Ipse mihi nuper Libycis tu testis in undis,
Quam molem subito excierit. Maria omnia cælo
Miscuit, foliis nequicquam freta procellis,
In regnis hoc ausa tuis.
Per scelus ecce etiam Trojanis matribus actis
Exussit foede puppes; et classe subegit
Amissa socios ignotæ linquere terræ.
Quod superest; oro, liceat dare tuta per undas
Vela tibi! liceat Laurentem attingere Tybrim !
Si concessa peto, si dant ea mænia Parcæ.

Tum Saturnius hæc domitor maris edidit alti:
Fas omne est, Cytherea, meis te fidere regnis,

X evenir

,

pestatem in mari Libyco: confudit omnia maria cum coelo, frustra confidens ventis Æoliis: ausa est hoc in tua ditione. O crimen! en etiam impulsis mulieribus Trojanis incendit føde naves, et coëgit cives amissa classe relinquere eas mulieres in peregrina regione. Quod spectat ad reliqua : precor ; liceat Trojanis committere tibi per undas rela secura, liceat pervenire ad Tybrim Laurentem: siquidem peto res concessas, siquidem Parcæ et fata dant illis eas urbes. Tunc filius Saturni, rector profundi maris, protulit ista: O Venus, omnino æquum est te confidere meo imperio,

tempora

Succes

lect. sit an Hugen. furores Medic. a m. pr.—789, testis L. tu nuper Ven:790. Quam subito molem exc. Oblong. Pier. . Quam m. exc. subito alii Pier. exierit Rom. excierint subito Ven.—791. nequiquam fragm. Vatic.—792. hæc tres Burm, cum Goth. sec. hoc caussa alter Menag. Forte, ait Burm., pro hocc'ausa. Quid tamen solennius, quam librarios tali sonorum geminatione peccare?–793. Per scelus Pier. et Heins. e melioribus. adde fragm. Vatic. et cod. Vatic. laudatum Benedicto. Vulgo: Proh scelus! variatione et alibi obvia. v. Heins. ad Ovid. Ep. x, 6. Sed Per scelus si legitur, junctura fieri potest duplici modo; aut per scelus exussit, scelere, sceleste; quod per se recte fiet; nam est usus is toll per. Sic, Jovem supplex per vota precatus ix, 624 votis. Ita vero videtur duriter dici: matribus actis simpliciter, pro in furorem actis, nisi est simpliciter, adactis, impulsis. Aut jangi potest: Per scelus actis, uti per omne nefas aliquis ruere dicitur. In Goth. sec. In scelus.—794. Excussit aliquot Burin. cum Medic. a m. pr. et Gud. a m. pr. f. naves Sprot. peregit alter Menag.–795. A. hos socios Sprot. a m. sec. *ignota l. terra Medic. Gud. a m. pr. et Mentel. pr. cum Rom. et parte Pier. librorum. Minus bene, et ex vulgari ratione.—797. sibi alt. Hamburg., nullus tuas: quod quantum malim lectum! Laurentum Wall. tingere, erasa ad, Dorvill., et sic a m. pr. fragm. Vatic.798. Si c. rogo Erf. a m. pr. dent hæc Ven. dent mihi Hugen. et Žulich. numina Bigot. m. fata Wall. a m. pr. v. Burm.-799. Cum pr.

NOTE · 790 Molem] Cumulos fluctuum, tem no, Saturni filio, Æn. 1. 129. pestate suscitatos. Sic Æn. 1. 138. 800 Cytherea, &c.] De hoc Veneris Neptunus increpat ventos: Tantas au- nomine, Æn. I. 261. De ejus genere et detis tollere moles? De Parcis, quæ pro ortu 'e spuma maris, Æn. I. 260. fato sumuntur, Æn. I. 26. De Neptu

Unde genus ducis. Merui quoque; sæpe furores
Compressi et rabiem tantam coelique marisque.
Nec minor in terris, Xanthum Simoëntaque testor,
Æneæ mihi cura tui. Cum Troia Achilles
Exanimata sequens impingeret agmina muris,
Millia multa daret leto, gemerentque repleti
Amnes, nec reperire viam atque evolvere posset
In mare se Xanthus: Pelidæ tunc ego forti
Congressum Æneam, nec Dis nec viribus æquis,
Nube cava rapui: cuperem cum vertere ab imo
Structa meis manibus perjuræ monia Trojæ.
Nunc quoque mens eadem perstat mihi: pelle timorem.

unde accepisti ortum; hoc etiam merui: sæpe repressi furores et rabiem immanem cæli et maris. Nec minor cura est mihi Æneæ tui in terris, testes appello Xanthum et Simvënta. Quando Achilles persequens turmas Trojanas territas allidebat eas ad muros, et tradebat morti multa millia, et fluvii pleni cadaveribus gemebant, et Xanthus non poterat invenire viam et exonerare se in mare ; tunc ego servavi cava nube Æneam certantem cum forti filio Pelei, nec Diis nec viribus paribus : quamvis optarem eruere a fundamentis munimenta perjuræ Trojæ constructa meis manibus. Nunc etiam restat mihi eadem voluntas erga Æneam, depone metum: perveniet

Tutus, quos optas, portus accedet Averni.
Unus erit tantum, amissum quem gurgite quæret;
Unum pro multis dabitur caput.
His ubi læta Deæ permulsit pectora dictis :
Jungit equos auro genitor, spumantiaque addit
Fræna feris, manibusque omnes effundit habenas. .
Cæruleo per summa levis volat æquora curru.
Subsidunt undæ, tumidumque sub axe tonanti

securus ad portum Averni, quem cupis: unus erit tantummodo quem requiret submersum mari; unicum caput peribit pro multis. Postquam pater Neptunus recreavit his verbis lætum animum Deæ, alligat equos currui, et imponit iis ferocientibus fræna spumantia, et manibus laxat omnes habenas. Volat celer per summos fluctus in curru cæruleo, undæ demittunt se, et mare inflatum complanatur aquis, sub rotis

men iterum novare.-813. Tutos sec. Rottend. Tutus equos Dorvill. accedit Rottend. pr. a m. pr.; hoc idem in Medic, estare, Spencius testatur et firmat: Foggin. edidit accedet. Ceterum mirum Servii acumen: “ Portus accedet. Hic distinguendum, ne sit contrarium Veneris petitioni, quæ ait: liceat Laurentem accedere Tybrim.” Argutatur quoque Spencius, qui Veneris precibus, ut ad Latium accedat (v. 797), non satis convenire queritur accessum ad Cumas.--814. U. e. tamen, a. Ven. et ed. Ven. 1472, non male, meo judicio. Heins. conj. Unus erit, tanto a. q. g. quæres, paruni feliciter. quæret jamdudum ante Pier. et Henricopetri a Venetis, inde a Naugerio, qui sic emendavit, editum est. Vulgo præter Menag. alt. et Ven., quos Burm. landat, omnes codd. quæres, ut non ad Æneam, sed ad Venerem referatur.-817. auro omnes scripti Pier. et Heins., nisi quod in Hamburg. pr. vulgatum voc. curru pro div. lect. ascriptum, et in Ven. recentissimo legebatur, J. e. genitor curru. Landat quoque curru Burm. ex Witt. et nos ex Goth. pr. Sed facile intelligi. tur currum esse interpretamentum auri, h. e. currus aurei. Aurum pro eo dici, quod ex auro factum est, Heins. copiosius quam velis astruit; desiderat tamen Burm. exemplum, quo jungere auro recte dici probetur. Nihil vidi subtilius; quasi jungi auro eum offendere debeat, qui tegi auro vii, 279, nodari in aurum iv, 138, armari auro III, 517, Xpvody s autos ēduve Tepi xpot et similia probaverit. Idem vir doctiss. Fingit equos auro (quod non Latinum est; nam equum fingit magister domando ac docendo), vel equos auro, ut abiete puppes accipit. Sed et ipse Heinsius, cum a Beda J. e, auri laudatum sit, in hoc inclinabat, ut quris equi intelligeretur. Nemo nostrum est, qui non interdum in tales tricas incidat, quas sibi ipse induit.-818. loris pro feris Exc. Burm. que aberat a Reg. perfundit Parrhas.-819. Cæruleum Medic., sed a m. pr. æquore Goth. pr. cursu Hugen. et Erf.-820. tumulumque Menag. pr. sonanti qua

NOTÆ 813 Portus accedet Averni] Qui non 1. 160. De feris, pro equis, Æn. 11, 51. longe abest ab urbe Cumis, et antro 820 Sub axe tonanti] Vel axe NeptuSibyllæ: quo perveniet Æn. VI. De nii currus, qui magno rotarum strepitu Averno, Ge. II. 161. Æn. iv. 512. Æn. impelli et quasi tonare videbatur. Vel VI. 237.

axe cæli, id est, cælo ipso, quod tem815. Unum pro multis, &c.] Palinu pestatem minabatur, et jam tonabat, rus, qui Morphei fraude submergetur, priusquam has Neptuno preces fun860. De equis et curru Neptuni, Æn. deret Venus.

Sternitur æquor aquis : fugiunt vasto æthere nimbi.
Tum variæ comitum facies; immania cete,
Et senior Glauci chorus, Inousque Palæmon,
Tritonesque citi, Phorcique exercitus omnis.
Læva tenent Thetis, et Melite, Panopeaque virgo,
Nesæe, Spioque, Thaliaque, Cymodoceque.

Hic patris Æneæ suspensam blanda vicissim
Gaudia pertentant mentem : jubet ocyus omnes
Attolli malos, intendi brachia velis.

sonantibus : nimbi fugiunt toto aëre. Tunc varii vultus comitum apparent, gran. dia cete, et chorus Glauci senioris, et Palæmon filius Inus, et Tritones veloces, et totus exercitus Phorci. Thetis et Melite, et virgo Panopea, Nesæe, et Spio, Thalia, et Cymodoce, occupant sinistra spatia. Tunc vicissim blunda lætitia subit animum incertum Æneæ ; imperat celeriter omnes malos erigi, et admoveri manus ad velu.

Una omnes fecere pedem; pariterque sinistros, 830
Nunc dextros solvere sinus; una ardua torquent . - .
Cornua, detorquentque. Ferunt sua flamina classem. .
Princeps ante omnes densum Palinurus agebat
Agmen: ad hunc alii cursum contendere jussi,
Jamque fere mediam coeli Nox humida metam

835 Contigerat; placida laxarant membra quiete

Simul omnes extenderunt funes veli: et simul laxaverunt modo sinistros, modo dex. teros sinus veli: simul vertunt et obvertunt ulta cornua antennæ: venti prosperi provehunt classem. Palinurus primus ante omnes ducebat densam classem: alii jussi sunt dirigere cursum ad illum. Et jam nox humida attigerat pæne medium spatium

de nihilo putabat: ita enim solere in abundare, Laudat: meditari in prælia, inferri in hostem etc. Sed, ut hæc locum baberent, deberet a poëta scriptum esse: vela intendi in brachia. Porro Dorvill. extendi br. Romanus : br. remis, cum Oudart. Sed manifesto librarii errore; forte ex v. 136.- 830. omnis Rom.-831. s. manus Goth. tert. a m. pr.—832. flumina ambo Menag. cf. mox v, 843.-834. adhuc Goth. pr. et Hamb. pr. a m. sec. ad hunc, ad hujus exemplum, imperium. cursu c. Oudart. et ed. pr. cursum deducere Hugen. et Zulich.-836. laxarant Heins. cum melioribus post Pier. retinnit, alii laxabant : et sic Ald. pr., at a Naugerio mutatum in lazarant ed. 1514. Dorvill. laxabat, ed. Ven. 'lassurant, Zulich. rex laxat. Porro alter Hamb. a m. sec.

bat. II. Brachia et cornua, partes vis item ex æquo alligarentur; prout erant antennæ; brachia quidem partes magis minusve pedum alter aut laxamediæ, quæ hinc inde ad mali latera batur aut stringebatur, ita magis miprominebant: cornua vero partes ex nusve in dextrum sinistrumve latus tremæ, quæ brachia terminabant. Ita- detorquebantur cornua antennarum, ipque hic per brachia, totas ipsas anten- saque obliquabatur antenna, et majori nas Æneas intelligit : jubetque velis minorive sinu vela ventos excipiebant. intendi antennas, per enallagen sive Atque illud est, obliquare sinus in commutationem ; id est, jubet vela in ventum,' supra 16. Itemque, facere tendi antennis. Nisi forte præstet ita pedem, id est extendere pedem; ut sæpe simplicius explicare: jubet admo- facere vela, id est, extendere vela. veri manus et brachia artemque om 832 Sua flamina) Prospera, commoda. nem explicandis velis. iv. Funes, Sic Ovid. Trist. 1. 9. 49. ' Vos facite quibus antennæ velis instructæ de- ut ventos, loca cum diversa peta. mittebantur attollebanturque, voca- mus, Illa suos habeat, nec minus illa bantur rudentes: qui vero ex utroque suos.' infimo veli angulo pendebant, dice 835 Metam] Aërem circo compa bantur pedes. v. Pedum usus erat, in rat; in quo sidera, noxque ipsa, decurcaptando vento: cum enim vulgo an- runt: terram, exiguæ rotundæque tenna extra malam, proram versus, molis, positam in medio, comparat ex æquo penderet: pedesque hinc at- metæ; quam sidera circumeunt. De que hinc e velo penduli ad latera na circo et meta, 288.