Page images
PDF
EPUB

Εἶτ ̓ ἂν δ ̓ Ὠρίων καὶ Σείριος ἐς μέσον ἔλθῃ οὐρανὸν, Αρκτοῦρον δ ̓ ἐσίδη ροδοδάκτυλος Ηώς, ὦ Πέρση, τότε πάντας ἀπόδρεπε οἴκαδε βότρυς. δεῖξαι δ ̓ ἡελίῳ δέκα τ ̓ ἤματα καὶ δέκα νύκτας, πέντε δὲ συσκιάσαι, ἕκτῳ δ ̓ εἰς ἄγγε ̓ ἀφύσσαι δώρα Διωνύσου πολυγηθέος. αὐτὰρ ἐπὴν δὴ Πληϊάδες 9', Υάδες τε, τό τε σθένος Ωρίωνος δύνωσιν, τότ' ἔπειτ ̓ ἀρότου μεμνημένος εἶναι, ὡραίου· πλειὼν δὲ κατὰ χθονὸς ἄρμενος εἴη.

OEuvres et Jours, v. 607.

A la culture de la vigne succède celle de l'olivier, et l'entretien des vergers et des bois.

VII.

420 CONTRA, non ulla est oleis cultura; neque illa
Procurvam exspectant falcem rastrosque tenaces,
Cùm semel hæserunt arvis, aurasque tulerunt.
Ipsa satis tellus, cùm dente recluditur unco,
Sufficit humorem, et gravidas cum vomere fruges.
Hoc pinguem et placitam paci nutritor olivam.
Poma quoque, ut primùm truncos sensêre valentes
Et vires habuêre suas, ad sidera raptim

Vi propriâ nituntur, opisque haud indiga nostræ.
Nec minus intereà foetu nemus omne gravescit,
43oSanguineisque inculta rubent aviaria baccis;
Tondentur cytisi; tædas silva alta ministrat,
Pascunturque ignes nocturni, et lumina fundunt.
Et dubitant homines serere atque impendere curam !

Quid majora sequar? salices humilesque genestæ,
Aut illæ pecori frondem, aut pastoribus umbram,
Sufficiunt, sepem que satis, et pabula melli.
Et juvat undantem buxo spectare Cytorum,
Naryciæque picis lucos; juvat arva videre,
Non rastris hominum, non ulli obnoxia curæ.
440Ipsæ Caucaseo steriles in vertice silvæ,

Quas animosi euri assiduè franguntque feruntque,
Dant alios aliæ fœtus; dant utile lignum,
Navigiis pinos, domibus cedrosque cupressosque.
Hinc radios trivêre rotis, hinc tympana plaustris
Agricolæ, et pandas ratibus posuêre carinas.
Viminibus salices fœcundæ, frondibus ulmi:
At myrtus validis hastilibus, et bona bello
Cornus; Ituræos taxi torquentur in arcus.
Nec tiliæ leves aut torno rasile buxum

450Non formam accipiunt, ferroque cavantur acuto...
Nec non et torrentem undam levis innatat alnus,
Missa Pado; nec non et apes examina condunt
Corticibusque cavis, vitiosæque ilicis alveo.
Quid memorandum æquè Baccheïa dona tulerunt?
Bacchus et ad culpam causas dedit: ille furentes
Centauros letho domuit, Rhotumque, Pholumque,
Et magno Hylæum Lapithis cratere minantem.

[ocr errors]

et

L'olivier et les arbres fruitiers n'exigent que peu de culture. Ils s'élèvent sans le secours de l'homme pour orner les vergers, tandis que les buissons se couvrent de baies sauvages, qu'une foule d'arbres utiles se multiplient dans les forêts. La plupart de ces arbres sont énumérés par Théophraste, qui indique également leur emploi pour l'éclairage, les ustensiles et les bâtiments:

[ocr errors]

212

Καρποφοροῦσιν αἱ πεύκαι καὶ δᾳδοφοροῦσι· καρποφοροῦσε μὲν εὐθὺς νέαι, δᾳδαφοροῦσι δὲ ὕστερον πολλῷ πρεσβύτεραι γινόμεναι.

Hist. des Pl. liv. IX.

Ιτέα δὲ πρός τε τὰς ἀσπίδας, καὶ τὰς κίστας, καὶ τὰ κανᾶ. Hist. des Pl. liv. V.

Ασαπῆ δὲ φύσει, κυπάριττος, κέδρος, ἔξενος, λωτός, πύξος, ἐλαία, κότινος, πεύκη ἔνδᾳδος, ἀρία, δρῦς, καρύα εὐβοική.... διὸ καὶ τὰ σπουδαζόμενα τῶν ἔργων ἐκ τούτων ποιοῦσι.

Prod. des Pl. liv. V.

Ces avantages surpassent ceux de la vigne dont le doux nectar est souvent pernicieux aux mortels, comme le prouve l'exemple des Centaures déjà cité dans "Odyssée :

Οἶνος καὶ Κένταυρον ἀγακλυτὸν Εὐρυτίωνα ἄασεν ἐν μεγάρῳ μεγαθύμου Πειριθόσιο, ἐς Λαπίθας ἐλθόνθ ̓· ὁ δ ̓ ἐπεὶ φρένας ἄασεν οἴνῳ, μαινόμενος κάκ' ἔρεξε δόμον κάτα Πειριθόοιο. ἥρωας δ ̓ ἄχος εἷλε, δι ̓ ἐκ προθύρου δὲ θύραζε ἕλκον ἀναίξαντες, ἀπ ̓ οὔατα νηλέϊ χαλκῷ ῥῖνάς τ ̓ ἀμήσαντες· ὁ δὲ, φρεσὶν ἧσιν ἀασθεὶς ἦμεν ἣν στην ὀχέων ἀεσίφρονι θυμῷ·

ἐξ οὗ Κενταύροισι καὶ ἀνδράσι νεῖκος ετύχθη.

OD. XXI, v. 295.

Ce sanglant combat a été décrit par Hésiode et Ovide (Bouclier d'Hercule, v. 178). (Métamorphoses XII, v. 210). Horace y fait également allusion (liv. I, ode 18). Virgile oppose à ces excès le calme de la vie champêtre, qui lui a fourni son admirable épilogue.

VIII.

O fortunatos nimiùm, sua si bona nôrint,
Agricolas! quibus ipsa, procul discordibus armis,
460Fundit humo facilem yictum justissima tellus.
Si non ingentem foribus domus alta superbis
Manè salutantum totis vomit ædibus undam,
Nec varios inhiant pulchrâ testudine postes,
Illusasque auro vestes, Ephyreïaque æra;
Alba neque Assyrio fucatur lana veneno,
Nec casiâ liquidi corrumpitur usus olivi:
At secura quies, et nescia fallere vita,
Dives opum variarum ; at latis otia fundis,
Speluncæ, vivique lacus ; at frigida Tempe,
470Mugitusque boum, mollesque sub arbore somni
Non absunt. Illic saltus, ac lustra ferarum,
Et patiens operum parvoque assueta juventus;
Sacra deûm, sanctique patres: extrema per illos
Justitia excedens terris vestigia fecit.

Me verò primum dulces antè omnia Musæ,
Quarum sacra fero ingenti percussus amore,
Accipiant, cœlique vias et sidera monstrent:
Defectus solis varios, lunæque labores;

Undè tremor terris; quâ vi maria alta tumescant,
480Objicibus ruptis, rursùsque in se ipsa residant;
Quid tantùm oceano properent se tingere soles
Hiberni, vel quæ tardis mora noctibus obstet.
Sin, has ne possim naturæ accedere partes,
Frigidus obstiterit circùm præcordia sanguis,
Rura mihi, et rigui placeant in vallibus amnes ;

Flumina amem silvasque inglorius. O ubi campi,
Sperchiusque, et virginibus bacchata Lacanis
Taygeta! O qui me gelidis in vallibus Hæmi
Sistat, et ingenti ramorum protegat umbrâ!
490 Felix qui potuit rerum cognoscere causas,
Atque metus omnes et inexorabile fatum
Subjecit pedibus, strepitumque Acherontis avari!
Fortunatus et ille deos qui novit agrestes,

Panaque, Silvanumque senem, Nymphasque sorores!
Illum non populi fasces, non purpura regum
Flexit, et infidos agitans discordia fratres,
Aut conjurato descendens Dacus ab Istro;
Non res Romanæ, perituraque regna; neque ille
Aut doluit miserans inopem, aut invidit habenti.
50oQuos rami fructus, quos ipsa volentia rura
Sponte tulêre suâ, carpsit: nec ferrea jura,
Insanumque forum, aut populi tabularia vidit.
Sollicitant alii remis freta cæca, ruuntque
In ferrum, penetrant aulas et limina regum.
Hic petit excidiis urbem miserosque penates,
Ut gemmâ bibat, et Sarrano dormiat ostro.
Condit opes alius, defossoque incubat auro.
Hic stupet attonitus rostris; hunc plausus hiantem
Per cuneos geminatus enim plebisque patrumque,
510Corripuit. Gaudent perfusi sanguine fratrum
Exsilioque domos et dulcia limina mutant,
Atque alio patriam quærunt sub sole jacentem.
Agricola incurvo terram dimovit aratro :

Hinc anni labor; hinc patriam parvosque nepotes
Sustinet; hinc armenta boum, meritosque juvencos.
Nec requies, quin aut pomis exuberet annus,
Aut foetu pecorum, aut cerealis mergite culmi,

« PreviousContinue »