Cedebat, clypeoque inimicum hastile trahebat.
Prorupit juvenis, seseque immiscuit armis ;
Jamque assurgentis dextrâ, plagamque ferentis,
Æneæ subiit mucronem; ipsumque morando
Sustinuit; socii magno clamore sequuntur,
Dum genitor nati parmâ protectus abiret;
Telaque conjiciunt, proturbantque eminùs hostem
Missilibus furit Æneas, tectusque tenet se.
Ac velut, effusâ si quando grandine nimbi
Præcipitant, omnis campis diffugit arator,
Omnis et agricola; et tutâ latet arce viator,
Aut amnis ripis, aut alti fornice saxi,
Dum pluit in terris; ut possint, sole reducto,
Exercere diem: sic obrutus undique telis
Eneas nubem belli, dum detonet, omnem

Sustinet; et Lausum increpitat, Lausoque minatur:-
"Quò, moriture, ruis? majoraque viribus audes?
"Fallit te incautum pietas tua." Nec minùs ille
Exultat demens; sævæ jamque altiùs iræ
Dardanio surgunt ductori, extremaque Lauso
Parcæ fila legunt; validum namque exigit ensem
Per medium Æneas juvenem, totumque recondit:
Transiit et parmam mucro, levia arma minacis,
Et tunicam, molli mater quam neverat auro;
Implevitque sinum sanguis: tum vita per auras
Concessit mosta ad Manes, corpusque reliquit.
At verò ut vultum vidit morientis et ora,
Ora modis Anchisiades pallentia miris,
Ingemuit miserans graviter, dextramque tetendit;
Et mentem patriæ subiit pietatis imago :-
"Quid tibi nunc, miserande puer, pro laudibus istis,
"Quid pius Æneas tantâ dabit indole dignum?

66

Arma, quibus lætatus, habe tua: teque parentum "Manibus et cineri, si qua est ea cura, remitto. "Hoc tamen, infelix, miseram solabere mortem ; "Æneæ magni dextrâ cadis." Increpat ultrò Cunctantes socios, et terrâ sublevat ipsum, Sanguine turpantem comtos de more capillos.

Intereà genitor Tiberini ad fluminis undam Vulnera siccabat lymphis, corpusque levabat, Arboris acclinis trunco: procul area ramis

Dependet galea, et prato gravia arma quiescunt. Stant lecti circùm juvenes; ipse æger, anhelans, Colla fovet, fusus propexam in pectore barbam: Multa super Lauso rogitat; multosque remittit, Qui revocent, mostique ferant mandata parentis. At Lausum socii exanimem super arma ferebant Flentes; ingentem, atque ingenti vulnere victum. Agnovit longè gemitum præsaga mali mens. Canitiem immundo deformat pulvere, et ambas Ad cœlum tendit palmas, et corpore inhæret :"Tantane me tenuit vivendi, nate, voluptas, "Ut pro me hostili paterer succedere dextræ "Quem genui? tuane hæc genitor per vulnera servor, "Morte tuâ vivens? heu! nunc misero mihi demùm "Exilium infelix, nunc altè vulnus adactum ! "Idem ego, nate, tuum maculavi crimine nomen, "Pulsus ob invidiam solio sceptrisque paternis. "Debueram patriæ pœnas, odiisque meorum : "Omnes per mortes animam sontem ipse dedissem. "Nunc vivo, neque adhuc homines lucemque relinquo: "Sed linquam." Simul hæc dicens, attollit in ægrum Se femur; et quanquam vis alto vulnere tardat, Haud dejectus equum duci jubet: hoc decus illi,

Hoc solamen erat; bellis hoc victor abibat

66

Omnibus. Alloquitur mærentem, et talibus infit :— Rhoebe, diu (res si qua diu mortalibus ulla est) "Viximus aut hodiè victor spolia illa cruenta, "Et caput Æneæ referes, Lausique dolorum "Ultor eris mecum; aut, aperit si nulla viam vis, "Occumbes pariter: neque enim, fortissime, (credo) "Jussa aliena pati et dominos dignabere Teucros." Dixit; et exceptus tergo consueta locavit Membra, manusque ambas jaculis oneravit acutis Ære caput fulgens, cristâque hirsutus equinâ. Sic cursum in medios rapidus dedit: æstuat ingens Uno in corde pudor, mixtoque insania luctu, [Et furiis agitatus amor, et conscia virtus.] Atque hic Ænean magnâ ter voce vocavit : Æneas agnovit eum, lætusque precatur :— "Sic pater ille Deûm faciat, sic altus Apollo, 66 Incipias conferre manum."

:

;

Tantùm effatus, et infestâ subit obvius hastâ. Ille autem :— -"Quid me erepto, sævissime, nato "Terres? hæc via sola fuit, quâ perdere posses. "Nec mortem horremus, nec Divûm parcimus ulli. "Desine jam venio moriturus, et hæc tibi porto "Dona priùs." Dixit; telumque intorsit in hostem : Indè aliud super atque aliud figitque, volatque Ingenti gyro; sed sustinet aureus umbo. Ter circùm astantem lævos equitavit in orbes, Tela manu jaciens; ter secum Troïus heros Immanem ærato circumfert tegmine silvam. Indè ubi tot traxisse moras, tot spicula tædet Vellere; et urgetur pugnâ congressus iniquâ ; Multa movens animo, jam tandem erumpit, et inter

Bellatoris equi cava tempora conjicit hastam.
Tollit se arrectum quadrupes, et calcibus auras
Verberat, effusumque equitem super ipse secutus
Implicat, ejectoque incumbit cernuus armo.
Clamore incendunt cœlum Troësque Latinique.
Advolat Æneas, vaginâque eripit ensem ;

Et super hæc :-" Ubi nunc Mezentius acer, et illa
"Effera vis animi?" Contrà Tyrrhenus, ut auras
Suspiciens hausit cœlum, mentemque recepit:-
"Hostis amare, quid increpitas, mortemque minaris ?
"Nullum in cæde nefas, nec sic ad prælia veni;
“Nec tecum meus hæc pepigit mihi fœdera Lausus.
"Unum hoc, per, si qua est victis venia hostibus, oro;
Corpus humo patiare tegi. Scio acerba meorum
"Circumstare odia: hunc, oro, defende furorem,
"Et me consortem nati concede sepulcro."

66

Hæc loquitur, juguloque haud inscius accipit ensem, Undantique animam diffundit in arma cruore.

History of Camilla. Prediction of her Death.

VELOCEM intereà superis in sedibus Opim, Unam ex virginibus sociis sacrâque catervâ, Compellabat, et has tristi Latonia voces

Ore dabat:-" Graditur bellum ad crudele Camilla, "O virgo, et nostris nequicquam cingitur armis, "Cara mihi ante alias: neque enim novus iste Dianæ "Venit amor, subitâque animum dulcedine movit. "Pulsus ob invidiam regno viresque superbas "Priverno antiquâ Metabus cùm excederet urbe, "Infantem, fugiens media inter prælia belli,

"Sustulit exilio comitem, matrisque vocavit

"Nomine Casmillæ, mutatâ parte, Camillam.

66

Ipse, sinu præ se portans, juga longa petebat "Solorum nemorum: tela undique sæva premebant ; "Et circumfuso volitabant milite Volsci.

66

66

Ecce, fugæ medio, summis Amasenus abundans
Spumabat ripis, tantus se nubibus imber

66 Ruperat ille, innare parans, infantis amore
"Tardatur, caroque oneri timet: omnia secum
"Versanti subitò vix hæc sententia sedit.

"Telum immane, manu validâ quod fortè gerebat "Bellator, solidum nodis et robore cocto;

66 6

"Huic natam, libro et silvestri subere clausam, "Implicat, atque habilem mediæ circumligat hastæ; "Quam dextrâ ingenti librans ita ad æthera fatur:“ ́ Alma, tibi hanc, nemorum cultrix Latonia virgo, Ipse pater famulam voveo; tua prima per auras "Tela tenens supplex hostem fugit: accipe, testor, "Diva, tuam, quæ nunc dubiis committitur auris.' "Dixit; et adducto contortum hastile lacerto "Immittit: sonuêre undæ ; rapidum super amnem "Infelix fugit in jaculo stridente Camilla. "At Metabus, magnâ propiùs jam urgente catervâ, "Dat sese fluvio, atque hastam cum virgine victor "Gramineo, donum Triviæ, de cespite vellit. "Non illum tectis ullæ, non monibus urbes

66

Accepêre; neque ipse manus feritate dedisset ; "Pastorum et solis exegit montibus ævum. "Hìc natam in dumis, interque horrentia lustra, "Armentalis equæ mammis et lacte ferino "Nutrîbat, teneris immulgens ubera labris. Utque pedum primis infans vestigia plantis

66

66

Institerat, jaculo palmas oneravit acuto ;

I