus : lucis habitamus opacis,

66

Riparumque toros et prata recentia rivis

"Incolimus sed vos, si fert ita corde voluntas, "Hoc superate jugum, et facili jam tramite sistam." Dixit; et antè tulit gressum, camposque nitentes Desuper ostentat: dehinc summa cacumina linquunt. At pater Anchises penitus convalle virenti Inclusas animas, superumque ad lumen ituras, Lustrabat studio recolens; omnemque suorum Fortè recensebat numerum, carosque nepotes, Fataque, fortunasque virûm, moresque, manusque. Isque ubi tendentem adversùm per gramina vidit Ænean, alacris palmas utrasque tetendit; Effusæque genis lacrymæ ; et vox excidit ore :— "Venisti tandem, tuaque expectata parenti "Vicit iter durum pietas? datur ora tueri, "Nate, tua, et notas audire et reddere voces ? "Sic equidem ducebam animo, rebarque futurum, 66 Tempora dinumerans; nec me mea cura fefellit. "Quas ego te terras et quanta per æquora vectum "Accipio quantis jactatum, nate, perîclis ! "Quàm metui, ne quid Libyæ tibi regna nocerent!" Ille autem :- -"Tua me, genitor, tua tristis imago,

66

Sæpius occurrens, hæc limina tendere adegit.

"Stant sale Tyrrheno classes. Da jungere dextram,

"Da, genitor; teque amplexu ne subtrahe nostro."
Sic memorans, largo fletu simul ora rigabat:
Ter conatus ibi collo dare brachia circùm ;
Ter frustrà comprensa manus effugit imago,
Par levibus ventis, volucrique simillima somno.
Intereà videt Æneas in valle reductâ
Seclusum nemus, et virgulta sonantia silvis,
Lethæumque, domos placidas qui prænatat, amnem.
Hunc circum innumeræ gentes populique volabant ;
Ac veluti in pratis, ubi apes æstate serenâ
Floribus insidunt variis, et candida circum
Lilia funduntur; strepit omnis murmure campus.
Horrescit visu subito, causasque requirit
Inscius Æneas; quæ sint ea flumina porro,
Quive viri tanto complêrint agmine ripas.

Tum pater Anchises :-" Animæ, quibus altera fato
Corpora debentur, Lethæi ad fluminis undam

66

"Securos latices et longa oblivia potant.

“Has equidem memorare tibi atque ostendere coràm, "Jampridem hanc prolem cupio enumerare meorum ; "Quò magis Italiâ mecum lætere repertâ."

"O pater, annè aliquas ad cœlum hinc ire putandum est "Sublimes animas, iterumque ad tarda reverti

66

Corpora? quæ lucis miseris tam dira cupido?"

"Dicam equidem, nec te suspensum, nate, tenebo:" Suscipit Anchises, atque ordine singula pandit.

66

Principio cœlum, ac terras camposque liquentes, "Lucentemque globum Lunæ, Titaniaque astra "Spiritus intus alit, totamque infusa per artus "Mens agitat molem, et magno se corpore miscet.

"Indè hominum pecudumque genus, vitæque volantûm, 66 Et quæ marmoreo fert monstra sub æquore pontus. "Igneus est ollis vigor et cœlestis origo

66 Seminibus, quantum non noxia corpora tardant, "Terrenique hebetant artus, moribundaque membra. "Hinc metuunt, cupiuntque; dolent, gaudentque ; neque auras

[ocr errors]

Dispiciunt, clausæ tenebris et carcere cæco.

"Quin et supremo cùm lumine vita reliquit,

"Non tamen omne malum miseris, nec funditus omnes "Corporeæ excedunt pestes; penitùsque necesse est "Multa diu concreta modis inolescere miris.

66

Ergò exercentur pœnis, veterumque malorum "Supplicia expendunt: aliæ panduntur inanes

66

Suspensæ ad ventos; aliis sub gurgite vasto "Infectum eluitur scelus, aut exuritur igni.

66

Quisque suos patimur Manes. Exinde per amplum "Mittimur Elysium, et pauci læta arva tenemus: "Donec longa dies, perfecto temporis orbe, "Concretam exemit labem, purumque reliquit "Ethereum sensum, atque auraï simplicis ignem. "Has omnes, ubi mille rotam volvêre per annos, "Lethæum ad fluvium Deus evocat agmine magno; "Scilicet immemores supera ut convexa revisant, "Rursus et incipiant in corpora velle reverti." Dixerat Anchises; natumque, unàque Sibyllam, Conventus trahit in medios turbamque sonantem; Et tumulum capit, unde omnes longo ordine possit Adversos legere, et venientûm discere vultus. "Nunc age, Dardaniam prolem quæ deinde sequatur "Gloria, qui maneant Italâ de gente nepotes, "Illustres animas, nostrumque in nomen ituras,

66

[ocr errors]

Expediam dictis, et te tua fata docebo :"Ille, (vides?) purâ juvenis qui nititur hastâ, "Proxima sorte tenet lucis loca: primus ad auras "Ethereas Italo commixtus sanguine surget

66

66

Silvius, Albanum nomen, tua postuma proles: Quem tibi longævo serum Lavinia conjux "Educet silvis regem, regumque parentem : "Unde genus Longâ nostrum dominabitur Albâ. "Proximus ille Procas, Trojanæ gloria gentis, "Et Capys, et Numitor, et, qui te nomine reddet, "Silvius Æneas; pariter pietate vel armis "Egregius, si unquam regnandam acceperit Albam. "Qui juvenes! quantas ostentant, aspice, vires!

66

Atque umbrata gerunt civili tempora quercu:

"Hi tibi Nomentum, et Gabios, urbemque Fidenam ; · "Hi Collatinas imponent montibus arces

"[Laude pudicitiæ celebres, addentque superbos]
"Pometios, Castrumque Inuï, Bolamque, Coramque.
"Hæc tum nomina erunt, nunc sunt sine nomine terræ.
"Quin et avo comitem sese Mavortius addet

"Romulus, Assaraci quem sanguinis Ilia mater
"Educet. Viden' ut geminæ stant vertice cristæ,
"Et pater ipse suo superûm jam signat honore?
"En hujus, nate, auspiciis illa inclyta Roma
"Imperium terris, animos æquabit Olympo,

66

Septemque una sibi muro circumdabit arces, "Felix prole virûm: qualis Berecynthia mater "Invehitur curru Phrygias turrita per urbes, "Læta Deûm partu, centum complexa nepotes, "Omnes cœlicolas, omnes supera alta tenentes.

"Huc geminas nunc flecte acies; hanc aspice gentem, Romanosque tuos: hìc Cæsar, et omnis Iüli

66

66

Progenies, magnum

cœli ventura sub axem.

66

"Hic vir, hic est, tibi quem promitti sæpiùs audis,
Augustus Cæsar, Divi genus; aurea condet
"Sæcula qui rursus Latio, regnata per arva

66

"Saturno quondam, super et Garamantas et Indos
"Proferet imperium: jacet extra sidera tellus,
"Extra anni solisque vias, ubi cœlifer Atlas
"Axem humero torquet stellis ardentibus aptum.
"Hujus in adventu jam nunc et Caspia regna
Responsis horrent Divûm, et Mæotia tellus,
"Et septemgemini turbant trepida ostia Nili.
"Nec verò Alcides tantum telluris obivit,
"Fixerit æripedem cervam licèt, aut Erymanthi
“Pacârit nemora, et Lernam tremefecerit arcu :
"Nec, qui pampineis victor juga flectit habenis,
"Liber, agens celso Nisæ de vertice tigres.

"Et dubitamus adhuc virtutem extendere factis ?
"Aut metus Ausoniâ prohibet consistere terrâ?
"Quis procul ille autem, ramis insignis olivæ,
"Sacra ferens? nosco crines incanaque menta
66 'Regis Romani; primus qui legibus urbem
"Fundabit, Curibus parvis et paupere terrâ
"Missus in imperium magnum. Cui deinde subibit,
"Otia qui rumpet patriæ, residesque movebit
"Tullus in arma viros, et jam desueta triumphis
"Agmina. Quem juxta sequitur jactantior Ancus,
"Nunc quoque jam nimiùm gaudens popularibus auris.
"Vis et Tarquinios reges, animamque superbam
"Ultoris Bruti, fascesque videre receptos?
"Consulis imperium hic primus sævasque secures
"Accipiet; natosque pater, nova bella moventes,
"Ad pœnam pulchrâ pro libertate vocabit:

« PreviousContinue »