Arduus armatos mediis in moenibus astans 330 335 milites, et victor Sinon spargit incendia illudens: totque alii intrant portis utrim que apertis, quot millia nunquam venere e magna urbe Mycenis: alii obstantes ocoupaverunt armis angustas vias: obstat gladiorum acies micanti mucrone, nuda, parata ad cædem: vix primi excubitores portarum sustinent pugnam, et resistunt insano certamine. Talibus verbis Panthei, et voluntate Deorum, rapior in arma et in incen enim auspicia, et auspiciorum habendorum jus, cum imperio; sed argute magis, quam vere.-328. mediisque aliquot ap. Burm.-329. fudit nonnulli codd. Heins. et Burm., nec male hoc. Servius vulgatam lect. interpretatur; et habet fundit grandius quid, quam fudit. Nimis argute rò fundere h. 1. a partu repetunt, quia v. 238 fæta armis. Est simpl. emittit. Odyss. . 515 inπőlev KXúμevo. que abest Regio. fictorque Sinon conj. Waddelius; sed v. Burm. victor, propositi effector, recte interpretatur Servius.-330. Exsultans Menag. pr., quod minus esset. alii portis sec. Moret. et Leid. unus. portisque alii Menag. et Sprot. alibi patentibus Gud. alii patentibus Rottend. a m. pr. alii in bipatentibus Leid. et Moret. tert. aliique petentibus ed. Venet.-331. umquam Heins. cum libris potioribus; alii, ut vulgo, nunquam, quod et Priscianus lib. XVII habet. Sed totum versum abesse malim: quot enim ex illis millibus per decem annos casos esse putare licet! Etiam Jac. Bryant v. c. suspectum habebat versum. Ut defendas, dicendum: alii ad portas ruunt, tanto numero, ut vix plures prima statim profectione e Græcia exiisse putares.-332. Obsidere sec. Moret. et Goth. tert. a m. pr. inf. v. 450.-333. oppositis Gud. cum magna parte codd. Heins. et Pierian., quod Heinsio non displicebat. Etiam Pomponius telis oppositis exponit. Videtur tamen alterum, quod etiam Goth. pr. et sec. habent, exquisitius, poëticaque adeo dictione dignius esse. Adhæserat s ex sequenti voc., v. Burm. ferrea acies Hamb. pr., v. Heins. stat pernicies nonnulli codd. ap. Pierium cum Donato. stant Goth. sec. umbone corusco ed. Ven. 335. resistent sec. Rottend.-338. quod fr. Gud. quo gemitus DorNOTE 332 Angusta viarum] Angustas vias: familiaris poëtis et historicis locutio: infra, v. 725. 'opaca locorum,' Æn. 1. 426. strata viarum,' 335 Cæco Marte] Certamine vel ob. scuro, quia per noctem committebatur; vel insano, quia a paucis et improvidis contra multos et paratos. De Marte, belli Deo, Ecl. IX. 12. Othryade] Panthei, qui filius Othrei. Numine] En. 1. 137. 337 Erinnys] Nomen commune tribus Furiis: quæ, ut Eumenides, sic Erinnyes vocantur. Propert. lib. 11. 20. 29. Tunc me vel tragicæ vexetis Erinnyes.' Privata singularum nomjua Quo fremitus vocat, et sublatus ad æthera clamor. 340 345 dia: quo crudelis Erinnys, quo tumultus, et clamor elatus in cœlum me vocat. Adjungunt se socios Ripheus, et grandis atate Iphitus, occurrentes mihi ad lucem Luna, et Hypanis, et Dymas; et densantur ad latus nostrum: et Chorœbus juvenis Mygdonii filius: forte per illos dies venerat Trojam, ardens magno amore Cassandræ; et gener ferebat auxilium Priamo et Trojanis: miser, qui non crediderat moni vill. et Witt. in athere sec. Hamb. ab æthere pr. Moret.-339. sociis Menag. pr., sed Ecl. vi, 20 addit se sociam. Mox Ripheus, Repheus, Rypheus, scribitur. Ριπεύς est. Quæ sequuntur, obscura nomina sunt, nec in iis morandum. maximus annis, quod a nonnullis legi Pierius et Ge. Fabricius testantur, interpolatum per eos, qui v. 435 Iphitus avo Jam gravior meminerant, quasi idem cum Epyto esset.-340. Epýtus ("HTUTOS) ex libris Heins. restituit. Medic. Epitus (Epytus, Alπʊτos non minus recte diceretur), in aliis vitiose: Epitus, Epithus, Ephitus, Ephitus, Iphytus. Et Pythus; et mox Hyphanis, Hipanis et Dimas, Dumas. cf. inf. 394 "Travis. Abuas. oblecti Wall. a m. pr. per lucem conj. Waddelius; at. v. Burm. Forte autem suavior junctura erit, si interpungas: addunt se socios Rhipeus et-Epytus, oblati per Lunam, Hypanisque. Dymasque, Et lateri agglomerant nostro.-341. glomerant Reg. Corabus unice vere; ab Heinsio restitutum ex KópoiBos. Vulgo fere Chorobus, Chorebus, Corebus. Puget. Thorebus.-342. Mirdoneis Goth. tert. in litura. Est Muydori dns. illis qui ante Heins., qui Medicei et vetust. libb. (adde Servii) auctoritate qui sustulit; ut jam Pierius e suis libris auctor fuerat. Suadet idem poëtici sermonis genius. cf. sup. ad 1, 382. illis qui Trojam Parrhas.-343. Casandra in multis scribitur; et sic fere in geminanda litera semper variant veteres. cf. Heins. neque adeo in eo hærendum, modo teneas, antiquiores unam literam pinxisse, sequiores adjecisse alteram. accensus quatuor ap. Burm. NOTE sunt, Alecto, Tisiphone, Megara: de tempus vocatur conticinium, quia tunc quibus Ge. 1. 278. 340 Oblati per Lunam] Probat enim Scaliger, de Emendatione Temp. lib. v. captam esse Trojam circa plenilunium et finem veris: idque etiam patet ex Petronii fragmento de expugnatione Trojæ: Jam plena Phœbe candidum extulerat jubar:' at tum Luna maxime lucida est. Igitur silentia Lunæ, ut antea dixit Virgilius, v. 255. de media nocte explicanda sunt, quod tacent omnia: Luna autem nocturni silentii præses dicitur: unde Horat. Epod. v. 51. Nox, et Diana, quæ silentium regis.' 342 Mygdonides] Nomen a Mygdone. patre, fratre Hecuba Priami uxoris : non a Mygdonia regione; monet enim Servius gentilia nomina non desinere in des, sed patronymica. De Cassandra supra, v. 246. De Phrygibus, Æn. I. 385. Audierit. Quos ubi confertos audere in prælia vidi : Di, quibus imperium hoc steterat; succurritis urbi 350 tis sponsa vaticinantis. Postquam vidi illos collectos promtos esse ad pugnam, de iis rebus sic capi loqui: O juvenes, corda frustra generosa: si firmum est vobis desiderium sequendi me tentantem extrema; cernitis quis sit status rerum. Omnes Dii, per quos hoc regnum steterat, abierunt desertis altaribus et penetralibus: vos vero vultis subvenire urbi jam combusta: moriamur potius, et ruamus in medium captus amore quinque ibid.-346. audierit concinnius Heins. e Medic. et melioribus; adde Colot. Ursini. Vulgo audierat. Etsi aliis in locis contrarium sequuntur critici, et indicativum vindicant poëtæ, ubi exquisitior Ciceronis oratio subjunctivum ponere solet. Tam incerta sunt plurima in verborum critica.-347. concretos Goth. tert. a m. pr. confectos Franc. consertos Wall. et Witt. cum aliis ap. Pierium, qui e melioribus libris confertos tuetur. v. Burm., qui et conj. ardentem in p., quia audentem v. 349 statim redit.348. Quæ sequuntur, meo judicio aut sic, ut feci, sunt interpungenda, ut parenthesis intra (quæ sit—succurritis urbi Incense) contineatur; ut sit: si vobis cupido est audentem extrema sequi, moriamur; causis a principio statim, ut plerumque fit, commemoratis; aut sic sunt constituenda sine parenthesi: Juvenes, fortissima frustra Pectora, si vobis audentem extrema cupido Certa sequi (agite, sequimini me; quod membrum orationis ita omitti sæpe videas), quæ sit rebus fortuna, videtis; Excessere-Di, quibus imperium hoc steterat; Succurritis urbi Incensa. Moriamur et in media arma ruamus. Explicationem v. in Notis. In vulgari ratione et interpunctione, quæ hæc erat: (quæ sit rebus f. v.—Di quibus imperium hoc steterat) in hac, inquam, succurritis nihil habet, quicum commode copuletur. Servius quidem frustra succurritis jungit parenthesi incipienda a si vobis. Sed intricate et contorte omnia. fortissima frustra separanda non sunt.-349. nobis Goth. tert. audendi duo Goth., aliquot ap. Heins. et apud Servium nonnulli audendi vel audenti; etiam Donatus audendi interpretatur. in extrema Franc. ut 347. cupido est etiam tres.351. adytis omnes Zulich.-352. hoc aberat sec. Rottend. et Leid. a m. pr. NOTE 348 Fortissima frustra] Hic agnoscunt vulgo interpretes plane prolixam et incommodam verborum trajectionem, et verba digerunt hoc modo: Juvenes, fortissima pectora: videtis quæ sit fortuna rebus: omnes Dii, quibus hoc imperium steterat, abierunt adytis arisque relictis: frustra succurritis urbi incensæ. Si vobis cupido certa est sequi audentem extrema, ruamus in media arma, et moriamur. Ego rectum, absque trajectione, sensum verborum videre mihi videor, ut patet in interpretatione: ubi vocat Æneas juvenum pectora frustra fortissima, quia forum fortitudo ad patriæ salutem deinceps inutilis erat. Una salus victis, nullam sperare salutem. Sic animis juvenum furor additus. Inde, lupi ceu 355 Raptores atra in nebula, quos improba ventris Exegit cæcos rabies, catulique relicti Faucibus expectant siccis; per tela, per hostes Vadimus haud dubiam in mortem; mediæque tenemus 360 365 armorum. Sola salutis via quæ restat victis, est nullam sperare salutem. Sic furor additus est virtuti juvenum. Deinde veluti lupi rapaces, per nebulosum tempus, quos rabida ventris aviditas expulit furiosos ex antris, et quos proles relicta expectat siccis gutturibus: ita nos per arma, per hostes, imus ad mortem certissimam, et insistimus mediam viam urbis: nigra nox errat circa nos cavis tenebris. Quis explicet sermone stragem et mortes illius noctis? aut possit lugendo æquare illos labores? Perit urbs vetus, quæ regnaverat per multos annos: multa inutilia corpora passim funduntur, et per vias, et per domos, et per sacra vestibula Deorum. Nec soli Trojani luunt pænas sanguine: aliquando etiam virtus redit victis in corda, et Græci victores occiduntur: ubique crudelis est luctus, ubique timor, et multa species mortis. succurrimus Parrh.-354. superare Goth. tert.-356. in deest fragm. Moret. et uni Leidensi.—359. in mortem haud dubiam Oudart. et Leid. un.-360. Nox a. -umbra. Hæc assuta esse et versum imperfectum reliquisse Virgilium, credebat Ortuinus ap. Burm. At optimo poëta hoc hemistichium admodum dignum videtur. Nisi quod atra redit post 356.—361. fœnera alter Mentel. vulnera Sprot., perpetua variatione. talia Dorvill. ex hujus libri initio.— 362. lacrimis possit Ven. per lacrimas Dorvill. e glossa. possit animis æquare ed. Ven. lacrimis explere Sprot. pro var. lect. Porro aquare dolores pr. Hamb., perpetua aberratione. dolorem nonnulli codd. apud Macrob. v, 1. Tandem lacrimas æquare dolori Vratisl., quod sane et ipsum dicitur, sed vulgarius; et forte natum e glossa; nam etiam Pompon. interpretatur: laboribus @quare lacrymas.-363. fuit Hugen. durata Goth. alter, ex compendio scripturæ orto vitio.-365. domus duo Heins. perque vias et religiosa d. omissis mediis Voss. unus. 366. dant pœnas qu. Moret.-367. Legitur et quædam teste Ge. Fabricio. Sed vulgatam etiam grammatici firmant.-369. noctis NOTE 367 Quondam] Aliquando. Sic Ge. III. 99. Ut quondam in stipulis magnus sine viribus ignis Incassum furit. n. 1. 239. De De Teucris, Trojanis, Primus se, Danaum magna comitante caterva, 370 375 380 Androgeos primus e Græcis occurrit nobis, magna turha cingente, putans nos esse agmen sociorum, inconsultus: et prior nos alloquitur sermone amico: Properate, o riri, quæ enim tam tarda desidia vos detinet? alii vastant et evertunt Trojam combustam: vos nunc primo venitis ab altis navibus? Sic locutus est: et statim agnovit se devenisse in medium hostium, nam non reddebantur ipsi responsa satis tuta. Obstupuit, et retro continuit pedem cum voce. Sicut qui in vepribus rigidis innitens terræ calcavit anguem ex improviso: et subito tremens fugit eum assurgentem in iras, et inflantem collum cœruleum: non aliter Androgeos recedebat territus aspectu. Irrumpimus, et circum miscemur confertis armis: et passim dejicimus Græcos, in imago aliquot ap. Pier.-370. Primus sed Rottend. magna Danaum Dorvill.371. Androgeus rescripsit Heins. post Pierium cum libris potioribus. Vulgo Androgeos. v. Heins. se offert alii ap. Pier. effert Hugen.—372. affatur Bigot. 373. tum lenta Witt., sed in marg. sera.-375 nunc deest Menag. a deest Parrhas. et Goth. tert. nunc primum celsis a navibus Exc. Burm. vos nunc a navibus Lutat. ad Stat. vII Theb. 229. a puppibus Hamb. sec. In fine versus interrogationem addunt duo Heinsiani.-376. neque jam Bigot.377. delapsus meliores, ut Medic. Gud. a m. pr. Moret. pr., item alii ap. Pier., vulgares dilapsus. Apud Priscian. XVIII illapsus, qui interpretatur, se illapsum esse. Sed hoc prosaico propius. ad hostes etiam nonnulli apud Pierium.878. retorsit pr. Hamb. pro var. lect.-379. improvisam Hugen. v. sup. v. 203. qui in fontibus Menag. pr. anguen alter Rottend.-380. gradiens trep. Parrhas. ex interpr. nitens pedibus trep. Wittian.-381. colla moventem Oudart.382. Post versum 378 abesse poterat alter hic. Eum otiosum esse, sensit quoque Jo. Schrader: sed idem bene observavit similitudinem Homerici loci, ex quo hæc expressa diximus: Iliad. г. 31 kaтewλhyn etc. et 36 âs abois etc. -383. circumfundimus multi ap. Pier. et Heins., quem v.; Gud. a m. pr. NOTE |